रामायण 1.51 (श्लोक 1) - Project अर्थ (Artha)

Project Home / Contents

रामायण

बाल काण्ड→

←अध्याय 51→

[rm-1-51] • 23 श्लोकाः

स दृष्ट्वा परमप्रीतो विश्वामित्रो महाबलः। प्रणतो विनयाद् वीरो वसिष्ठं जपतां वरम्।

sa dṛṣṭvā paramaprīto viśvāmitro mahābalaḥ. praṇato vinayād vīro vasiṣṭhaṃ japatāṃ varam.

स्वागतं तव चेत्य् उक्तो वसिष्ठेन महात्मना। आसनं चास्य भगवान् वसिष्ठो व्यादिदेश ह।

svāgataṃ tava cety ukto vasiṣṭhena mahātmanā. āsanaṃ cāsya bhagavān vasiṣṭho vyādideśa ha.

उपविष्टाय च तदा विश्वामित्राय धीमते। यथान्यायं मुनिवरः फलमूलम् उपाहरत्।

upaviṣṭāya ca tadā viśvāmitrāya dhīmate. yathānyāyaṃ munivaraḥ phalamūlam upāharat.

प्रतिगृह्य च तां पूजां वसिष्ठाद् राजसत्तमः। तपोऽग्निहोत्रशिष्येषु कुशलं पर्यपृच्छत।

pratigṛhya ca tāṃ pūjāṃ vasiṣṭhād rājasattamaḥ. tapo'gnihotraśiṣyeṣu kuśalaṃ paryapṛcchata.

विश्वामित्रो महातेजा वनस्पतिगणे तथा। सर्वत्र कुशलं चाह वसिष्ठो राजसत्तमम्।

viśvāmitro mahātejā vanaspatigaṇe tathā. sarvatra kuśalaṃ cāha vasiṣṭho rājasattamam.

सुखोपविष्टं राजानं विश्वामित्रं महातपाः। पप्रच्छ जपतां श्रेष्ठो वसिष्ठो ब्रह्मणः सुतः।

sukhopaviṣṭaṃ rājānaṃ viśvāmitraṃ mahātapāḥ. papraccha japatāṃ śreṣṭho vasiṣṭho brahmaṇaḥ sutaḥ.

कच्चित् ते कुशलं राजन् कच्चिद् धर्मेण रञ्जयन्। प्रजाः पालयसे राजन् राजवृत्तेन धार्मिक।

kaccit te kuśalaṃ rājan kaccid dharmeṇa rañjayan. prajāḥ pālayase rājan rājavṛttena dhārmika.

कच्चित् ते सुभृता भृत्याः कच्चित् तिष्ठन्ति शासने। कच्चित् ते विजिताः सर्वे रिपवो रिपुसूदन।

kaccit te subhṛtā bhṛtyāḥ kaccit tiṣṭhanti śāsane. kaccit te vijitāḥ sarve ripavo ripusūdana.

कच्चिद् बले च कोशे च मित्रेषु च परंतप। कुशलं ते नरव्याघ्र पुत्रपौत्रे तथानघ।

kaccid bale ca kośe ca mitreṣu ca paraṃtapa. kuśalaṃ te naravyāghra putrapautre tathānagha.

सर्वत्र कुशलं राजा वसिष्ठं प्रत्युदाहरत्। विश्वामित्रो महातेजा वसिष्ठं विनयान्वितः।

sarvatra kuśalaṃ rājā vasiṣṭhaṃ pratyudāharat. viśvāmitro mahātejā vasiṣṭhaṃ vinayānvitaḥ.

कृत्वोभौ सुचिरं कालं धर्मिष्ठौ ताः कथाः शुभाः। मुदा परमया युक्तौ प्रीयेतां तौ परस्परम्।

kṛtvobhau suciraṃ kālaṃ dharmiṣṭhau tāḥ kathāḥ śubhāḥ. mudā paramayā yuktau prīyetāṃ tau parasparam.

ततो वसिष्ठो भगवान् कथान्ते रघुनन्दन। विश्वामित्रम् इदं वाक्यम् उवाच प्रहसन्न् इव।

tato vasiṣṭho bhagavān kathānte raghunandana. viśvāmitram idaṃ vākyam uvāca prahasann iva.

आतिथ्यं कर्तुम् इच्छामि बलस्यास्य महाबल। तव चैवाप्रमेयस्य यथार्हं संप्रतीच्छ मे।

ātithyaṃ kartum icchāmi balasyāsya mahābala. tava caivāprameyasya yathārhaṃ saṃpratīccha me.

सत्क्रियां तु भवान् एतां प्रतीच्छतु मयोद्यताम्। राजंस् त्वम् अतिथिश्रेष्ठः पूजनीयः प्रयत्नतः।

satkriyāṃ tu bhavān etāṃ pratīcchatu mayodyatām. rājaṃs tvam atithiśreṣṭhaḥ pūjanīyaḥ prayatnataḥ.

एवम् उक्तो वसिष्ठेन विश्वामित्रो महामतिः। कृतम् इत्य् अब्रवीद् राजा पूजावाक्येन मे त्वया।

evam ukto vasiṣṭhena viśvāmitro mahāmatiḥ. kṛtam ity abravīd rājā pūjāvākyena me tvayā.

फलमूलेन भगवन् विद्यते यत् तवाश्रमे। पाद्येनाचमनीयेन भगवद्दर्शनेन च।

phalamūlena bhagavan vidyate yat tavāśrame. pādyenācamanīyena bhagavaddarśanena ca.

सर्वथा च महाप्राज्ञ पूजार्हेण सुपूजितः। गमिष्यामि नमस् ते ऽस्तु मैत्रेणेक्षस्व चक्षुषा।

sarvathā ca mahāprājña pūjārheṇa supūjitaḥ. gamiṣyāmi namas te 'stu maitreṇekṣasva cakṣuṣā.

एवं ब्रुवन्तं राजानं वसिष्ठः पुनर् एव हि। न्यमन्त्रयत धर्मात्मा पुनः पुनर् उदारधीः।

evaṃ bruvantaṃ rājānaṃ vasiṣṭhaḥ punar eva hi. nyamantrayata dharmātmā punaḥ punar udāradhīḥ.

बाढम् इत्य् एव गाधेयो वसिष्ठं प्रत्युवाच ह। यथा प्रियं भगवतस् तथास्तु मुनिसत्तम।

bāḍham ity eva gādheyo vasiṣṭhaṃ pratyuvāca ha. yathā priyaṃ bhagavatas tathāstu munisattama.

एवम् उक्तो महातेजा वसिष्ठो जपतां वरः। आजुहाव ततः प्रीतः कल्माषीं धूतकल्मषः।

evam ukto mahātejā vasiṣṭho japatāṃ varaḥ. ājuhāva tataḥ prītaḥ kalmāṣīṃ dhūtakalmaṣaḥ.

एह्य् एहि शबले क्षिप्रं शृणु चापि वचो मम। सबलस्यास्य राजर्षेः कर्तुं व्यवसितो ऽस्म्य् अहम्। भोजनेन महार्हेण सत्कारं संविधत्स्व मे।

ehy ehi śabale kṣipraṃ śṛṇu cāpi vaco mama. sabalasyāsya rājarṣeḥ kartuṃ vyavasito 'smy aham. bhojanena mahārheṇa satkāraṃ saṃvidhatsva me.

यस्य यस्य यथाकामं षड्रसेष्व् अभिपूजितम्। तत् सर्वं कामधुग् दिव्ये अभिवर्षकृते मम।

yasya yasya yathākāmaṃ ṣaḍraseṣv abhipūjitam. tat sarvaṃ kāmadhug divye abhivarṣakṛte mama.

रसेनान्नेन पानेन लेह्यचोष्येण संयुतम्। अन्नानां निचयं सर्वं सृजस्व शबले त्वर।

rasenānnena pānena lehyacoṣyeṇa saṃyutam. annānāṃ nicayaṃ sarvaṃ sṛjasva śabale tvara.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...