महाभारत 3.98 (श्लोक 1) - Project अर्थ (Artha)

Project Home / Contents

महाभारत

←वन पर्व→

←अध्याय 98→

[mh-3-98] • 24 श्लोकाः

युधिष्ठिर उवाच। भूय एवाहम् इच्छामि महर्षेस् तस्य धीमतः। कर्मणां विस्तरं श्रोतुम् अगस्त्यस्य द्विजोत्तम।

yudhiṣṭhira uvāca. bhūya evāham icchāmi maharṣes tasya dhīmataḥ. karmaṇāṃ vistaraṃ śrotum agastyasya dvijottama.

लोमश उवाच। शृणु राजन् कथां दिव्याम् अद्भुताम् अतिमानुषीम्। अगस्त्यस्य महाराज प्रभावम् अमितात्मनः।

lomaśa uvāca. śṛṇu rājan kathāṃ divyām adbhutām atimānuṣīm. agastyasya mahārāja prabhāvam amitātmanaḥ.

आसन् कृतयुगे घोरा दानवा युद्धदुर्मदाः। कालेया इति विख्याता गणाः परमदारुणाः।

āsan kṛtayuge ghorā dānavā yuddhadurmadāḥ. kāleyā iti vikhyātā gaṇāḥ paramadāruṇāḥ.

ते तु वृत्रं समाश्रित्य नानाप्रहरणोद्यताः। समन्तात् पर्यधावन्त महेन्द्रप्रमुखान् सुरान्।

te tu vṛtraṃ samāśritya nānāpraharaṇodyatāḥ. samantāt paryadhāvanta mahendrapramukhān surān.

ततो वृत्रवधे यत्नम् अकुर्वंस् त्रिदशाः पुरा। पुरंदरं पुरस्कृत्य ब्रह्माणम् उपतस्थिरे।

tato vṛtravadhe yatnam akurvaṃs tridaśāḥ purā. puraṃdaraṃ puraskṛtya brahmāṇam upatasthire.

कृताञ्जलींस् तु तान् सर्वान् परमेष्ठी उवाच ह। विदितं मे सुराः सर्वं यद् वः कार्यं चिकीर्षितम्।

kṛtāñjalīṃs tu tān sarvān parameṣṭhī uvāca ha. viditaṃ me surāḥ sarvaṃ yad vaḥ kāryaṃ cikīrṣitam.

तम् उपायं प्रवक्ष्यामि यथा वृत्रं वधिष्यथ। दधीच इति विख्यातो महान् ऋषिर् उदारधीः।

tam upāyaṃ pravakṣyāmi yathā vṛtraṃ vadhiṣyatha. dadhīca iti vikhyāto mahān ṛṣir udāradhīḥ.

तं गत्वा सहिताः सर्वे वरं वै संप्रयाचत। स वो दास्यति धर्मात्मा सुप्रीतेनान्तरात्मना।

taṃ gatvā sahitāḥ sarve varaṃ vai saṃprayācata. sa vo dāsyati dharmātmā suprītenāntarātmanā.

स वाच्यः सहितैः सर्वैर् भवद्भिर् जयकाङ्क्षिभिः। स्वान्य् अस्थीनि प्रयच्छेति त्रैलोक्यस्य हिताय वै। स शरीरं समुत्सृज्य स्वान्य् अस्थीनि प्रदास्यति।

sa vācyaḥ sahitaiḥ sarvair bhavadbhir jayakāṅkṣibhiḥ. svāny asthīni prayaccheti trailokyasya hitāya vai. sa śarīraṃ samutsṛjya svāny asthīni pradāsyati.

तस्यास्थिभिर् महाघोरं वज्रं संभ्रियतां दृढम्। महच् छत्रुहणं तीक्ष्णं षडश्रं भीमनिस्वनम्।

tasyāsthibhir mahāghoraṃ vajraṃ saṃbhriyatāṃ dṛḍham. mahac chatruhaṇaṃ tīkṣṇaṃ ṣaḍaśraṃ bhīmanisvanam.

तेन वज्रेण वै वृत्रं वधिष्यति शतक्रतुः। एतद् वः सर्वम् आख्यातं तस्माच् छीघ्रं विधीयताम्।

tena vajreṇa vai vṛtraṃ vadhiṣyati śatakratuḥ. etad vaḥ sarvam ākhyātaṃ tasmāc chīghraṃ vidhīyatām.

एवम् उक्तास् ततो देवा अनुज्ञाप्य पितामहम्। नारायणं पुरस्कृत्य दधीचस्याश्रमं ययुः।

evam uktās tato devā anujñāpya pitāmaham. nārāyaṇaṃ puraskṛtya dadhīcasyāśramaṃ yayuḥ.

सरस्वत्याः परे पारे नानाद्रुमलतावृतम्। षट्पदोद्गीतनिनदैर् विघुष्टं सामगैर् इव। पुंस्कोकिलरवोन्मिश्रं जीवंजीवकनादितम्।

sarasvatyāḥ pare pāre nānādrumalatāvṛtam. ṣaṭpadodgītaninadair vighuṣṭaṃ sāmagair iva. puṃskokilaravonmiśraṃ jīvaṃjīvakanāditam.

महिषैश् च वराहैश् च सृमरैश् चमरैर् अपि। तत्र तत्रानुचरितं शार्दूलभयवर्जितैः।

mahiṣaiś ca varāhaiś ca sṛmaraiś camarair api. tatra tatrānucaritaṃ śārdūlabhayavarjitaiḥ.

करेणुभिर् वारणैश् च प्रभिन्नकरटामुखैः। सरो ऽवगाढैः क्रीडद्भिः समन्ताद् अनुनादितम्।

kareṇubhir vāraṇaiś ca prabhinnakaraṭāmukhaiḥ. saro 'vagāḍhaiḥ krīḍadbhiḥ samantād anunāditam.

सिंहव्याघ्रैर् महानादान् नदद्भिर् अनुनादितम्। अपरैश् चापि संलीनैर् गुहाकन्दरवासिभिः।

siṃhavyāghrair mahānādān nadadbhir anunāditam. aparaiś cāpi saṃlīnair guhākandaravāsibhiḥ.

तेषु तेष्व् अवकाशेषु शोभितं सुमनोरमम्। त्रिविष्टपसमप्रख्यं दधीचाश्रमम् आगमन्।

teṣu teṣv avakāśeṣu śobhitaṃ sumanoramam. triviṣṭapasamaprakhyaṃ dadhīcāśramam āgaman.

तत्रापश्यन् दधीचं ते दिवाकरसमद्युतिम्। जाज्वल्यमानं वपुषा यथा लक्ष्म्या पितामहम्।

tatrāpaśyan dadhīcaṃ te divākarasamadyutim. jājvalyamānaṃ vapuṣā yathā lakṣmyā pitāmaham.

तस्य पादौ सुरा राजन्न् अभिवाद्य प्रणम्य च। अयाचन्त वरं सर्वे यथोक्तं परमेष्ठिना।

tasya pādau surā rājann abhivādya praṇamya ca. ayācanta varaṃ sarve yathoktaṃ parameṣṭhinā.

ततो दधीचः परमप्रतीतः; सुरोत्तमांस् तान् इदम् अभ्युवाच। करोमि यद् वो हितम् अद्य देवाः; स्वं चापि देहं त्व् अहम् उत्सृजामि।

tato dadhīcaḥ paramapratītaḥ; surottamāṃs tān idam abhyuvāca. karomi yad vo hitam adya devāḥ; svaṃ cāpi dehaṃ tv aham utsṛjāmi.

स एवम् उक्त्वा द्विपदां वरिष्ठः; प्राणान् वशी स्वान् सहसोत्ससर्ज। ततः सुरास् ते जगृहुः परासोर्; अस्थीनि तस्याथ यथोपदेशम्।

sa evam uktvā dvipadāṃ variṣṭhaḥ; prāṇān vaśī svān sahasotsasarja. tataḥ surās te jagṛhuḥ parāsor; asthīni tasyātha yathopadeśam.

प्रहृष्टरूपाश् च जयाय देवास्; त्वष्टारम् आगम्य तम् अर्थम् ऊचुः। त्वष्टा तु तेषां वचनं निशम्य; प्रहृष्टरूपः प्रयतः प्रयत्नात्।

prahṛṣṭarūpāś ca jayāya devās; tvaṣṭāram āgamya tam artham ūcuḥ. tvaṣṭā tu teṣāṃ vacanaṃ niśamya; prahṛṣṭarūpaḥ prayataḥ prayatnāt.

चकार वज्रं भृशम् उग्ररूपं; कृत्वा च शक्रं स उवाच हृष्टः। अनेन वज्रप्रवरेण देव; भस्मीकुरुष्वाद्य सुरारिम् उग्रम्।

cakāra vajraṃ bhṛśam ugrarūpaṃ; kṛtvā ca śakraṃ sa uvāca hṛṣṭaḥ. anena vajrapravareṇa deva; bhasmīkuruṣvādya surārim ugram.

ततो हतारिः सगणः सुखं वै; प्रशाधि कृत्स्नं त्रिदिवं दिविष्ठः। त्वष्ट्रा तथोक्तः स पुरंदरस् तु; वज्रं प्रहृष्टः प्रयतो ऽभ्यगृह्णात्।

tato hatāriḥ sagaṇaḥ sukhaṃ vai; praśādhi kṛtsnaṃ tridivaṃ diviṣṭhaḥ. tvaṣṭrā tathoktaḥ sa puraṃdaras tu; vajraṃ prahṛṣṭaḥ prayato 'bhyagṛhṇāt.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...