रामायण 1.50 (श्लोक 1) - Project अर्थ (Artha)

Project Home / Contents

रामायण

बाल काण्ड→

←अध्याय 50→

[rm-1-50] • 28 श्लोकाः

तस्य तद् वचनं श्रुत्वा विश्वामित्रस्य धीमतः। हृष्टरोमा महातेजाः शतानन्दो महातपाः।

tasya tad vacanaṃ śrutvā viśvāmitrasya dhīmataḥ. hṛṣṭaromā mahātejāḥ śatānando mahātapāḥ.

गौतमस्य सुतो ज्येष्ठस् तपसा द्योतितप्रभः। रामसंदर्शनाद् एव परं विस्मयम् आगतः।

gautamasya suto jyeṣṭhas tapasā dyotitaprabhaḥ. rāmasaṃdarśanād eva paraṃ vismayam āgataḥ.

स तौ निषण्णौ संप्रेक्ष्य सुखासीनौ नृपात्मजौ। शतानन्दो मुनिश्रेष्ठं विश्वामित्रम् अथाब्रवीत्।

sa tau niṣaṇṇau saṃprekṣya sukhāsīnau nṛpātmajau. śatānando muniśreṣṭhaṃ viśvāmitram athābravīt.

अपि ते मुनिशार्दूल मम माता यशस्विनी। दर्शिता राजपुत्राय तपो दीर्घम् उपागता।

api te muniśārdūla mama mātā yaśasvinī. darśitā rājaputrāya tapo dīrgham upāgatā.

अपि रामे महातेजो मम माता यशस्विनी। वन्यैर् उपाहरत् पूजां पूजार्हे सर्वदेहिनाम्।

api rāme mahātejo mama mātā yaśasvinī. vanyair upāharat pūjāṃ pūjārhe sarvadehinām.

अपि रामाय कथितं यथावृत्तं पुरातनम्। मम मातुर् महातेजो देवेन दुरनुष्ठितम्।

api rāmāya kathitaṃ yathāvṛttaṃ purātanam. mama mātur mahātejo devena duranuṣṭhitam.

अपि कौशिक भद्रं ते गुरुणा मम संगता। माता मम मुनिश्रेष्ठ रामसंदर्शनाद् इतः।

api kauśika bhadraṃ te guruṇā mama saṃgatā. mātā mama muniśreṣṭha rāmasaṃdarśanād itaḥ.

अपि मे गुरुणा रामः पूजितः कुशिकात्मज। इहागतो महातेजाः पूजां प्राप्य महात्मनः।

api me guruṇā rāmaḥ pūjitaḥ kuśikātmaja. ihāgato mahātejāḥ pūjāṃ prāpya mahātmanaḥ.

अपि शान्तेन मनसा गुरुर् मे कुशिकात्मज। इहागतेन रामेण प्रयतेनाभिवादितः।

api śāntena manasā gurur me kuśikātmaja. ihāgatena rāmeṇa prayatenābhivāditaḥ.

तच् छ्रुत्वा वचनं तस्य विश्वामित्रो महामुनिः। प्रत्युवाच शतानन्दं वाक्यज्ञो वाक्यकोविदम्।

tac chrutvā vacanaṃ tasya viśvāmitro mahāmuniḥ. pratyuvāca śatānandaṃ vākyajño vākyakovidam.

नातिक्रान्तं मुनिश्रेष्ठ यत् कर्तव्यं कृतं मया। संगता मुनिना पत्नी भार्गवेणेव रेणुका।

nātikrāntaṃ muniśreṣṭha yat kartavyaṃ kṛtaṃ mayā. saṃgatā muninā patnī bhārgaveṇeva reṇukā.

तच् छ्रुत्वा वचनं तस्य विश्वामित्रस्य धीमतः। शतानन्दो महातेजा रामं वचनम् अब्रवीत्।

tac chrutvā vacanaṃ tasya viśvāmitrasya dhīmataḥ. śatānando mahātejā rāmaṃ vacanam abravīt.

स्वागतं ते नरश्रेष्ठ दिष्ट्या प्राप्तो ऽसि राघव। विश्वामित्रं पुरस्कृत्य महर्षिम् अपराजितम्।

svāgataṃ te naraśreṣṭha diṣṭyā prāpto 'si rāghava. viśvāmitraṃ puraskṛtya maharṣim aparājitam.

अचिन्त्यकर्मा तपसा ब्रह्मर्षिर् अमितप्रभः। विश्वामित्रो महातेजा वेत्स्य् एनं परमां गतिम्।

acintyakarmā tapasā brahmarṣir amitaprabhaḥ. viśvāmitro mahātejā vetsy enaṃ paramāṃ gatim.

नास्ति धन्यतरो राम त्वत्तो ऽन्यो भुवि कश् चन। गोप्ता कुशिकपुत्रस् ते येन तप्तं महत् तपः।

nāsti dhanyataro rāma tvatto 'nyo bhuvi kaś cana. goptā kuśikaputras te yena taptaṃ mahat tapaḥ.

श्रूयतां चाभिदास्यामि कौशिकस्य महात्मनः। यथाबलं यथावृत्तं तन् मे निगदतः शृणु।

śrūyatāṃ cābhidāsyāmi kauśikasya mahātmanaḥ. yathābalaṃ yathāvṛttaṃ tan me nigadataḥ śṛṇu.

राजाभूद् एष धर्मात्मा दीर्घ कालम् अरिंदमः। धर्मज्ञः कृतविद्यश् च प्रजानां च हिते रतः।

rājābhūd eṣa dharmātmā dīrgha kālam ariṃdamaḥ. dharmajñaḥ kṛtavidyaś ca prajānāṃ ca hite rataḥ.

प्रजापतिसुतस् त्व् आसीत् कुशो नाम महीपतिः। कुशस्य पुत्रो बलवान् कुशनाभः सुधार्मिकः।

prajāpatisutas tv āsīt kuśo nāma mahīpatiḥ. kuśasya putro balavān kuśanābhaḥ sudhārmikaḥ.

कुशनाभसुतस् त्व् आसीद् गाधिर् इत्य् एव विश्रुतः। गाधेः पुत्रो महातेजा विश्वामित्रो महामुनिः।

kuśanābhasutas tv āsīd gādhir ity eva viśrutaḥ. gādheḥ putro mahātejā viśvāmitro mahāmuniḥ.

विश्वमित्रो महातेजाः पालयाम् आस मेदिनीम्। बहुवर्षसहस्राणि राजा राज्यम् अकारयत्।

viśvamitro mahātejāḥ pālayām āsa medinīm. bahuvarṣasahasrāṇi rājā rājyam akārayat.

कदा चित् तु महातेजा योजयित्वा वरूथिनीम्। अक्षौहिणीपरिवृतः परिचक्राम मेदिनीम्।

kadā cit tu mahātejā yojayitvā varūthinīm. akṣauhiṇīparivṛtaḥ paricakrāma medinīm.

नगराणि च राष्ट्राणि सरितश् च तथा गिरीन्। आश्रमान् क्रमशो राजा विचरन्न् आजगामह।

nagarāṇi ca rāṣṭrāṇi saritaś ca tathā girīn. āśramān kramaśo rājā vicarann ājagāmaha.

वसिष्ठस्याश्रमपदं नानापुष्पफलद्रुमम्। नानामृगगणाकीर्णं सिद्धचारणसेवितम्।

vasiṣṭhasyāśramapadaṃ nānāpuṣpaphaladrumam. nānāmṛgagaṇākīrṇaṃ siddhacāraṇasevitam.

देवदानवगन्धर्वैः किंनरैर् उपशोभितम्। प्रशान्तहरिणाकीर्णं द्विजसंघनिषेवितम्।

devadānavagandharvaiḥ kiṃnarair upaśobhitam. praśāntahariṇākīrṇaṃ dvijasaṃghaniṣevitam.

ब्रह्मर्षिगणसंकीर्णं देवर्षिगणसेवितम्। तपश्चरणसंसिद्धैर् अग्निकल्पैर् महात्मभिः।

brahmarṣigaṇasaṃkīrṇaṃ devarṣigaṇasevitam. tapaścaraṇasaṃsiddhair agnikalpair mahātmabhiḥ.

सततं संकुलं श्रीमद् ब्रह्मकल्पैर् महात्मभिः। अब्भक्षैर् वायुभक्षैश् च शीर्णपर्णाशनैस् तथा।

satataṃ saṃkulaṃ śrīmad brahmakalpair mahātmabhiḥ. abbhakṣair vāyubhakṣaiś ca śīrṇaparṇāśanais tathā.

फलमूलाशनैर् दान्तैर् जितरोषैर् जितेन्द्रियैः। ऋषिभिर् वालखिल्यैश् च जपहोमपरायणैः।

phalamūlāśanair dāntair jitaroṣair jitendriyaiḥ. ṛṣibhir vālakhilyaiś ca japahomaparāyaṇaiḥ.

वसिष्ठस्याश्रमपदं ब्रह्मलोकम् इवापरम्। ददर्श जयतां श्रेष्ठ विश्वामित्रो महाबलः।

vasiṣṭhasyāśramapadaṃ brahmalokam ivāparam. dadarśa jayatāṃ śreṣṭha viśvāmitro mahābalaḥ.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...