अत्र शांतनवो भीष्मो रथे ऽस्माकं पितामहः। काङ्क्षमाणो मया युद्धं तिष्ठत्य् अमरदर्शनः। तालो ऽसौ काञ्चनो यत्र वज्रवैडूर्यभूषितः। अतीव समरे भाति मातरिश्वप्रकम्पितः। दारुणं प्रहरिष्यामि रथवृन्दानि दारयन्। आदास्याम्य् अहम् एतस्य धनुर्ज्याम् अपि चाहवे। अथ सैन्यं महद् दृष्ट्वा रथनागहयाकुलम्। अब्रवीद् उत्तरः पार्थं प्रतिविद्धः शरैर् भृशम्। नाहं शक्ष्यामि वीरेह नियन्तुं ते हयोत्तमान्। विषीदन्ति मम प्राणा मनो विह्वलतीव मे। अस्त्राणाम् इह दिव्यानां प्रभावात् संप्रयुज्यताम्। त्वया च कुरुभिश् चैव भ्रमन्तीव दिशो दश। गन्धेन मूर्च्छितश् चास्मि वसारुधिरमेदसाम्। द्वैधीभूतं मनो मे ऽद्य त्रासं चैव प्रपश्यतः। अदृष्टपूर्वः शूराणां महासंख्ये समागमः। गोधाघातेन महता शङ्खानां निनदेन च। सिंहनादैश् च शूराणां गजानां बृंहितैस् तथा। गाण्डीवशब्देन भृशम् अशनिप्रतिमेन च। श्रुतिः स्मृतिश् च मे वीर प्रनष्टा मूढचेतसः। अलातचक्रप्रतिमं मण्डलं सततं त्वया। व्याक्षिप्यमाणं समरे गाण्डीवं च प्रपश्यतः। दृष्टिर् विचलिता वीर हृदयं दीर्यतीव मे। वपुश् चोग्रं तव रणे क्रुद्धस्येव पिनाकिनः। व्यायच्छतस् तव भुजं दृष्ट्वा भीर् मे भवत्य् अपि। नाददानं न संधानं न मुञ्चन्तं शरोत्तमान्। त्वाम् अहं संप्रपश्यामि पश्यन्न् अपि विचेतनः। अवसीदन्ति मे प्राणा भूर् इयं चलतीव मे। अर्जुन उवाच। न च प्रतोदं नाभीषून् संयन्तुं शक्तिर् अस्ति मे। मा भैषीः स्तम्भयात्मानं त्वयापि नरपुंगव। अत्यद्भुतानि कर्माणि कृतानि रणमूर्धनि। राजपुत्रो ऽसि भद्रं ते कुले मत्स्यस्य विश्रुते। जातस् त्वं शत्रुदमने न विषीदितुम् अर्हसि। धृतिं कृत्वा सुविपुलां राजपुत्र रथे मम। युध्यमानस्य समरे हयान् संयच्छ शत्रुहन्। वैशंपायन उवाच। एवम् उक्त्वा महाबाहुर् वैराटिं रथसत्तमः। अर्जुनो रथिनां श्रेष्ठः पुनर् एवेदम् अब्रवीत्। सेनाग्रम् आशु भीष्मस्य प्रापयस्वैतद् एव माम्।
atra śāṃtanavo bhīṣmo rathe 'smākaṃ pitāmahaḥ. kāṅkṣamāṇo mayā yuddhaṃ tiṣṭhaty amaradarśanaḥ. tālo 'sau kāñcano yatra vajravaiḍūryabhūṣitaḥ. atīva samare bhāti mātariśvaprakampitaḥ. dāruṇaṃ prahariṣyāmi rathavṛndāni dārayan. ādāsyāmy aham etasya dhanurjyām api cāhave. atha sainyaṃ mahad dṛṣṭvā rathanāgahayākulam. abravīd uttaraḥ pārthaṃ pratividdhaḥ śarair bhṛśam. nāhaṃ śakṣyāmi vīreha niyantuṃ te hayottamān. viṣīdanti mama prāṇā mano vihvalatīva me. astrāṇām iha divyānāṃ prabhāvāt saṃprayujyatām. tvayā ca kurubhiś caiva bhramantīva diśo daśa. gandhena mūrcchitaś cāsmi vasārudhiramedasām. dvaidhībhūtaṃ mano me 'dya trāsaṃ caiva prapaśyataḥ. adṛṣṭapūrvaḥ śūrāṇāṃ mahāsaṃkhye samāgamaḥ. godhāghātena mahatā śaṅkhānāṃ ninadena ca. siṃhanādaiś ca śūrāṇāṃ gajānāṃ bṛṃhitais tathā. gāṇḍīvaśabdena bhṛśam aśanipratimena ca. śrutiḥ smṛtiś ca me vīra pranaṣṭā mūḍhacetasaḥ. alātacakrapratimaṃ maṇḍalaṃ satataṃ tvayā. vyākṣipyamāṇaṃ samare gāṇḍīvaṃ ca prapaśyataḥ. dṛṣṭir vicalitā vīra hṛdayaṃ dīryatīva me. vapuś cograṃ tava raṇe kruddhasyeva pinākinaḥ. vyāyacchatas tava bhujaṃ dṛṣṭvā bhīr me bhavaty api. nādadānaṃ na saṃdhānaṃ na muñcantaṃ śarottamān. tvām ahaṃ saṃprapaśyāmi paśyann api vicetanaḥ. avasīdanti me prāṇā bhūr iyaṃ calatīva me. arjuna uvāca. na ca pratodaṃ nābhīṣūn saṃyantuṃ śaktir asti me. mā bhaiṣīḥ stambhayātmānaṃ tvayāpi narapuṃgava. atyadbhutāni karmāṇi kṛtāni raṇamūrdhani. rājaputro 'si bhadraṃ te kule matsyasya viśrute. jātas tvaṃ śatrudamane na viṣīditum arhasi. dhṛtiṃ kṛtvā suvipulāṃ rājaputra rathe mama. yudhyamānasya samare hayān saṃyaccha śatruhan. vaiśaṃpāyana uvāca. evam uktvā mahābāhur vairāṭiṃ rathasattamaḥ. arjuno rathināṃ śreṣṭhaḥ punar evedam abravīt. senāgram āśu bhīṣmasya prāpayasvaitad eva mām.