महाभारत 5.144 (श्लोक 1)

Project Home / Contents

महाभारत

←उद्योग पर्व→

←अध्याय 144→

[mh-5-144] • 26 श्लोकाः

वैशंपायन उवाच। ततः सूर्यान् निश्चरितां कर्णः शुश्राव भारतीम्। दुरत्ययां प्रणयिनीं पितृवद् भास्करेरिताम्।

vaiśaṃpāyana uvāca. tataḥ sūryān niścaritāṃ karṇaḥ śuśrāva bhāratīm. duratyayāṃ praṇayinīṃ pitṛvad bhāskareritām.

सत्यम् आह पृथा वाक्यं कर्ण मातृवचः कुरु। श्रेयस् ते स्यान् नरव्याघ्र सर्वम् आचरतस् तथा।

satyam āha pṛthā vākyaṃ karṇa mātṛvacaḥ kuru. śreyas te syān naravyāghra sarvam ācaratas tathā.

एवम् उक्तस्य मात्रा च स्वयं पित्रा च भानुना। चचाल नैव कर्णस्य मतिः सत्यधृतेस् तदा।

evam uktasya mātrā ca svayaṃ pitrā ca bhānunā. cacāla naiva karṇasya matiḥ satyadhṛtes tadā.

कर्ण उवाच। न ते न श्रद्दधे वाक्यं क्षत्रिये भाषितं त्वया। धर्मद्वारं ममैतत् स्यान् नियोगकरणं तव।

karṇa uvāca. na te na śraddadhe vākyaṃ kṣatriye bhāṣitaṃ tvayā. dharmadvāraṃ mamaitat syān niyogakaraṇaṃ tava.

अकरोन् मयि यत् पापं भवती सुमहात्ययम्। अवकीर्णो ऽस्मि ते तेन तद् यशःकीर्तिनाशनम्।

akaron mayi yat pāpaṃ bhavatī sumahātyayam. avakīrṇo 'smi te tena tad yaśaḥkīrtināśanam.

अहं च क्षत्रियो जातो न प्राप्तः क्षत्रसत्क्रियाम्। त्वत्कृते किं नु पापीयः शत्रुः कुर्यान् ममाहितम्।

ahaṃ ca kṣatriyo jāto na prāptaḥ kṣatrasatkriyām. tvatkṛte kiṃ nu pāpīyaḥ śatruḥ kuryān mamāhitam.

क्रियाकाले त्व् अनुक्रोशम् अकृत्वा त्वम् इमं मम। हीनसंस्कारसमयम् अद्य मां समचूचुदः।

kriyākāle tv anukrośam akṛtvā tvam imaṃ mama. hīnasaṃskārasamayam adya māṃ samacūcudaḥ.

न वै मम हितं पूर्वं मातृवच् चेष्टितं त्वया। सा मां संबोधयस्य् अद्य केवलात्महितैषिणी।

na vai mama hitaṃ pūrvaṃ mātṛvac ceṣṭitaṃ tvayā. sā māṃ saṃbodhayasy adya kevalātmahitaiṣiṇī.

कृष्णेन सहितात् को वै न व्यथेत धनंजयात्। को ऽद्य भीतं न मां विद्यात् पार्थानां समितिं गतम्।

kṛṣṇena sahitāt ko vai na vyatheta dhanaṃjayāt. ko 'dya bhītaṃ na māṃ vidyāt pārthānāṃ samitiṃ gatam.

अभ्राता विदितः पूर्वं युद्धकाले प्रकाशितः। पाण्डवान् यदि गच्छामि किं मां क्षत्रं वदिष्यति।

abhrātā viditaḥ pūrvaṃ yuddhakāle prakāśitaḥ. pāṇḍavān yadi gacchāmi kiṃ māṃ kṣatraṃ vadiṣyati.

सर्वकामैः संविभक्तः पूजितश् च सदा भृशम्। अहं वै धार्तराष्ट्राणां कुर्यां तद् अफलं कथम्।

sarvakāmaiḥ saṃvibhaktaḥ pūjitaś ca sadā bhṛśam. ahaṃ vai dhārtarāṣṭrāṇāṃ kuryāṃ tad aphalaṃ katham.

उपनह्य परैर् वैरं ये मां नित्यम् उपासते। नमस्कुर्वन्ति च सदा वसवो वासवं यथा।

upanahya parair vairaṃ ye māṃ nityam upāsate. namaskurvanti ca sadā vasavo vāsavaṃ yathā.

मम प्राणेन ये शत्रूञ् शक्ताः प्रतिसमासितुम्। मन्यन्ते ऽद्य कथं तेषाम् अहं भिन्द्यां मनोरथम्।

mama prāṇena ye śatrūñ śaktāḥ pratisamāsitum. manyante 'dya kathaṃ teṣām ahaṃ bhindyāṃ manoratham.

मया प्लवेन संग्रामं तितीर्षन्ति दुरत्ययम्। अपारे पारकामा ये त्यजेयं तान् अहं कथम्।

mayā plavena saṃgrāmaṃ titīrṣanti duratyayam. apāre pārakāmā ye tyajeyaṃ tān ahaṃ katham.

अयं हि कालः संप्राप्तो धार्तराष्ट्रोपजीविनाम्। निर्वेष्टव्यं मया तत्र प्राणान् अपरिरक्षता।

ayaṃ hi kālaḥ saṃprāpto dhārtarāṣṭropajīvinām. nirveṣṭavyaṃ mayā tatra prāṇān aparirakṣatā.

कृतार्थाः सुभृता ये हि कृत्यकाल उपस्थिते। अनवेक्ष्य कृतं पापा विकुर्वन्त्य् अनवस्थिताः।

kṛtārthāḥ subhṛtā ye hi kṛtyakāla upasthite. anavekṣya kṛtaṃ pāpā vikurvanty anavasthitāḥ.

राजकिल्बिषिणां तेषां भर्तृपिण्डापहारिणाम्। नैवायं न परो लोको विद्यते पापकर्मणाम्।

rājakilbiṣiṇāṃ teṣāṃ bhartṛpiṇḍāpahāriṇām. naivāyaṃ na paro loko vidyate pāpakarmaṇām.

धृतराष्ट्रस्य पुत्राणाम् अर्थे योत्स्यामि ते सुतैः। बलं च शक्तिं चास्थाय न वै त्वय्य् अनृतं वदे।

dhṛtarāṣṭrasya putrāṇām arthe yotsyāmi te sutaiḥ. balaṃ ca śaktiṃ cāsthāya na vai tvayy anṛtaṃ vade.

आनृशंस्यम् अथो वृत्तं रक्षन् सत्पुरुषोचितम्। अतो ऽर्थकरम् अप्य् एतन् न करोम्य् अद्य ते वचः।

ānṛśaṃsyam atho vṛttaṃ rakṣan satpuruṣocitam. ato 'rthakaram apy etan na karomy adya te vacaḥ.

न तु ते ऽयं समारम्भो मयि मोघो भविष्यति। वध्यान् विषह्यान् संग्रामे न हनिष्यामि ते सुतान्। युधिष्ठिरं च भीमं च यमौ चैवार्जुनाद् ऋते।

na tu te 'yaṃ samārambho mayi mogho bhaviṣyati. vadhyān viṣahyān saṃgrāme na haniṣyāmi te sutān. yudhiṣṭhiraṃ ca bhīmaṃ ca yamau caivārjunād ṛte.

अर्जुनेन समं युद्धं मम यौधिष्ठिरे बले। अर्जुनं हि निहत्याजौ संप्राप्तं स्यात् फलं मया। यशसा चापि युज्येयं निहतः सव्यसाचिना।

arjunena samaṃ yuddhaṃ mama yaudhiṣṭhire bale. arjunaṃ hi nihatyājau saṃprāptaṃ syāt phalaṃ mayā. yaśasā cāpi yujyeyaṃ nihataḥ savyasācinā.

न ते जातु नशिष्यन्ति पुत्राः पञ्च यशस्विनि। निरर्जुनाः सकर्णा वा सार्जुना वा हते मयि।

na te jātu naśiṣyanti putrāḥ pañca yaśasvini. nirarjunāḥ sakarṇā vā sārjunā vā hate mayi.

वैशंपायन उवाच। इति कर्णवचः श्रुत्वा कुन्ती दुःखात् प्रवेपती। उवाच पुत्रम् आश्लिष्य कर्णं धैर्याद् अकम्पितम्।

vaiśaṃpāyana uvāca. iti karṇavacaḥ śrutvā kuntī duḥkhāt pravepatī. uvāca putram āśliṣya karṇaṃ dhairyād akampitam.

एवं वै भाव्यम् एतेन क्षयं यास्यन्ति कौरवाः। यथा त्वं भाषसे कर्ण दैवं तु बलवत्तरम्।

evaṃ vai bhāvyam etena kṣayaṃ yāsyanti kauravāḥ. yathā tvaṃ bhāṣase karṇa daivaṃ tu balavattaram.

त्वया चतुर्णां भ्रातॄणाम् अभयं शत्रुकर्शन। दत्तं तत् प्रतिजानीहि संगरप्रतिमोचनम्।

tvayā caturṇāṃ bhrātṝṇām abhayaṃ śatrukarśana. dattaṃ tat pratijānīhi saṃgarapratimocanam.

अनामयं स्वस्ति चेति पृथाथो कर्णम् अब्रवीत्। तां कर्णो ऽभ्यवदत् प्रीतस् ततस् तौ जग्मतुः पृथक्।

anāmayaṃ svasti ceti pṛthātho karṇam abravīt. tāṃ karṇo 'bhyavadat prītas tatas tau jagmatuḥ pṛthak.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...