महाभारत 5.113 (श्लोक 1)

Project Home / Contents

महाभारत

←उद्योग पर्व→

←अध्याय 113→

[mh-5-113] • 21 श्लोकाः

नारद उवाच। एवम् उक्तः सुपर्णेन तथ्यं वचनम् उत्तमम्। विमृश्यावहितो राजा निश्चित्य च पुनः पुनः।

nārada uvāca. evam uktaḥ suparṇena tathyaṃ vacanam uttamam. vimṛśyāvahito rājā niścitya ca punaḥ punaḥ.

यष्टा क्रतुसहस्राणां दाता दानपतिः प्रभुः। ययातिर् वत्सकाशीश इदं वचनम् अब्रवीत्।

yaṣṭā kratusahasrāṇāṃ dātā dānapatiḥ prabhuḥ. yayātir vatsakāśīśa idaṃ vacanam abravīt.

दृष्ट्वा प्रियसखं तार्क्ष्यं गालवं च द्विजर्षभम्। निदर्शनं च तपसो भिक्षां श्लाघ्यां च कीर्तिताम्।

dṛṣṭvā priyasakhaṃ tārkṣyaṃ gālavaṃ ca dvijarṣabham. nidarśanaṃ ca tapaso bhikṣāṃ ślāghyāṃ ca kīrtitām.

अतीत्य च नृपान् अन्यान् आदित्यकुलसंभवान्। मत्सकाशम् अनुप्राप्ताव् एतौ बुद्धिम् अवेक्ष्य च।

atītya ca nṛpān anyān ādityakulasaṃbhavān. matsakāśam anuprāptāv etau buddhim avekṣya ca.

अद्य मे सफलं जन्म तारितं चाद्य मे कुलम्। अद्यायं तारितो देशो मम तार्क्ष्य त्वयानघ।

adya me saphalaṃ janma tāritaṃ cādya me kulam. adyāyaṃ tārito deśo mama tārkṣya tvayānagha.

वक्तुम् इच्छामि तु सखे यथा जानासि मां पुरा। न तथा वित्तवान् अस्मि क्षीणं वित्तं हि मे सखे।

vaktum icchāmi tu sakhe yathā jānāsi māṃ purā. na tathā vittavān asmi kṣīṇaṃ vittaṃ hi me sakhe.

न च शक्तो ऽस्मि ते कर्तुं मोघम् आगमनं खग। न चाशाम् अस्य विप्रर्षेर् वितथां कर्तुम् उत्सहे।

na ca śakto 'smi te kartuṃ mogham āgamanaṃ khaga. na cāśām asya viprarṣer vitathāṃ kartum utsahe.

तत् तु दास्यामि यत् कार्यम् इदं संपादयिष्यति। अभिगम्य हताशो हि निवृत्तो दहते कुलम्।

tat tu dāsyāmi yat kāryam idaṃ saṃpādayiṣyati. abhigamya hatāśo hi nivṛtto dahate kulam.

नातः परं वैनतेय किं चित् पापिष्ठम् उच्यते। यथाशानाशनं लोके देहि नास्तीति वा वचः।

nātaḥ paraṃ vainateya kiṃ cit pāpiṣṭham ucyate. yathāśānāśanaṃ loke dehi nāstīti vā vacaḥ.

हताशो ह्य् अकृतार्थः सन् हतः संभावितो नरः। हिनस्ति तस्य पुत्रांश् च पौत्रांश् चाकुर्वतो ऽर्थिनाम्।

hatāśo hy akṛtārthaḥ san hataḥ saṃbhāvito naraḥ. hinasti tasya putrāṃś ca pautrāṃś cākurvato 'rthinām.

तस्माच् चतुर्णां वंशानां स्थापयित्री सुता मम। माधवी नाम तार्क्ष्येयं सर्वधर्मप्रवादिनी। इयं सुरसुतप्रख्या सर्वधर्मोपचायिनी।

tasmāc caturṇāṃ vaṃśānāṃ sthāpayitrī sutā mama. mādhavī nāma tārkṣyeyaṃ sarvadharmapravādinī. iyaṃ surasutaprakhyā sarvadharmopacāyinī.

सदा देवमनुष्याणाम् असुराणां च गालव। काङ्क्षिता रूपतो बाला सुता मे प्रतिगृह्यताम्।

sadā devamanuṣyāṇām asurāṇāṃ ca gālava. kāṅkṣitā rūpato bālā sutā me pratigṛhyatām.

अस्याः शुल्कं प्रदास्यन्ति नृपा राज्यम् अपि ध्रुवम्। किं पुनः श्यामकर्णानां हयानां द्वे चतुःशते।

asyāḥ śulkaṃ pradāsyanti nṛpā rājyam api dhruvam. kiṃ punaḥ śyāmakarṇānāṃ hayānāṃ dve catuḥśate.

स भवान् प्रतिगृह्णातु ममेमां माधवीं सुताम्। अहं दौहित्रवान् स्यां वै वर एष मम प्रभो। तस्य तद् वचनं श्रुत्वा ब्राह्मणः संशितव्रतः।

sa bhavān pratigṛhṇātu mamemāṃ mādhavīṃ sutām. ahaṃ dauhitravān syāṃ vai vara eṣa mama prabho. tasya tad vacanaṃ śrutvā brāhmaṇaḥ saṃśitavrataḥ.

प्रतिगृह्य च तां कन्यां गालवः सह पक्षिणा। पुनर् द्रक्ष्याव इत्य् उक्त्वा प्रतस्थे सह कन्यया।

pratigṛhya ca tāṃ kanyāṃ gālavaḥ saha pakṣiṇā. punar drakṣyāva ity uktvā pratasthe saha kanyayā.

उपलब्धम् इदं द्वारम् अश्वानाम् इति चाण्डजः। उक्त्वा गालवम् आपृच्छ्य जगाम भवनं स्वकम्।

upalabdham idaṃ dvāram aśvānām iti cāṇḍajaḥ. uktvā gālavam āpṛcchya jagāma bhavanaṃ svakam.

गते पतगराजे तु गालवः सह कन्यया। चिन्तयानः क्षमं दाने राज्ञां वै शुल्कतो ऽगमत्।

gate patagarāje tu gālavaḥ saha kanyayā. cintayānaḥ kṣamaṃ dāne rājñāṃ vai śulkato 'gamat.

सो ऽगच्छन् मनसेक्ष्वाकुं हर्यश्वं राजसत्तमम्। अयोध्यायां महावीर्यं चतुरङ्गबलान्वितम्।

so 'gacchan manasekṣvākuṃ haryaśvaṃ rājasattamam. ayodhyāyāṃ mahāvīryaṃ caturaṅgabalānvitam.

कोशधान्यबलोपेतं प्रियपौरं द्विजप्रियम्। प्रजाभिकामं शाम्यन्तं कुर्वाणं तप उत्तमम्।

kośadhānyabalopetaṃ priyapauraṃ dvijapriyam. prajābhikāmaṃ śāmyantaṃ kurvāṇaṃ tapa uttamam.

तम् उपागम्य विप्रः स हर्यश्वं गालवो ऽब्रवीत्। कन्येयं मम राजेन्द्र प्रसवैः कुलवर्धिनी।

tam upāgamya vipraḥ sa haryaśvaṃ gālavo 'bravīt. kanyeyaṃ mama rājendra prasavaiḥ kulavardhinī.

इयं शुल्केन भार्यार्थे हर्यश्व प्रतिगृह्यताम्। शुल्कं ते कीर्तयिष्यामि तच् छ्रुत्वा संप्रधार्यताम्।

iyaṃ śulkena bhāryārthe haryaśva pratigṛhyatām. śulkaṃ te kīrtayiṣyāmi tac chrutvā saṃpradhāryatām.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...