महाभारत 3.95 (श्लोक 1) - Project अर्थ (Artha)

Project Home / Contents

महाभारत

←वन पर्व→

←अध्याय 95→

[mh-3-95] • 24 श्लोकाः

लोमश उवाच। यदा त्व् अमन्यतागस्त्यो गार्हस्थ्ये तां क्षमाम् इति। तदाभिगम्य प्रोवाच वैदर्भं पृथिवीपतिम्।

lomaśa uvāca. yadā tv amanyatāgastyo gārhasthye tāṃ kṣamām iti. tadābhigamya provāca vaidarbhaṃ pṛthivīpatim.

राजन् निवेशे बुद्धिर् मे वर्तते पुत्रकारणात्। वरये त्वां महीपाल लोपामुद्रां प्रयच्छ मे।

rājan niveśe buddhir me vartate putrakāraṇāt. varaye tvāṃ mahīpāla lopāmudrāṃ prayaccha me.

एवम् उक्तः स मुनिना महीपालो विचेतनः। प्रत्याख्यानाय चाशक्तः प्रदातुम् अपि नैच्छत।

evam uktaḥ sa muninā mahīpālo vicetanaḥ. pratyākhyānāya cāśaktaḥ pradātum api naicchata.

ततः स भार्याम् अभ्येत्य प्रोवाच पृथिवीपतिः। महर्षिर् वीर्यवान् एष क्रुद्धः शापाग्निना दहेत्।

tataḥ sa bhāryām abhyetya provāca pṛthivīpatiḥ. maharṣir vīryavān eṣa kruddhaḥ śāpāgninā dahet.

तं तथा दुःखितं दृष्ट्वा सभार्यं पृथिवीपतिम्। लोपामुद्राभिगम्येदं काले वचनम् अब्रवीत्।

taṃ tathā duḥkhitaṃ dṛṣṭvā sabhāryaṃ pṛthivīpatim. lopāmudrābhigamyedaṃ kāle vacanam abravīt.

न मत्कृते महीपाल पीडाम् अभ्येतुम् अर्हसि। प्रयच्छ माम् अगस्त्याय त्राह्य् आत्मानं मया पितः।

na matkṛte mahīpāla pīḍām abhyetum arhasi. prayaccha mām agastyāya trāhy ātmānaṃ mayā pitaḥ.

दुहितुर् वचनाद् राजा सो ऽगस्त्याय महात्मने। लोपामुद्रां ततः प्रादाद् विधिपूर्वं विशां पते।

duhitur vacanād rājā so 'gastyāya mahātmane. lopāmudrāṃ tataḥ prādād vidhipūrvaṃ viśāṃ pate.

प्राप्य भार्याम् अगस्त्यस् तु लोपामुद्राम् अभाषत। महार्हाण्य् उत्सृजैतानि वासांस्य् आभरणानि च।

prāpya bhāryām agastyas tu lopāmudrām abhāṣata. mahārhāṇy utsṛjaitāni vāsāṃsy ābharaṇāni ca.

ततः सा दर्शनीयानि महार्हाणि तनूनि च। समुत्ससर्ज रम्भोरूर् वसनान्य् आयतेक्षणा।

tataḥ sā darśanīyāni mahārhāṇi tanūni ca. samutsasarja rambhorūr vasanāny āyatekṣaṇā.

ततश् चीराणि जग्राह वल्कलान्य् अजिनानि च। समानव्रतचर्या च बभूवायतलोचना।

tataś cīrāṇi jagrāha valkalāny ajināni ca. samānavratacaryā ca babhūvāyatalocanā.

गङ्गाद्वारम् अथागम्य भगवान् ऋषिसत्तमः। उग्रम् आतिष्ठत तपः सह पत्न्यानुकूलया।

gaṅgādvāram athāgamya bhagavān ṛṣisattamaḥ. ugram ātiṣṭhata tapaḥ saha patnyānukūlayā.

सा प्रीत्या बहुमानाच् च पतिं पर्यचरत् तदा। अगस्त्यश् च परां प्रीतिं भार्यायाम् अकरोत् प्रभुः।

sā prītyā bahumānāc ca patiṃ paryacarat tadā. agastyaś ca parāṃ prītiṃ bhāryāyām akarot prabhuḥ.

ततो बहुतिथे काले लोपामुद्रां विशां पते। तपसा द्योतितां स्नातां ददर्श भगवान् ऋषिः।

tato bahutithe kāle lopāmudrāṃ viśāṃ pate. tapasā dyotitāṃ snātāṃ dadarśa bhagavān ṛṣiḥ.

स तस्याः परिचारेण शौचेन च दमेन च। श्रिया रूपेण च प्रीतो मैथुनायाजुहाव ताम्।

sa tasyāḥ paricāreṇa śaucena ca damena ca. śriyā rūpeṇa ca prīto maithunāyājuhāva tām.

ततः सा प्राञ्जलिर् भूत्वा लज्जमानेव भामिनी। तदा सप्रणयं वाक्यं भगवन्तम् अथाब्रवीत्।

tataḥ sā prāñjalir bhūtvā lajjamāneva bhāminī. tadā sapraṇayaṃ vākyaṃ bhagavantam athābravīt.

असंशयं प्रजाहेतोर् भार्यां पतिर् अविन्दत। या तु त्वयि मम प्रीतिस् ताम् ऋषे कर्तुम् अर्हसि।

asaṃśayaṃ prajāhetor bhāryāṃ patir avindata. yā tu tvayi mama prītis tām ṛṣe kartum arhasi.

यथा पितुर् गृहे विप्र प्रासादे शयनं मम। तथाविधे त्वं शयने माम् उपैतुम् इहार्हसि।

yathā pitur gṛhe vipra prāsāde śayanaṃ mama. tathāvidhe tvaṃ śayane mām upaitum ihārhasi.

इच्छामि त्वां स्रग्विणं च भूषणैश् च विभूषितम्। उपसर्तुं यथाकामं दिव्याभरणभूषिता। अन्यथा नोपतिष्ठेयं चीरकाषायवासिनी। नैवापवित्रो विप्रर्षे भूषणो ऽयं कथं चन।

icchāmi tvāṃ sragviṇaṃ ca bhūṣaṇaiś ca vibhūṣitam. upasartuṃ yathākāmaṃ divyābharaṇabhūṣitā. anyathā nopatiṣṭheyaṃ cīrakāṣāyavāsinī. naivāpavitro viprarṣe bhūṣaṇo 'yaṃ kathaṃ cana.

अगस्त्य उवाच। न वै धनानि विद्यन्ते लोपामुद्रे तथा मम। यथाविधानि कल्याणि पितुस् तव सुमध्यमे।

agastya uvāca. na vai dhanāni vidyante lopāmudre tathā mama. yathāvidhāni kalyāṇi pitus tava sumadhyame.

लोपामुद्रोवाच। ईशो ऽसि तपसा सर्वं समाहर्तुम् इहेश्वर। क्षणेन जीवलोके यद् वसु किं चन विद्यते।

lopāmudrovāca. īśo 'si tapasā sarvaṃ samāhartum iheśvara. kṣaṇena jīvaloke yad vasu kiṃ cana vidyate.

अगस्त्य उवाच। एवम् एतद् यथात्थ त्वं तपोव्ययकरं तु मे। यथा तु मे न नश्येत तपस् तन् मां प्रचोदय।

agastya uvāca. evam etad yathāttha tvaṃ tapovyayakaraṃ tu me. yathā tu me na naśyeta tapas tan māṃ pracodaya.

लोपामुद्रोवाच। अल्पावशिष्टः कालो ऽयम् ऋतौ मम तपोधन। न चान्यथाहम् इच्छामि त्वाम् उपैतुं कथं चन।

lopāmudrovāca. alpāvaśiṣṭaḥ kālo 'yam ṛtau mama tapodhana. na cānyathāham icchāmi tvām upaituṃ kathaṃ cana.

न चापि धर्मम् इच्छामि विलोप्तुं ते तपोधन। एतत् तु मे यथाकामं संपादयितुम् अर्हसि।

na cāpi dharmam icchāmi viloptuṃ te tapodhana. etat tu me yathākāmaṃ saṃpādayitum arhasi.

अगस्त्य उवाच। यद्य् एष कामः सुभगे तव बुद्ध्या विनिश्चितः। मम धर्मविलोपकः। कामे कृते चरिष्यामि धर्मं दृष्टं यथास्मृति। यद्य् अयं चेप्सितः कामः। हन्त गच्छाम्य् अहं भद्रे चर कामम् इह स्थिता।

agastya uvāca. yady eṣa kāmaḥ subhage tava buddhyā viniścitaḥ. mama dharmavilopakaḥ. kāme kṛte cariṣyāmi dharmaṃ dṛṣṭaṃ yathāsmṛti. yady ayaṃ cepsitaḥ kāmaḥ. hanta gacchāmy ahaṃ bhadre cara kāmam iha sthitā.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...