रामायण 1.7 (श्लोक 1) - Project अर्थ (Artha)

रामायण

बाल काण्ड→

←अध्याय 7→

[rm-1-7] • 17 श्लोकाः

अष्टौ बभूवुर् वीरस्य तस्यामात्या यशस्विनः। शुचयश् चानुरक्ताश् च राजकृत्येषु नित्यशः।

aṣṭau babhūvur vīrasya tasyāmātyā yaśasvinaḥ. śucayaś cānuraktāś ca rājakṛtyeṣu nityaśaḥ.

धृष्टिर् जयन्तो विजयः सिद्धार्थो अर्थसाधकः। अशोको मन्त्रपालश् च सुमन्त्रश् चाष्टमो ऽभवत्।

dhṛṣṭir jayanto vijayaḥ siddhārtho arthasādhakaḥ. aśoko mantrapālaś ca sumantraś cāṣṭamo 'bhavat.

ऋत्विजौ द्वाव् अभिमतौ तस्यास्ताम् ऋषिसत्तमौ। वसिष्ठो वामदेवश् च मन्त्रिणश् च तथापरे।

ṛtvijau dvāv abhimatau tasyāstām ṛṣisattamau. vasiṣṭho vāmadevaś ca mantriṇaś ca tathāpare.

श्रीमन्तश् च महात्मानः शास्त्रज्ञा दृढविक्रमाः। कीर्तिमन्तः प्रणिहिता यथावचनकारिणः।

śrīmantaś ca mahātmānaḥ śāstrajñā dṛḍhavikramāḥ. kīrtimantaḥ praṇihitā yathāvacanakāriṇaḥ.

तेजःक्षमायशःप्राप्ताः स्मितपूर्वाभिभाषिणः। क्रोधात् कामार्थहेतोर् वा न ब्रूयुर् अनृतं वचः।

tejaḥkṣamāyaśaḥprāptāḥ smitapūrvābhibhāṣiṇaḥ. krodhāt kāmārthahetor vā na brūyur anṛtaṃ vacaḥ.

तेषाम् अविदितं किं चित् स्वेषु नास्ति परेषु वा। क्रियमाणं कृतं वापि चारेणापि चिकीर्षितम्।

teṣām aviditaṃ kiṃ cit sveṣu nāsti pareṣu vā. kriyamāṇaṃ kṛtaṃ vāpi cāreṇāpi cikīrṣitam.

कुशला व्यवहारेषु सौहृदेषु परीक्षिताः। प्राप्तकालं यथा दण्डं धारयेयुः सुतेष्व् अपि।

kuśalā vyavahāreṣu sauhṛdeṣu parīkṣitāḥ. prāptakālaṃ yathā daṇḍaṃ dhārayeyuḥ suteṣv api.

कोशसंग्रहणे युक्ता बलस्य च परिग्रहे। अहितं चापि पुरुषं न विहिंस्युर् अदूषकम्।

kośasaṃgrahaṇe yuktā balasya ca parigrahe. ahitaṃ cāpi puruṣaṃ na vihiṃsyur adūṣakam.

वीराश् च नियतोत्साहा राजशास्त्रम् अनुष्ठिताः। शुचीनां रक्षितारश् च नित्यं विषयवासिनाम्।

vīrāś ca niyatotsāhā rājaśāstram anuṣṭhitāḥ. śucīnāṃ rakṣitāraś ca nityaṃ viṣayavāsinām.

ब्रह्मक्षत्रम् अहिंसन्तस् ते कोशं समपूरयन्। सुतीक्ष्णदण्डाः संप्रेक्ष्य पुरुषस्य बलाबलम्।

brahmakṣatram ahiṃsantas te kośaṃ samapūrayan. sutīkṣṇadaṇḍāḥ saṃprekṣya puruṣasya balābalam.

शुचीनाम् एकबुद्धीनां सर्वेषां संप्रजानताम्। नासीत् पुरे वा राष्ट्रे वा मृषावादी नरः क्व चित्।

śucīnām ekabuddhīnāṃ sarveṣāṃ saṃprajānatām. nāsīt pure vā rāṣṭre vā mṛṣāvādī naraḥ kva cit.

कश् चिन् न दुष्टस् तत्रासीत् परदाररतिर् नरः। प्रशान्तं सर्वम् एवासीद् राष्ट्रं पुरवरं च तत्।

kaś cin na duṣṭas tatrāsīt paradāraratir naraḥ. praśāntaṃ sarvam evāsīd rāṣṭraṃ puravaraṃ ca tat.

सुवाससः सुवेशाश् च ते च सर्वे सुशीलिनः। हितार्थं च नरेन्द्रस्य जाग्रतो नयचक्षुषा।

suvāsasaḥ suveśāś ca te ca sarve suśīlinaḥ. hitārthaṃ ca narendrasya jāgrato nayacakṣuṣā.

गुरौ गुणगृहीताश् च प्रख्याताश् च पराक्रमैः। विदेशेष्व् अपि विज्ञाताः सर्वतो बुद्धिनिश्चयात्।

gurau guṇagṛhītāś ca prakhyātāś ca parākramaiḥ. videśeṣv api vijñātāḥ sarvato buddhiniścayāt.

ईदृशैस् तैर् अमात्यैस् तु राजा दशरथो ऽनघः। उपपन्नो गुणोपेतैर् अन्वशासद् वसुंधराम्।

īdṛśais tair amātyais tu rājā daśaratho 'naghaḥ. upapanno guṇopetair anvaśāsad vasuṃdharām.

अवेक्षमाणश् चारेण प्रजा धर्मेण रञ्जयन्। नाध्यगच्छद् विशिष्टं वा तुल्यं वा शत्रुम् आत्मनः।

avekṣamāṇaś cāreṇa prajā dharmeṇa rañjayan. nādhyagacchad viśiṣṭaṃ vā tulyaṃ vā śatrum ātmanaḥ.

तैर् मन्त्रिभिर् मन्त्रहितैर् निविष्टैर् वृतो ऽनुरक्तैः कुशलैः समर्थैः। स पार्थिवो दीप्तिम् अवाप युक्तस् तेजोमयैर् गोभिर् इवोदितो ऽर्कः।

tair mantribhir mantrahitair niviṣṭair vṛto 'nuraktaiḥ kuśalaiḥ samarthaiḥ. sa pārthivo dīptim avāpa yuktas tejomayair gobhir ivodito 'rkaḥ.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...