रामायण 1.58 (श्लोक 1) - Project अर्थ (Artha)

Project Home / Contents

रामायण

बाल काण्ड→

←अध्याय 58→

[rm-1-58] • 23 श्लोकाः

उक्तवाक्यं तु राजानं कृपया कुशिकात्मजः। अब्रवीन् मधुरं वाक्यं साक्षाच् चण्डालरूपिणम्।

uktavākyaṃ tu rājānaṃ kṛpayā kuśikātmajaḥ. abravīn madhuraṃ vākyaṃ sākṣāc caṇḍālarūpiṇam.

इक्ष्वाको स्वागतं वत्स जानामि त्वां सुधार्मिकम्। शरणं ते भविष्यामि मा भैषीर् नृपपुंगव।

ikṣvāko svāgataṃ vatsa jānāmi tvāṃ sudhārmikam. śaraṇaṃ te bhaviṣyāmi mā bhaiṣīr nṛpapuṃgava.

अहम् आमन्त्रये सर्वान् महर्षीन् पुण्यकर्मणः। यज्ञसाह्यकरान् राजंस् ततो यक्ष्यसि निर्वृतः।

aham āmantraye sarvān maharṣīn puṇyakarmaṇaḥ. yajñasāhyakarān rājaṃs tato yakṣyasi nirvṛtaḥ.

गुरुशापकृतं रूपं यद् इदं त्वयि वर्तते। अनेन सह रूपेण सशरीरो गमिष्यसि।

guruśāpakṛtaṃ rūpaṃ yad idaṃ tvayi vartate. anena saha rūpeṇa saśarīro gamiṣyasi.

हस्तप्राप्तम् अहं मन्ये स्वर्गं तव नरेश्वर। यस् त्वं कौशिकम् आगम्य शरण्यं शरणं गतः।

hastaprāptam ahaṃ manye svargaṃ tava nareśvara. yas tvaṃ kauśikam āgamya śaraṇyaṃ śaraṇaṃ gataḥ.

एवम् उक्त्वा महातेजाः पुत्रान् परमधार्मिकान्। व्यादिदेश महाप्राज्ञान् यज्ञसंभारकारणात्।

evam uktvā mahātejāḥ putrān paramadhārmikān. vyādideśa mahāprājñān yajñasaṃbhārakāraṇāt.

सर्वाञ् शिष्यान् समाहूय वाक्यम् एतद् उवाच ह।

sarvāñ śiṣyān samāhūya vākyam etad uvāca ha.

सर्वान् ऋषिवरान् वत्सा आनयध्वं ममाज्ञया। सशिष्यान् सुहृदश् चैव सर्त्विजः सुबहुश्रुतान्।

sarvān ṛṣivarān vatsā ānayadhvaṃ mamājñayā. saśiṣyān suhṛdaś caiva sartvijaḥ subahuśrutān.

यद् अन्यो वचनं ब्रूयान् मद्वाक्यबलचोदितः। तत् सर्वम् अखिलेनोक्तं ममाख्येयम् अनादृतम्।

yad anyo vacanaṃ brūyān madvākyabalacoditaḥ. tat sarvam akhilenoktaṃ mamākhyeyam anādṛtam.

तस्य तद् वचनं श्रुत्वा दिशो जग्मुस् तदाज्ञया। आजग्मुर् अथ देशेभ्यः सर्वेभ्यो ब्रह्मवादिनः।

tasya tad vacanaṃ śrutvā diśo jagmus tadājñayā. ājagmur atha deśebhyaḥ sarvebhyo brahmavādinaḥ.

ते च शिष्याः समागम्य मुनिं ज्वलिततेजसं। ऊचुश् च वचनं सर्वे सर्वेषां ब्रह्मवादिनाम्।

te ca śiṣyāḥ samāgamya muniṃ jvalitatejasaṃ. ūcuś ca vacanaṃ sarve sarveṣāṃ brahmavādinām.

श्रुत्वा ते वचनं सर्वे समायान्ति द्विजातयः। सर्वदेशेषु चागच्छन् वर्जयित्वा महोदयम्।

śrutvā te vacanaṃ sarve samāyānti dvijātayaḥ. sarvadeśeṣu cāgacchan varjayitvā mahodayam.

वासिष्ठं तच् छतं सर्वं क्रोधपर्याकुलाक्षरम्। यद् आह वचनं सर्वं शृणु त्वं मुनिपुंगव।

vāsiṣṭhaṃ tac chataṃ sarvaṃ krodhaparyākulākṣaram. yad āha vacanaṃ sarvaṃ śṛṇu tvaṃ munipuṃgava.

क्षत्रियो याजको यस्य चण्डालस्य विशेषतः। कथं सदसि भोक्तारो हविस् तस्य सुरर्षयः।

kṣatriyo yājako yasya caṇḍālasya viśeṣataḥ. kathaṃ sadasi bhoktāro havis tasya surarṣayaḥ.

ब्राह्मणा वा महात्मानो भुक्त्वा चण्डालभोजनम्। कथं स्वर्गं गमिष्यन्ति विश्वामित्रेण पालिताः।

brāhmaṇā vā mahātmāno bhuktvā caṇḍālabhojanam. kathaṃ svargaṃ gamiṣyanti viśvāmitreṇa pālitāḥ.

एतद् वचनं नैष्ठुर्यम् ऊचुः संरक्तलोचनाः। वासिष्ठा मुनिशार्दूल सर्वे ते समहोदयाः।

etad vacanaṃ naiṣṭhuryam ūcuḥ saṃraktalocanāḥ. vāsiṣṭhā muniśārdūla sarve te samahodayāḥ.

तेषां तद् वचनं श्रुत्वा सर्वेषां मुनिपुंगवः। क्रोधसंरक्तनयनः सरोषम् इदम् अब्रवीत्।

teṣāṃ tad vacanaṃ śrutvā sarveṣāṃ munipuṃgavaḥ. krodhasaṃraktanayanaḥ saroṣam idam abravīt.

यद् दूषयन्त्य् अदुष्टं मां तप उग्रं समास्थितम्। भस्मीभूता दुरात्मानो भविष्यन्ति न संशयः।

yad dūṣayanty aduṣṭaṃ māṃ tapa ugraṃ samāsthitam. bhasmībhūtā durātmāno bhaviṣyanti na saṃśayaḥ.

अद्य ते कालपाशेन नीता वैवस्वतक्षयम्। सप्तजातिशतान्य् एव मृतपाः सन्तु सर्वशः।

adya te kālapāśena nītā vaivasvatakṣayam. saptajātiśatāny eva mṛtapāḥ santu sarvaśaḥ.

श्वमांसनियताहारा मुष्टिका नाम निर्घृणाः। विकृताश् च विरूपाश् च लोकान् अनुचरन्त्व् इमान्।

śvamāṃsaniyatāhārā muṣṭikā nāma nirghṛṇāḥ. vikṛtāś ca virūpāś ca lokān anucarantv imān.

महोदयश् च दुर्बुद्धिर् माम् अदूष्यं ह्य् अदूषयत्। दूषिटः सर्वलोकेषु निषादत्वं गमिष्यति।

mahodayaś ca durbuddhir mām adūṣyaṃ hy adūṣayat. dūṣiṭaḥ sarvalokeṣu niṣādatvaṃ gamiṣyati.

प्राणातिपातनिरतो निरनुक्रोशतां गतः। दीर्घकालं मम क्रोधाद् दुर्गतिं वर्तयिष्यति।

prāṇātipātanirato niranukrośatāṃ gataḥ. dīrghakālaṃ mama krodhād durgatiṃ vartayiṣyati.

एतावद् उक्त्वा वचनं विश्वामित्रो महातपाः। विरराम महातेजा ऋषिमध्ये महामुनिः।

etāvad uktvā vacanaṃ viśvāmitro mahātapāḥ. virarāma mahātejā ṛṣimadhye mahāmuniḥ.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...