महाभारत 8.9 (श्लोक 1) - Project अर्थ (Artha)

Project Home / Contents

महाभारत

←कर्ण पर्व→

←अध्याय 9→

[mh-8-9] • 35 श्लोकाः

संजय उवाच। ततः कर्णो महेष्वासः पाण्डवानाम् अनीकिनीम्। जघान समरे शूरः शरैः संनतपर्वभिः।

saṃjaya uvāca. tataḥ karṇo maheṣvāsaḥ pāṇḍavānām anīkinīm. jaghāna samare śūraḥ śaraiḥ saṃnataparvabhiḥ.

तथैव पाण्डवा राजंस् तव पुत्रस्य वाहिनीम्। कर्णस्य प्रमुखे क्रुद्धा विनिजघ्नुर् महारथाः।

tathaiva pāṇḍavā rājaṃs tava putrasya vāhinīm. karṇasya pramukhe kruddhā vinijaghnur mahārathāḥ.

कर्णो राजन् महाबाहुर् न्यवधीत् पाण्डवीं चमूम्। नाराचैर् अर्करश्म्याभैः कर्मारपरिमार्जितैः।

karṇo rājan mahābāhur nyavadhīt pāṇḍavīṃ camūm. nārācair arkaraśmyābhaiḥ karmāraparimārjitaiḥ.

तत्र भारत कर्णेन नाराचैस् ताडिता गजाः। नेदुः सेदुश् च मम्लुश् च बभ्रमुश् च दिशो दश।

tatra bhārata karṇena nārācais tāḍitā gajāḥ. neduḥ seduś ca mamluś ca babhramuś ca diśo daśa.

वध्यमाने बले तस्मिन् सूतपुत्रेण मारिष। नकुलो ऽभ्यद्रवत् तूर्णं सूतपुत्रं महारणे।

vadhyamāne bale tasmin sūtaputreṇa māriṣa. nakulo 'bhyadravat tūrṇaṃ sūtaputraṃ mahāraṇe.

भीमसेनस् तथा द्रौणिं कुर्वाणं कर्म दुष्करम्। विन्दानुविन्दौ कैकेयौ सात्यकिः समवारयत्।

bhīmasenas tathā drauṇiṃ kurvāṇaṃ karma duṣkaram. vindānuvindau kaikeyau sātyakiḥ samavārayat.

श्रुतकर्माणम् आयान्तं चित्रसेनो महीपतिः। प्रतिविन्ध्यं तथा चित्रश् चित्रकेतनकार्मुकः।

śrutakarmāṇam āyāntaṃ citraseno mahīpatiḥ. prativindhyaṃ tathā citraś citraketanakārmukaḥ.

दुर्योधनस् तु राजानं धर्मपुत्रं युधिष्ठिरम्। संशप्तकगणान् क्रुद्धो अभ्यधावद् धनंजयः।

duryodhanas tu rājānaṃ dharmaputraṃ yudhiṣṭhiram. saṃśaptakagaṇān kruddho abhyadhāvad dhanaṃjayaḥ.

धृष्टद्युम्नः कृपं चाथ तस्मिन् वीरवरक्षये। शिखण्डी कृतवर्माणं समासादयद् अच्युतम्।

dhṛṣṭadyumnaḥ kṛpaṃ cātha tasmin vīravarakṣaye. śikhaṇḍī kṛtavarmāṇaṃ samāsādayad acyutam.

श्रुतकीर्तिस् तथा शल्यं माद्रीपुत्रः सुतं तव। दुःशासनं महाराज सहदेवः प्रतापवान्।

śrutakīrtis tathā śalyaṃ mādrīputraḥ sutaṃ tava. duḥśāsanaṃ mahārāja sahadevaḥ pratāpavān.

केकयौ सात्यकिं युद्धे शरवर्षेण भास्वता। सात्यकिः केकयौ चैव छादयाम् आस भारत।

kekayau sātyakiṃ yuddhe śaravarṣeṇa bhāsvatā. sātyakiḥ kekayau caiva chādayām āsa bhārata.

ताव् एनं भ्रातरौ वीरं जघ्नतुर् हृदये भृशम्। विषाणाभ्यां यथा नागौ प्रतिनागं महाहवे।

tāv enaṃ bhrātarau vīraṃ jaghnatur hṛdaye bhṛśam. viṣāṇābhyāṃ yathā nāgau pratināgaṃ mahāhave.

शरसंभिन्नवर्माणौ ताव् उभौ भ्रातरौ रणे। सात्यकिं सत्यकर्माणं राजन् विव्यधतुः शरैः।

śarasaṃbhinnavarmāṇau tāv ubhau bhrātarau raṇe. sātyakiṃ satyakarmāṇaṃ rājan vivyadhatuḥ śaraiḥ.

तौ सात्यकिर् महाराज प्रहसन् सर्वतोदिशम्। छादयञ् शरवर्षेण वारयाम् आस भारत।

tau sātyakir mahārāja prahasan sarvatodiśam. chādayañ śaravarṣeṇa vārayām āsa bhārata.

वार्यमाणौ ततस् तौ तु शैनेयशरवृष्टिभिः। शैनेयस्य रथं तूर्णं छादयाम् आसतुः शरैः।

vāryamāṇau tatas tau tu śaineyaśaravṛṣṭibhiḥ. śaineyasya rathaṃ tūrṇaṃ chādayām āsatuḥ śaraiḥ.

तयोस् तु धनुषी चित्रे छित्त्वा शौरिर् महाहवे। अथ तौ सायकैस् तीक्ष्णैश् छादयाम् आस दुःसहैः।

tayos tu dhanuṣī citre chittvā śaurir mahāhave. atha tau sāyakais tīkṣṇaiś chādayām āsa duḥsahaiḥ.

अथान्ये धनुषी मृष्टे प्रगृह्य च महाशरान्। सात्यकिं पूरयन्तौ तौ चेरतुर् लघु सुष्ठु च।

athānye dhanuṣī mṛṣṭe pragṛhya ca mahāśarān. sātyakiṃ pūrayantau tau ceratur laghu suṣṭhu ca.

ताभ्यां मुक्ता महाबाणाः कङ्कबर्हिणवाससः। द्योतयन्तो दिशः सर्वाः संपेतुः स्वर्णभूषणाः।

tābhyāṃ muktā mahābāṇāḥ kaṅkabarhiṇavāsasaḥ. dyotayanto diśaḥ sarvāḥ saṃpetuḥ svarṇabhūṣaṇāḥ.

बाणान्धकारम् अभवत् तयो राजन् महाहवे। अन्योन्यस्य धनुश् चैव चिच्छिदुस् ते महारथाः। सात्वतस्य धनुस् तत्र उभौ चिच्छिदतू रणे।

bāṇāndhakāram abhavat tayo rājan mahāhave. anyonyasya dhanuś caiva cicchidus te mahārathāḥ. sātvatasya dhanus tatra ubhau cicchidatū raṇe.

ततः क्रुद्धो महाराज सात्वतो युद्धदुर्मदः। धनुर् अन्यत् समादाय सज्यं कृत्वा च संयुगे। अनुमृज्य च राजेन्द्र तद् धनुर् भारसाधनम्। क्षुरप्रेण सुतीक्ष्णेन अनुविन्दशिरो ऽहरत्।

tataḥ kruddho mahārāja sātvato yuddhadurmadaḥ. dhanur anyat samādāya sajyaṃ kṛtvā ca saṃyuge. anumṛjya ca rājendra tad dhanur bhārasādhanam. kṣurapreṇa sutīkṣṇena anuvindaśiro 'harat.

तच्छिरो न्यपतद् भूमौ कुण्डलोत्पीडितं महत्। शम्बरस्य शिरो यद्वन् निहतस्य महारणे। शोषयन् केकयान् सर्वाञ् जगामाशु वसुंधराम्।

tacchiro nyapatad bhūmau kuṇḍalotpīḍitaṃ mahat. śambarasya śiro yadvan nihatasya mahāraṇe. śoṣayan kekayān sarvāñ jagāmāśu vasuṃdharām.

तं दृष्ट्वा निहतं शूरं भ्राता तस्य महारथः। सज्यम् अन्यद् धनुः कृत्वा शैनेयं प्रत्यवारयत्।

taṃ dṛṣṭvā nihataṃ śūraṃ bhrātā tasya mahārathaḥ. sajyam anyad dhanuḥ kṛtvā śaineyaṃ pratyavārayat.

स शक्त्या सात्यकिं विद्ध्वा स्वर्णपुङ्खैः शिलाशितैः। ननाद बलवन् नादं तिष्ठ तिष्ठेति चाब्रवीत्।

sa śaktyā sātyakiṃ viddhvā svarṇapuṅkhaiḥ śilāśitaiḥ. nanāda balavan nādaṃ tiṣṭha tiṣṭheti cābravīt.

स सात्यकिं पुनः क्रुद्धः केकयानां महारथः। शरैर् अग्निशिखाकारैर् बाह्वोर् उरसि चार्दयत्।

sa sātyakiṃ punaḥ kruddhaḥ kekayānāṃ mahārathaḥ. śarair agniśikhākārair bāhvor urasi cārdayat.

स शरैः क्षतसर्वाङ्गः सात्वतः सत्त्वकोविदः। रराज समरे राजन् सपत्र इव किंशुकः।

sa śaraiḥ kṣatasarvāṅgaḥ sātvataḥ sattvakovidaḥ. rarāja samare rājan sapatra iva kiṃśukaḥ.

सात्यकिः समरे विद्धः केकयेन महात्मना। केकयं पञ्चविंशत्या विव्याध प्रहसन्न् इव। ताव् अन्योन्यस्य समरे धनुश् छित्त्वा महारथौ। हत्वा च सारथी तूर्णं हयांश् च रथिनां वरौ। विरथाव् असियुद्धाय समाजग्मतुर् आहवे।

sātyakiḥ samare viddhaḥ kekayena mahātmanā. kekayaṃ pañcaviṃśatyā vivyādha prahasann iva. tāv anyonyasya samare dhanuś chittvā mahārathau. hatvā ca sārathī tūrṇaṃ hayāṃś ca rathināṃ varau. virathāv asiyuddhāya samājagmatur āhave.

शतचन्द्रचिते गृह्य चर्मणी सुभुजौ तु तौ। व्यरोचेतां महारङ्गे निस्त्रिंशवरधारिणौ। यथा देवासुरे युद्धे जम्भशक्रौ महाबलौ।

śatacandracite gṛhya carmaṇī subhujau tu tau. vyarocetāṃ mahāraṅge nistriṃśavaradhāriṇau. yathā devāsure yuddhe jambhaśakrau mahābalau.

मण्डलानि ततस् तौ च विचरन्तौ महारणे। अन्योन्यम् असिभिस् तूर्णं समाजघ्नतुर् आहवे। अन्योन्यस्य वधे चैव चक्रतुर् यत्नम् उत्तमम्।

maṇḍalāni tatas tau ca vicarantau mahāraṇe. anyonyam asibhis tūrṇaṃ samājaghnatur āhave. anyonyasya vadhe caiva cakratur yatnam uttamam.

केकयस्य ततश् चर्म द्विधा चिच्छेद सात्वतः। सात्यकेश् च तथैवासौ चर्म चिच्छेद पार्थिवः।

kekayasya tataś carma dvidhā ciccheda sātvataḥ. sātyakeś ca tathaivāsau carma ciccheda pārthivaḥ.

चर्म च्छित्त्वा तु कैकेयस् तारागणशतैर् वृतम्। चचार मण्डलान्य् एव गतप्रत्यागतानि च।

carma cchittvā tu kaikeyas tārāgaṇaśatair vṛtam. cacāra maṇḍalāny eva gatapratyāgatāni ca.

तं चरन्तं महारङ्गे निस्त्रिंशवरधारिणम्। अपहस्तेन चिच्छेद शैनेयस् त्वरयान्वितः।

taṃ carantaṃ mahāraṅge nistriṃśavaradhāriṇam. apahastena ciccheda śaineyas tvarayānvitaḥ.

सवर्मा केकयो राजन् द्विधा छिन्नो महाहवे। निपपात महेष्वासो वज्रनुन्न इवाचलः।

savarmā kekayo rājan dvidhā chinno mahāhave. nipapāta maheṣvāso vajranunna ivācalaḥ.

तं निहत्य रणे शूरः शैनेयो रथसत्तमः। युधामन्यो रथं तूर्णम् आरुरोह परंतपः।

taṃ nihatya raṇe śūraḥ śaineyo rathasattamaḥ. yudhāmanyo rathaṃ tūrṇam āruroha paraṃtapaḥ.

ततो ऽन्यं रथम् आस्थाय विधिवत् कल्पितं पुनः। केकयानां महत् सैन्यं व्यधमत् सात्यकिः शरैः।

tato 'nyaṃ ratham āsthāya vidhivat kalpitaṃ punaḥ. kekayānāṃ mahat sainyaṃ vyadhamat sātyakiḥ śaraiḥ.

सा वध्यमाना समरे केकयस्य महाचमूः। तम् उत्सृज्य रथं शत्रुं प्रदुद्राव दिशो दश।

sā vadhyamānā samare kekayasya mahācamūḥ. tam utsṛjya rathaṃ śatruṃ pradudrāva diśo daśa.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...