रामायण 1.52 (श्लोक 1) - Project अर्थ (Artha)

Project Home / Contents

रामायण

बाल काण्ड→

←अध्याय 52→

[rm-1-52] • 24 श्लोकाः

एवम् उक्ता वसिष्ठेन शबला शत्रुसूदन। विदधे कामधुक् कामान् यस्य यस्य यथेप्सितम्।

evam uktā vasiṣṭhena śabalā śatrusūdana. vidadhe kāmadhuk kāmān yasya yasya yathepsitam.

इक्षून् मधूंस् तथा लाजान् मैरेयांश् च वरासवान्। पानानि च महार्हाणि भक्ष्यांश् चोच्चावचांस् तथा।

ikṣūn madhūṃs tathā lājān maireyāṃś ca varāsavān. pānāni ca mahārhāṇi bhakṣyāṃś coccāvacāṃs tathā.

उष्णाढ्यस्यौदनस्यापि राशयः पर्वतोपमाः। मृष्टान्नानि च सूपाश् च दधिकुल्यास् तथैव च।

uṣṇāḍhyasyaudanasyāpi rāśayaḥ parvatopamāḥ. mṛṣṭānnāni ca sūpāś ca dadhikulyās tathaiva ca.

नानास्वादुरसानां च षाडवानां तथैव च। भाजनानि सुपूर्णानि गौडानि च सहस्रशः।

nānāsvādurasānāṃ ca ṣāḍavānāṃ tathaiva ca. bhājanāni supūrṇāni gauḍāni ca sahasraśaḥ.

सर्वम् आसीत् सुसंतुष्टं हृष्टपुष्टजनाकुलम्। विश्वामित्रबलं राम वसिष्ठेनाभितर्पितम्।

sarvam āsīt susaṃtuṣṭaṃ hṛṣṭapuṣṭajanākulam. viśvāmitrabalaṃ rāma vasiṣṭhenābhitarpitam.

विश्वामित्रो ऽपि राजर्षिर् हृष्टपुष्टस् तदाभवत्। सान्तः पुरवरो राजा सब्राह्मणपुरोहितः।

viśvāmitro 'pi rājarṣir hṛṣṭapuṣṭas tadābhavat. sāntaḥ puravaro rājā sabrāhmaṇapurohitaḥ.

सामात्यो मन्त्रिसहितः सभृत्यः पूजितस् तदा। युक्तः परेण हर्षेण वसिष्ठम् इदम् अब्रवीत्।

sāmātyo mantrisahitaḥ sabhṛtyaḥ pūjitas tadā. yuktaḥ pareṇa harṣeṇa vasiṣṭham idam abravīt.

पूजितो ऽहं त्वया ब्रह्मन् पूजार्हेण सुसत्कृतः। श्रूयताम् अभिधास्यामि वाक्यं वाक्यविशारद।

pūjito 'haṃ tvayā brahman pūjārheṇa susatkṛtaḥ. śrūyatām abhidhāsyāmi vākyaṃ vākyaviśārada.

गवां शतसहस्रेण दीयतां शबला मम। रत्नं हि भगवन्न् एतद् रत्नहारी च पार्थिवः। तस्मान् मे शबलां देहि ममैषा धर्मतो द्विज।

gavāṃ śatasahasreṇa dīyatāṃ śabalā mama. ratnaṃ hi bhagavann etad ratnahārī ca pārthivaḥ. tasmān me śabalāṃ dehi mamaiṣā dharmato dvija.

एवम् उक्तस् तु भगवान् वसिष्ठो मुनिसत्तमः। विश्वामित्रेण धर्मात्मा प्रत्युवाच महीपतिम्।

evam uktas tu bhagavān vasiṣṭho munisattamaḥ. viśvāmitreṇa dharmātmā pratyuvāca mahīpatim.

नाहं शतसहस्रेण नापि कोटिशतैर् गवाम्। राजन् दास्यामि शबलां राशिभी रजतस्य वा।

nāhaṃ śatasahasreṇa nāpi koṭiśatair gavām. rājan dāsyāmi śabalāṃ rāśibhī rajatasya vā.

न परित्यागम् अर्हेयं मत्सकाशाद् अरिंदम। शाश्वती शबला मह्यं कीर्तिर् आत्मवतो यथा।

na parityāgam arheyaṃ matsakāśād ariṃdama. śāśvatī śabalā mahyaṃ kīrtir ātmavato yathā.

अस्यां हव्यं च कव्यं च प्राणयात्रा तथैव च। आयत्तम् अग्निहोत्रं च बलिर् होमस् तथैव च।

asyāṃ havyaṃ ca kavyaṃ ca prāṇayātrā tathaiva ca. āyattam agnihotraṃ ca balir homas tathaiva ca.

स्वाहाकारवषट्कारौ विद्याश् च विविधास् तथा। आयत्तम् अत्र राजर्षे सर्वम् एतन् न संशयः।

svāhākāravaṣaṭkārau vidyāś ca vividhās tathā. āyattam atra rājarṣe sarvam etan na saṃśayaḥ.

सर्व स्वम् एतत् सत्येन मम तुष्टिकरी सदा। कारणैर् बहुभी राजन् न दास्ये शबलां तव।

sarva svam etat satyena mama tuṣṭikarī sadā. kāraṇair bahubhī rājan na dāsye śabalāṃ tava.

वसिष्ठेनैवम् उक्तस् तु विश्वामित्रो ऽब्रवीत् ततः। संरब्धतरम् अत्यर्थं वाक्यं वाक्यविशारदः।

vasiṣṭhenaivam uktas tu viśvāmitro 'bravīt tataḥ. saṃrabdhataram atyarthaṃ vākyaṃ vākyaviśāradaḥ.

हैरण्यकक्ष्याग्रैवेयान् सुवर्णाङ्कुशभूषितान्। ददामि कुञ्जराणां ते सहस्राणि चतुर्दश।

hairaṇyakakṣyāgraiveyān suvarṇāṅkuśabhūṣitān. dadāmi kuñjarāṇāṃ te sahasrāṇi caturdaśa.

हैरण्यानां रथानां च श्वेताश्वानां चतुर्युजाम्। ददामि ते शतान्य् अष्टौ किङ्किणीकविभूषितान्।

hairaṇyānāṃ rathānāṃ ca śvetāśvānāṃ caturyujām. dadāmi te śatāny aṣṭau kiṅkiṇīkavibhūṣitān.

हयानां देशजातानां कुलजानां महौजसाम्। सहस्रम् एकं दश च ददामि तव सुव्रत।

hayānāṃ deśajātānāṃ kulajānāṃ mahaujasām. sahasram ekaṃ daśa ca dadāmi tava suvrata.

नानावर्णविभक्तानां वयःस्थानां तथैव च। ददाम्य् एकां गवां कोटिं शबला दीयतां मम।

nānāvarṇavibhaktānāṃ vayaḥsthānāṃ tathaiva ca. dadāmy ekāṃ gavāṃ koṭiṃ śabalā dīyatāṃ mama.

एवम् उक्तस् तु भगवान् विश्वामित्रेण धीमता। न दास्यामीति शबलां प्राह राजन् कथं चन।

evam uktas tu bhagavān viśvāmitreṇa dhīmatā. na dāsyāmīti śabalāṃ prāha rājan kathaṃ cana.

एतद् एव हि मे रत्नम् एतद् एव हि मे धनम्। एतद् एव हि सर्वस्वम् एतद् एव हि जीवितम्।

etad eva hi me ratnam etad eva hi me dhanam. etad eva hi sarvasvam etad eva hi jīvitam.

दर्शश् च पूर्णमासश् च यज्ञाश् चैवाप्तदक्षिणाः। एतद् एव हि मे राजन् विविधाश् च क्रियास् तथा।

darśaś ca pūrṇamāsaś ca yajñāś caivāptadakṣiṇāḥ. etad eva hi me rājan vividhāś ca kriyās tathā.

अदोमूलाः क्रियाः सर्वा मम राजन् न संशयः। बहूनां किं प्रलापेन न दास्ये कामदोहिनीम्।

adomūlāḥ kriyāḥ sarvā mama rājan na saṃśayaḥ. bahūnāṃ kiṃ pralāpena na dāsye kāmadohinīm.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...