महाभारत 5.170 (श्लोक 1)

Project Home / Contents

महाभारत

←उद्योग पर्व→

←अध्याय 170→

[mh-5-170] • 22 श्लोकाः

दुर्योधन उवाच। किमर्थं भरतश्रेष्ठ न हन्यास् त्वं शिखण्डिनम्। उद्यतेषुम् अथो दृष्ट्वा समरेष्व् आततायिनम्।

duryodhana uvāca. kimarthaṃ bharataśreṣṭha na hanyās tvaṃ śikhaṇḍinam. udyateṣum atho dṛṣṭvā samareṣv ātatāyinam.

पूर्वम् उक्त्वा महाबाहो पाण्डवान् सह सोमकैः। वधिष्यामीति गाङ्गेय तन् मे ब्रूहि पितामह।

pūrvam uktvā mahābāho pāṇḍavān saha somakaiḥ. vadhiṣyāmīti gāṅgeya tan me brūhi pitāmaha.

भीष्म उवाच। शृणु दुर्योधन कथां सहैभिर् वसुधाधिपैः। यदर्थं युधि संप्रेक्ष्य नाहं हन्यां शिखण्डिनम्।

bhīṣma uvāca. śṛṇu duryodhana kathāṃ sahaibhir vasudhādhipaiḥ. yadarthaṃ yudhi saṃprekṣya nāhaṃ hanyāṃ śikhaṇḍinam.

महाराजो मम पिता शंतनुर् भरतर्षभः। दिष्टान्तं प्राप धर्मात्मा समये पुरुषर्षभ।

mahārājo mama pitā śaṃtanur bharatarṣabhaḥ. diṣṭāntaṃ prāpa dharmātmā samaye puruṣarṣabha.

ततो ऽहं भरतश्रेष्ठ प्रतिज्ञां परिपालयन्। चित्राङ्गदं भ्रातरं वै महाराज्ये ऽभ्यषेचयम्।

tato 'haṃ bharataśreṣṭha pratijñāṃ paripālayan. citrāṅgadaṃ bhrātaraṃ vai mahārājye 'bhyaṣecayam.

तस्मिंश् च निधनं प्राप्ते सत्यवत्या मते स्थितः। विचित्रवीर्यं राजानम् अभ्यषिञ्चं यथाविधि।

tasmiṃś ca nidhanaṃ prāpte satyavatyā mate sthitaḥ. vicitravīryaṃ rājānam abhyaṣiñcaṃ yathāvidhi.

मयाभिषिक्तो राजेन्द्र यवीयान् अपि धर्मतः। विचित्रवीर्यो धर्मात्मा माम् एव समुदैक्षत।

mayābhiṣikto rājendra yavīyān api dharmataḥ. vicitravīryo dharmātmā mām eva samudaikṣata.

तस्य दारक्रियां तात चिकीर्षुर् अहम् अप्य् उत। अनुरूपाद् इव कुलाद् इति चिन्त्य मनो दधे।

tasya dārakriyāṃ tāta cikīrṣur aham apy uta. anurūpād iva kulād iti cintya mano dadhe.

तथाश्रौषं महाबाहो तिस्रः कन्याः स्वयंवरे। रूपेणाप्रतिमाः सर्वाः काशिराजसुतास् तदा। अम्बा चैवाम्बिका चैव तथैवाम्बालिकापरा।

tathāśrauṣaṃ mahābāho tisraḥ kanyāḥ svayaṃvare. rūpeṇāpratimāḥ sarvāḥ kāśirājasutās tadā. ambā caivāmbikā caiva tathaivāmbālikāparā.

राजानश् च समाहूताः पृथिव्यां भरतर्षभ। अम्बा ज्येष्ठाभवत् तासाम् अम्बिका त्व् अथ मध्यमा। अम्बालिका च राजेन्द्र राजकन्या यवीयसी।

rājānaś ca samāhūtāḥ pṛthivyāṃ bharatarṣabha. ambā jyeṣṭhābhavat tāsām ambikā tv atha madhyamā. ambālikā ca rājendra rājakanyā yavīyasī.

सो ऽहम् एकरथेनैव गतः काशिपतेः पुरीम्। अपश्यं ता महाबाहो तिस्रः कन्याः स्वलंकृताः। राज्ञश् चैव समावृत्तान् पार्थिवान् पृथिवीपते।

so 'ham ekarathenaiva gataḥ kāśipateḥ purīm. apaśyaṃ tā mahābāho tisraḥ kanyāḥ svalaṃkṛtāḥ. rājñaś caiva samāvṛttān pārthivān pṛthivīpate.

ततो ऽहं तान् नृपान् सर्वान् आहूय समरे स्थितान्। रथम् आरोपयां चक्रे कन्यास् ता भरतर्षभ।

tato 'haṃ tān nṛpān sarvān āhūya samare sthitān. ratham āropayāṃ cakre kanyās tā bharatarṣabha.

वीर्यशुल्काश् च ता ज्ञात्वा समारोप्य रथं तदा। अवोचं पार्थिवान् सर्वान् अहं तत्र समागतान्। भीष्मः शांतनवः कन्या हरतीति पुनः पुनः।

vīryaśulkāś ca tā jñātvā samāropya rathaṃ tadā. avocaṃ pārthivān sarvān ahaṃ tatra samāgatān. bhīṣmaḥ śāṃtanavaḥ kanyā haratīti punaḥ punaḥ.

ते यतध्वं परं शक्त्या सर्वे मोक्षाय पार्थिवाः। प्रसह्य हि नयाम्य् एष मिषतां वो नराधिपाः।

te yatadhvaṃ paraṃ śaktyā sarve mokṣāya pārthivāḥ. prasahya hi nayāmy eṣa miṣatāṃ vo narādhipāḥ.

ततस् ते पृथिवीपालाः समुत्पेतुर् उदायुधाः। योगो योग इति क्रुद्धाः सारथींश् चाप्य् अचोदयन्।

tatas te pṛthivīpālāḥ samutpetur udāyudhāḥ. yogo yoga iti kruddhāḥ sārathīṃś cāpy acodayan.

ते रथैर् मेघसंकाशैर् गजैश् च गजयोधिनः। पृष्ठ्यैश् चाश्वैर् महीपालाः समुत्पेतुर् उदायुधाः।

te rathair meghasaṃkāśair gajaiś ca gajayodhinaḥ. pṛṣṭhyaiś cāśvair mahīpālāḥ samutpetur udāyudhāḥ.

ततस् ते मां महीपालाः सर्व एव विशां पते। रथव्रातेन महता सर्वतः पर्यवारयन्।

tatas te māṃ mahīpālāḥ sarva eva viśāṃ pate. rathavrātena mahatā sarvataḥ paryavārayan.

तान् अहं शरवर्षेण महता प्रत्यवारयम्। सर्वान् नृपांश् चाप्य् अजयं देवराड् इव दानवान्।

tān ahaṃ śaravarṣeṇa mahatā pratyavārayam. sarvān nṛpāṃś cāpy ajayaṃ devarāḍ iva dānavān.

तेषाम् आपततां चित्रान् ध्वजान् हेमपरिष्कृतान्। एकैकेन हि बाणेन भूमौ पातितवान् अहम्।

teṣām āpatatāṃ citrān dhvajān hemapariṣkṛtān. ekaikena hi bāṇena bhūmau pātitavān aham.

हयांश् चैषां गजांश् चैव सारथींश् चाप्य् अहं रणे। अपातयं शरैर् दीप्तैः प्रहसन् पुरुषर्षभ।

hayāṃś caiṣāṃ gajāṃś caiva sārathīṃś cāpy ahaṃ raṇe. apātayaṃ śarair dīptaiḥ prahasan puruṣarṣabha.

ते निवृत्ताश् च भग्नाश् च दृष्ट्वा तल् लाघवं मम। प्रणिपेतुश् च सर्वे वै प्रशशंसुश् च पार्थिवाः। तत आदाय ताः कन्या नृपतींश् च विसृज्य तान्। अथाहं हास्तिनपुरम् आयां जित्वा महीक्षितः।

te nivṛttāś ca bhagnāś ca dṛṣṭvā tal lāghavaṃ mama. praṇipetuś ca sarve vai praśaśaṃsuś ca pārthivāḥ. tata ādāya tāḥ kanyā nṛpatīṃś ca visṛjya tān. athāhaṃ hāstinapuram āyāṃ jitvā mahīkṣitaḥ.

अतो ऽहं ताश् च कन्या वै भ्रातुर् अर्थाय भारत। तच् च कर्म महाबाहो सत्यवत्यै न्यवेदयम्।

ato 'haṃ tāś ca kanyā vai bhrātur arthāya bhārata. tac ca karma mahābāho satyavatyai nyavedayam.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...