रामायण 1.43 (श्लोक 1) - Project अर्थ (Artha)

रामायण

बाल काण्ड→

←अध्याय 43→

[rm-1-43] • 20 श्लोकाः

स गत्वा सागरं राजा गङ्गयानुगतस् तदा। प्रविवेश तलं भूमेर् यत्र ते भस्मसात्कृताः।

sa gatvā sāgaraṃ rājā gaṅgayānugatas tadā. praviveśa talaṃ bhūmer yatra te bhasmasātkṛtāḥ.

भस्मन्य् अथाप्लुते राम गङ्गायाः सलिलेन वै। सर्व लोकप्रभुर् ब्रह्मा राजानम् इदम् अब्रवीत्।

bhasmany athāplute rāma gaṅgāyāḥ salilena vai. sarva lokaprabhur brahmā rājānam idam abravīt.

तारिता नरशार्दूल दिवं याताश् च देववत्। षष्टिः पुत्रसहस्राणि सगरस्य महात्मनः।

tāritā naraśārdūla divaṃ yātāś ca devavat. ṣaṣṭiḥ putrasahasrāṇi sagarasya mahātmanaḥ.

सागरस्य जलं लोके यावत् स्थास्यति पार्थिव। सगरस्यात्मजास् तावत् स्वर्गे स्थास्यन्ति देववत्।

sāgarasya jalaṃ loke yāvat sthāsyati pārthiva. sagarasyātmajās tāvat svarge sthāsyanti devavat.

इयं च दुहिता ज्येष्ठा तव गङ्गा भविष्यति। त्वत्कृतेन च नाम्ना वै लोके स्थास्यति विश्रुता।

iyaṃ ca duhitā jyeṣṭhā tava gaṅgā bhaviṣyati. tvatkṛtena ca nāmnā vai loke sthāsyati viśrutā.

गङ्गा त्रिपथगा नाम दिव्या भागीरथीति च। त्रिपथो भावयन्तीति ततस् त्रिपथगा स्मृता।

gaṅgā tripathagā nāma divyā bhāgīrathīti ca. tripatho bhāvayantīti tatas tripathagā smṛtā.

पितामहानां सर्वेषां त्वम् अत्र मनुजाधिप। कुरुष्व सलिलं राजन् प्रतिज्ञाम् अपवर्जय।

pitāmahānāṃ sarveṣāṃ tvam atra manujādhipa. kuruṣva salilaṃ rājan pratijñām apavarjaya.

पूर्वकेण हि ते राजंस् तेनातियशसा तदा। धर्मिणां प्रवरेणाथ नैष प्राप्तो मनोरथः।

pūrvakeṇa hi te rājaṃs tenātiyaśasā tadā. dharmiṇāṃ pravareṇātha naiṣa prāpto manorathaḥ.

तथैवांशुमता तात लोके ऽप्रतिमतेजसा। गङ्गां प्रार्थयता नेतुं प्रतिज्ञा नापवर्जिता।

tathaivāṃśumatā tāta loke 'pratimatejasā. gaṅgāṃ prārthayatā netuṃ pratijñā nāpavarjitā.

राजर्षिणा गुणवता महर्षिसमतेजसा। मत्तुल्यतपसा चैव क्षत्रधर्मस्थितेन च।

rājarṣiṇā guṇavatā maharṣisamatejasā. mattulyatapasā caiva kṣatradharmasthitena ca.

दिलीपेन महाभाग तव पित्रातितेजसा। पुनर् न शङ्किता नेतुं गङ्गां प्रार्थयतानघ।

dilīpena mahābhāga tava pitrātitejasā. punar na śaṅkitā netuṃ gaṅgāṃ prārthayatānagha.

सा त्वया समतिक्रान्ता प्रतिज्ञा पुरुषर्षभ। प्राप्तो ऽसि परमं लोके यशः परमसंमतम्।

sā tvayā samatikrāntā pratijñā puruṣarṣabha. prāpto 'si paramaṃ loke yaśaḥ paramasaṃmatam.

यच् च गङ्गावतरणं त्वया कृतम् अरिंदम। अनेन च भवान् प्राप्तो धर्मस्यायतनं महत्।

yac ca gaṅgāvataraṇaṃ tvayā kṛtam ariṃdama. anena ca bhavān prāpto dharmasyāyatanaṃ mahat.

प्लावयस्व त्वम् आत्मानं नरोत्तम सदोचिते। सलिले पुरुषव्याघ्र शुचिः पुण्यफलो भव।

plāvayasva tvam ātmānaṃ narottama sadocite. salile puruṣavyāghra śuciḥ puṇyaphalo bhava.

पितामहानां सर्वेषां कुरुष्व सलिलक्रियाम्। स्वस्ति ते ऽस्तु गमिष्यामि स्वं लोकं गम्यतां नृप।

pitāmahānāṃ sarveṣāṃ kuruṣva salilakriyām. svasti te 'stu gamiṣyāmi svaṃ lokaṃ gamyatāṃ nṛpa.

इत्य् एवम् उक्त्वा देवेशः सर्वलोकपितामहः। यथागतं तथागच्छद् देवलोकं महायशाः।

ity evam uktvā deveśaḥ sarvalokapitāmahaḥ. yathāgataṃ tathāgacchad devalokaṃ mahāyaśāḥ.

भगीरथो ऽपि राजर्षिः कृत्वा सलिलम् उत्तमम्। यथाक्रमं यथान्यायं सागराणां महायशाः। कृतोदकः शुची राजा स्वपुरं प्रविवेश ह।

bhagīratho 'pi rājarṣiḥ kṛtvā salilam uttamam. yathākramaṃ yathānyāyaṃ sāgarāṇāṃ mahāyaśāḥ. kṛtodakaḥ śucī rājā svapuraṃ praviveśa ha.

समृद्धार्थो नरश्रेष्ठ स्वराज्यं प्रशशास ह। प्रमुमोद च लोकस् तं नृपम् आसाद्य राघव। नष्टशोकः समृद्धार्थो बभूव विगतज्वरः।

samṛddhārtho naraśreṣṭha svarājyaṃ praśaśāsa ha. pramumoda ca lokas taṃ nṛpam āsādya rāghava. naṣṭaśokaḥ samṛddhārtho babhūva vigatajvaraḥ.

एष ते राम गङ्गाया विस्तरो ऽभिहितो मया। स्वस्ति प्राप्नुहि भद्रं ते संध्याकालो ऽतिवर्तते।

eṣa te rāma gaṅgāyā vistaro 'bhihito mayā. svasti prāpnuhi bhadraṃ te saṃdhyākālo 'tivartate.

धन्यं यशस्यम् आयुष्यं स्वर्ग्यं पुत्र्यम् अथापि च। इदम् आख्यानम् आख्यातं गङ्गावतरणं मया।

dhanyaṃ yaśasyam āyuṣyaṃ svargyaṃ putryam athāpi ca. idam ākhyānam ākhyātaṃ gaṅgāvataraṇaṃ mayā.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...