महाभारत 3.100 (श्लोक 1)

Project Home / Contents

महाभारत

←वन पर्व→

←अध्याय 100→

[mh-3-100] • 24 श्लोकाः

लोमश उवाच। समुद्रं ते समाश्रित्य वारुणं निधिम् अम्भसाम्। कालेयाः संप्रवर्तन्त त्रैलोक्यस्य विनाशने।

lomaśa uvāca. samudraṃ te samāśritya vāruṇaṃ nidhim ambhasām. kāleyāḥ saṃpravartanta trailokyasya vināśane.

ते रात्रौ समभिक्रुद्धा भक्षयन्ति सदा मुनीन्। आश्रमेषु च ये सन्ति पुन्येष्व् आयतनेषु च।

te rātrau samabhikruddhā bhakṣayanti sadā munīn. āśrameṣu ca ye santi punyeṣv āyataneṣu ca.

वसिष्ठस्याश्रमे विप्रा भक्षितास् तैर् दुरात्मभिः। अशीतिशतम् अष्टौ च नव चान्ये तपस्विनः।

vasiṣṭhasyāśrame viprā bhakṣitās tair durātmabhiḥ. aśītiśatam aṣṭau ca nava cānye tapasvinaḥ.

च्यवनस्याश्रमं गत्वा पुण्यं द्विजनिषेवितम्। फलमूलाशनानां हि मुनीनां भक्षितं शतम्।

cyavanasyāśramaṃ gatvā puṇyaṃ dvijaniṣevitam. phalamūlāśanānāṃ hi munīnāṃ bhakṣitaṃ śatam.

एवं रात्रौ स्म कुर्वन्ति विविशुश् चार्णवं दिवा। कालेयास् ते दुरात्मानो भक्षयन्तस् तपोधनान्। भरद्वाजाश्रमे चैव नियता ब्रह्मचारिणः। वाय्वाहाराम्बुभक्षाश् च विंशतिः संनिपातिताः।

evaṃ rātrau sma kurvanti viviśuś cārṇavaṃ divā. kāleyās te durātmāno bhakṣayantas tapodhanān. bharadvājāśrame caiva niyatā brahmacāriṇaḥ. vāyvāhārāmbubhakṣāś ca viṃśatiḥ saṃnipātitāḥ.

एवं क्रमेण सर्वांस् तान् आश्रमान् दानवास् तदा। निशायां परिधावन्ति मत्ता भुजबलाश्रयात्। कालोपसृष्टाः कालेया घ्नन्तो द्विजगणान् बहून्।

evaṃ krameṇa sarvāṃs tān āśramān dānavās tadā. niśāyāṃ paridhāvanti mattā bhujabalāśrayāt. kālopasṛṣṭāḥ kāleyā ghnanto dvijagaṇān bahūn.

न चैनान् अन्वबुध्यन्त मनुजा मनुजोत्तम। एवं प्रवृत्तान् दैत्यांस् तांस् तापसेषु तपस्विषु। क्षयाय जगतः क्रूराः पर्यटन्ति स्म मेदिनीम्।

na cainān anvabudhyanta manujā manujottama. evaṃ pravṛttān daityāṃs tāṃs tāpaseṣu tapasviṣu. kṣayāya jagataḥ krūrāḥ paryaṭanti sma medinīm.

प्रभाते समदृश्यन्त नियताहारकर्शिताः। महीतलस्था मुनयः शरीरैर् गतजीवितैः।

prabhāte samadṛśyanta niyatāhārakarśitāḥ. mahītalasthā munayaḥ śarīrair gatajīvitaiḥ.

क्षीणमांसैर् विरुधिरैर् विमज्जान्त्रैर् विसंधिभिः। आकीर्णैर् आचिता भूमिः शङ्खानाम् इव राशिभिः।

kṣīṇamāṃsair virudhirair vimajjāntrair visaṃdhibhiḥ. ākīrṇair ācitā bhūmiḥ śaṅkhānām iva rāśibhiḥ.

कलशैर् विप्रविद्धैश् च स्रुवैर् भग्नैस् तथैव च। विकीर्णैर् अग्निहोत्रैश् च भूर् बभूव समावृता।

kalaśair vipraviddhaiś ca sruvair bhagnais tathaiva ca. vikīrṇair agnihotraiś ca bhūr babhūva samāvṛtā.

निःस्वाध्यायवषट्कारं नष्टयज्ञोत्सवक्रियम्। जगद् आसीन् निरुत्साहं कालेयभयपीडितम्।

niḥsvādhyāyavaṣaṭkāraṃ naṣṭayajñotsavakriyam. jagad āsīn nirutsāhaṃ kāleyabhayapīḍitam.

एवं प्रक्षीयमाणाश् च मानवा मनुजेश्वर। आत्मत्राणपरा भीताः प्राद्रवन्त दिशो भयात्।

evaṃ prakṣīyamāṇāś ca mānavā manujeśvara. ātmatrāṇaparā bhītāḥ prādravanta diśo bhayāt.

के चिद् गुहाः प्रविविशुर् निर्झरांश् चापरे श्रिताः। अपरे मरणोद्विग्ना भयात् प्रानान् समुत्सृजन्।

ke cid guhāḥ praviviśur nirjharāṃś cāpare śritāḥ. apare maraṇodvignā bhayāt prānān samutsṛjan.

के चिद् अत्र महेष्वासाः शूराः परमदर्पिताः। मार्गमाणाः परं यत्नं दानवानां प्रचक्रिरे।

ke cid atra maheṣvāsāḥ śūrāḥ paramadarpitāḥ. mārgamāṇāḥ paraṃ yatnaṃ dānavānāṃ pracakrire.

न चैतान् अधिजग्मुस् ते समुद्रं समुपाश्रितान्। श्रमं जग्मुश् च परमम् आजग्मुः क्षयम् एव च।

na caitān adhijagmus te samudraṃ samupāśritān. śramaṃ jagmuś ca paramam ājagmuḥ kṣayam eva ca.

जगत्य् उपशमं याते नष्टयज्ञोत्सवक्रिये। आजग्मुः परमाम् आर्तिं त्रिदशा मनुजेश्वर।

jagaty upaśamaṃ yāte naṣṭayajñotsavakriye. ājagmuḥ paramām ārtiṃ tridaśā manujeśvara.

समेत्य समहेन्द्राश् च भयान् मन्त्रं प्रचक्रिरे। शरण्यं शरणं देवं नारायणम् अजं विभुम्। नारायणं पुरस्कृत्य वैकुण्ठम् अपराजितम्।

sametya samahendrāś ca bhayān mantraṃ pracakrire. śaraṇyaṃ śaraṇaṃ devaṃ nārāyaṇam ajaṃ vibhum. nārāyaṇaṃ puraskṛtya vaikuṇṭham aparājitam.

ततो देवाः समेतास् ते तदोचुर् मधुसूदनम्। त्वं नः स्रष्टा च पाता च भर्ता च जगतः प्रभो। त्वया सृष्टम् इदं सर्वं यच् चेङ्गं यच् च नेङ्गति। त्वय्य् एव पुण्डरीकाक्ष पुनस् तत् प्रविलीयते।

tato devāḥ sametās te tadocur madhusūdanam. tvaṃ naḥ sraṣṭā ca pātā ca bhartā ca jagataḥ prabho. tvayā sṛṣṭam idaṃ sarvaṃ yac ceṅgaṃ yac ca neṅgati. tvayy eva puṇḍarīkākṣa punas tat pravilīyate.

त्वया भूमिः पुरा नष्टा समुद्रात् पुष्करेक्षण। वाराहं रूपम् आस्थाय जगदर्थे समुद्धृता।

tvayā bhūmiḥ purā naṣṭā samudrāt puṣkarekṣaṇa. vārāhaṃ rūpam āsthāya jagadarthe samuddhṛtā.

आदिदैत्यो महावीर्यो हिरण्यकशिपुस् त्वया। नारसिंहं वपुः कृत्वा सूदितः पुरुषोत्तम।

ādidaityo mahāvīryo hiraṇyakaśipus tvayā. nārasiṃhaṃ vapuḥ kṛtvā sūditaḥ puruṣottama.

अवध्यः सर्वभूतानां बलिश् चापि महासुरः। वामनं वपुर् आश्रित्य त्रैलोक्याद् भ्रंशितस् त्वया।

avadhyaḥ sarvabhūtānāṃ baliś cāpi mahāsuraḥ. vāmanaṃ vapur āśritya trailokyād bhraṃśitas tvayā.

असुरश् च महेष्वासो जम्भ इत्य् अभिविश्रुतः। यज्ञक्षोभकरः क्रूरस् त्वयैव विनिपातितः।

asuraś ca maheṣvāso jambha ity abhiviśrutaḥ. yajñakṣobhakaraḥ krūras tvayaiva vinipātitaḥ.

एवमादीनि कर्माणि येषां संख्या न विद्यते। अस्माकं भयभीतानां त्वं गतिर् मधुसूदन।

evamādīni karmāṇi yeṣāṃ saṃkhyā na vidyate. asmākaṃ bhayabhītānāṃ tvaṃ gatir madhusūdana.

तस्मात् त्वां देव देवेश लोकार्थं ज्ञापयामहे। रक्ष लोकांश् च देवांश् च शक्रं च महतो भयात्। शरणागतसंत्राणे त्वम् एको ऽसि दृढव्रतः।

tasmāt tvāṃ deva deveśa lokārthaṃ jñāpayāmahe. rakṣa lokāṃś ca devāṃś ca śakraṃ ca mahato bhayāt. śaraṇāgatasaṃtrāṇe tvam eko 'si dṛḍhavrataḥ.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...