महाभारत 3.99 (श्लोक 1) - Project अर्थ (Artha)

Project Home / Contents

महाभारत

←वन पर्व→

←अध्याय 99→

[mh-3-99] • 21 श्लोकाः

लोमश उवाच। ततः स वज्री बलिभिर् दैवतैर् अभिरक्षितः। आससाद ततो वृत्रं स्थितम् आवृत्य रोदसी।

lomaśa uvāca. tataḥ sa vajrī balibhir daivatair abhirakṣitaḥ. āsasāda tato vṛtraṃ sthitam āvṛtya rodasī.

कालकेयैर् महाकायैः समन्ताद् अभिरक्षितम्। समुद्यतप्रहरणैः सशृङ्गैर् इव पर्वतैः।

kālakeyair mahākāyaiḥ samantād abhirakṣitam. samudyatapraharaṇaiḥ saśṛṅgair iva parvataiḥ.

ततो युद्धं समभवद् देवानां सह दानवैः। मुहूर्तं भरतश्रेष्ठ लोकत्रासकरं महत्।

tato yuddhaṃ samabhavad devānāṃ saha dānavaiḥ. muhūrtaṃ bharataśreṣṭha lokatrāsakaraṃ mahat.

उद्यतप्रतिपिष्टानां खड्गानां वीरबाहुभिः। आसीत् सुतुमुलः शब्दः शरीरेष्व् अभिपात्यताम्।

udyatapratipiṣṭānāṃ khaḍgānāṃ vīrabāhubhiḥ. āsīt sutumulaḥ śabdaḥ śarīreṣv abhipātyatām.

शिरोभिः प्रपतद्भिश् च अन्तरिक्षान् महीतलम्। तालैर् इव महीपाल वृन्ताद् भ्रष्टैर् अदृश्यत।

śirobhiḥ prapatadbhiś ca antarikṣān mahītalam. tālair iva mahīpāla vṛntād bhraṣṭair adṛśyata.

ते हेमकवचा भूत्वा कालेयाः परिघायुधाः। त्रिदशान् अभ्यवर्तन्त दावदग्धा इवाद्रयः।

te hemakavacā bhūtvā kāleyāḥ parighāyudhāḥ. tridaśān abhyavartanta dāvadagdhā ivādrayaḥ.

तेषां वेगवतां वेगं सहितानां प्रधावताम्। न शेकुस् त्रिदशाः सोढुं ते भग्नाः प्राद्रवन् भयात्।

teṣāṃ vegavatāṃ vegaṃ sahitānāṃ pradhāvatām. na śekus tridaśāḥ soḍhuṃ te bhagnāḥ prādravan bhayāt.

तान् दृष्ट्वा द्रवतो भीतान् सहस्राक्षः पुरंदरः। वृत्रे विवर्धमाने च कश्मलं महद् आविशत्। कालेयभयसंत्रस्तो देवः साक्षात् पुरंदरः। जगाम शरणं शीघ्रं तं तु नारायणं प्रभुम्।

tān dṛṣṭvā dravato bhītān sahasrākṣaḥ puraṃdaraḥ. vṛtre vivardhamāne ca kaśmalaṃ mahad āviśat. kāleyabhayasaṃtrasto devaḥ sākṣāt puraṃdaraḥ. jagāma śaraṇaṃ śīghraṃ taṃ tu nārāyaṇaṃ prabhum.

तं शक्रं कश्मलाविष्टं दृष्ट्वा विष्णुः सनातनः। स्वतेजो व्यदधाच् छक्रे बलम् अस्य विवर्धयन्।

taṃ śakraṃ kaśmalāviṣṭaṃ dṛṣṭvā viṣṇuḥ sanātanaḥ. svatejo vyadadhāc chakre balam asya vivardhayan.

विष्णुनाप्यायितं शक्रं दृष्ट्वा देवगणास् ततः। स्वं स्वं तेजः समादध्युस् तथा ब्रह्मर्षयो ऽमलाः।

viṣṇunāpyāyitaṃ śakraṃ dṛṣṭvā devagaṇās tataḥ. svaṃ svaṃ tejaḥ samādadhyus tathā brahmarṣayo 'malāḥ.

स समाप्यायितः शक्रो विष्णुना दैवतैः सह। ऋषिभिश् च महाभागैर् बलवान् समपद्यत।

sa samāpyāyitaḥ śakro viṣṇunā daivataiḥ saha. ṛṣibhiś ca mahābhāgair balavān samapadyata.

ज्ञात्वा बलस्थं त्रिदशाधिपं तु; ननाद वृत्रो महतो निनादान्। तस्य प्रणादेन धरा दिशश् च; खं द्यौर् नगाश् चापि चचाल सर्वम्।

jñātvā balasthaṃ tridaśādhipaṃ tu; nanāda vṛtro mahato ninādān. tasya praṇādena dharā diśaś ca; khaṃ dyaur nagāś cāpi cacāla sarvam.

ततो महेन्द्रः परमाभितप्तः; श्रुत्वा रवं घोररूपं महान्तम्। भये निमग्नस् त्वरितं मुमोच; वज्रं महत् तस्य वधाय राजन्।

tato mahendraḥ paramābhitaptaḥ; śrutvā ravaṃ ghorarūpaṃ mahāntam. bhaye nimagnas tvaritaṃ mumoca; vajraṃ mahat tasya vadhāya rājan.

स शक्रवज्राभिहतः पपात; महासुरः काञ्चनमाल्यधारी। यथा महाञ् शैलवरः पुरस्तात्; स मन्दरो विष्णुकरात् प्रमुक्तः।

sa śakravajrābhihataḥ papāta; mahāsuraḥ kāñcanamālyadhārī. yathā mahāñ śailavaraḥ purastāt; sa mandaro viṣṇukarāt pramuktaḥ.

तस्मिन् हते दैत्यवरे भयार्तः; शक्रः प्रदुद्राव सरः प्रवेष्टुम्। वज्रं न मेने स्वकरात् प्रमुक्तं; वृत्रं हतं चापि भयान् न मेने।

tasmin hate daityavare bhayārtaḥ; śakraḥ pradudrāva saraḥ praveṣṭum. vajraṃ na mene svakarāt pramuktaṃ; vṛtraṃ hataṃ cāpi bhayān na mene.

सर्वे च देवा मुदिताः प्रहृष्टा; महर्षयश् चेन्द्रम् अभिष्टुवन्तः। वृत्रं हतं संददृशुः पृथिव्यां। वज्राहतं शैलम् इवावकीर्णम्। सर्वांश् च दैत्यांस् त्वरिताः समेत्य; जघ्नुः सुरा वृत्रवधाभितप्तान्।

sarve ca devā muditāḥ prahṛṣṭā; maharṣayaś cendram abhiṣṭuvantaḥ. vṛtraṃ hataṃ saṃdadṛśuḥ pṛthivyāṃ. vajrāhataṃ śailam ivāvakīrṇam. sarvāṃś ca daityāṃs tvaritāḥ sametya; jaghnuḥ surā vṛtravadhābhitaptān.

ते वध्यमानास् त्रिदशैस् तदानीं; समुद्रम् एवाविविशुर् भयार्ताः। प्रविश्य चैवोदधिम् अप्रमेयं; झषाकुलं रत्नसमाकुलं च।

te vadhyamānās tridaśais tadānīṃ; samudram evāviviśur bhayārtāḥ. praviśya caivodadhim aprameyaṃ; jhaṣākulaṃ ratnasamākulaṃ ca.

तदा स्म मन्त्रं सहिताः प्रचक्रुस्; त्रैलोक्यनाशार्थम् अभिस्मयन्तः। तत्र स्म के चिन् मतिनिश्चयज्ञास्; तांस् तान् उपायान् अनुवर्णयन्ति।

tadā sma mantraṃ sahitāḥ pracakrus; trailokyanāśārtham abhismayantaḥ. tatra sma ke cin matiniścayajñās; tāṃs tān upāyān anuvarṇayanti.

तेषां तु तत्र क्रमकालयोगाद्; घोरा मतिश् चिन्तयतां बभूव। ये सन्ति विद्यातपसोपपन्नास्; तेषां विनाशः प्रथमं तु कार्यः।

teṣāṃ tu tatra kramakālayogād; ghorā matiś cintayatāṃ babhūva. ye santi vidyātapasopapannās; teṣāṃ vināśaḥ prathamaṃ tu kāryaḥ.

लोका हि सर्वे तपसा ध्रियन्ते; तस्मात् त्वरध्वं तपसः क्षयाय। ये सन्ति के चिद् धि वसुंधरायां; तपस्विनो धर्मविदश् च तज्ज्ञाः। तेषां वधः क्रियतां क्षिप्रम् एव; तेषु प्रनष्टेषु जगत् प्रनष्टम्।

lokā hi sarve tapasā dhriyante; tasmāt tvaradhvaṃ tapasaḥ kṣayāya. ye santi ke cid dhi vasuṃdharāyāṃ; tapasvino dharmavidaś ca tajjñāḥ. teṣāṃ vadhaḥ kriyatāṃ kṣipram eva; teṣu pranaṣṭeṣu jagat pranaṣṭam.

एवं हि सर्वे गतबुद्धिभावा; जगद्विनाशे परमप्रहृष्टाः। दुर्गं समाश्रित्य महोर्मिमन्तं; रत्नाकरं वरुणस्यालयं स्म।

evaṃ hi sarve gatabuddhibhāvā; jagadvināśe paramaprahṛṣṭāḥ. durgaṃ samāśritya mahormimantaṃ; ratnākaraṃ varuṇasyālayaṃ sma.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...