महाभारत 3.91 (श्लोक 1) - Project अर्थ (Artha)

Project Home / Contents

महाभारत

←वन पर्व→

←अध्याय 91→

[mh-3-91] • 28 श्लोकाः

वैशंपायन उवाच। ततः प्रयान्तं कौन्तेयं ब्राह्मणा वनवासिनः। अभिगम्य तदा राजन्न् इदं वचनम् अब्रुवन्।

vaiśaṃpāyana uvāca. tataḥ prayāntaṃ kaunteyaṃ brāhmaṇā vanavāsinaḥ. abhigamya tadā rājann idaṃ vacanam abruvan.

राजंस् तीर्थानि गन्तासि पुण्यानि भ्रातृभिः सह। देवर्षिणा च सहितो लोमशेन महात्मना।

rājaṃs tīrthāni gantāsi puṇyāni bhrātṛbhiḥ saha. devarṣiṇā ca sahito lomaśena mahātmanā.

अस्मान् अपि महाराज नेतुम् अर्हसि पाण्डव। अस्माभिर् हि न शक्यानि त्वद् ऋते तानि कौरव।

asmān api mahārāja netum arhasi pāṇḍava. asmābhir hi na śakyāni tvad ṛte tāni kaurava.

श्वापदैर् उपसृष्टानि दुर्गाणि विषमाणि च। अगम्यानि नरैर् अल्पैस् तीर्थानि मनुजेश्वर।

śvāpadair upasṛṣṭāni durgāṇi viṣamāṇi ca. agamyāni narair alpais tīrthāni manujeśvara.

भवन्तो भ्रातरः शूरा धनुर्धरवराः सदा। भवद्भिः पालिताः शूरैर् गच्छेम वयम् अप्य् उत।

bhavanto bhrātaraḥ śūrā dhanurdharavarāḥ sadā. bhavadbhiḥ pālitāḥ śūrair gacchema vayam apy uta.

भवत्प्रसादाद् धि वयं प्राप्नुयाम फलं शुभम्। तीर्थानां पृथिवीपाल व्रतानां च विशां पते।

bhavatprasādād dhi vayaṃ prāpnuyāma phalaṃ śubham. tīrthānāṃ pṛthivīpāla vratānāṃ ca viśāṃ pate.

तव वीर्यपरित्राताः शुद्धास् तीर्थपरिप्लुताः। भवेम धूतपाप्मानस् तीर्थसंदर्शनान् नृप।

tava vīryaparitrātāḥ śuddhās tīrthapariplutāḥ. bhavema dhūtapāpmānas tīrthasaṃdarśanān nṛpa.

भवान् अपि नरेन्द्रस्य कार्तवीर्यस्य भारत। अष्टकस्य च राजर्षेर् लोमपादस्य चैव ह।

bhavān api narendrasya kārtavīryasya bhārata. aṣṭakasya ca rājarṣer lomapādasya caiva ha.

भरतस्य च वीरस्य सार्वभौमस्य पार्थिव। ध्रुवं प्राप्स्यसि दुष्प्रापांल् लोकांस् तीर्थपरिप्लुतः।

bharatasya ca vīrasya sārvabhaumasya pārthiva. dhruvaṃ prāpsyasi duṣprāpāṃl lokāṃs tīrthapariplutaḥ.

प्रभासादीनि तीर्थानि महेन्द्रादींश् च पर्वतान्। गङ्गाद्याः सरितश् चैव प्लक्षादींश् च वनस्पतीन्। त्वया सह महीपाल द्रष्टुम् इच्छामहे वयम्। भवद्भिः पालिताः शूरैस् तीर्थान्य् आयतनानि च।

prabhāsādīni tīrthāni mahendrādīṃś ca parvatān. gaṅgādyāḥ saritaś caiva plakṣādīṃś ca vanaspatīn. tvayā saha mahīpāla draṣṭum icchāmahe vayam. bhavadbhiḥ pālitāḥ śūrais tīrthāny āyatanāni ca.

यदि ते ब्राह्मणेष्व् अस्ति का चित् प्रीतिर् जनाधिप। कुरु क्षिप्रं वचो ऽस्माकं ततः श्रेयो ऽभिपत्स्यसे।

yadi te brāhmaṇeṣv asti kā cit prītir janādhipa. kuru kṣipraṃ vaco 'smākaṃ tataḥ śreyo 'bhipatsyase.

तीर्थानि हि महाबाहो तपोविघ्नकरैः सदा। अनुकीर्णानि रक्षोभिस् तेभ्यो नस् त्रातुम् अर्हसि।

tīrthāni hi mahābāho tapovighnakaraiḥ sadā. anukīrṇāni rakṣobhis tebhyo nas trātum arhasi.

तीर्थान्य् उक्तानि धौम्येन नारदेन च धीमता। नारदस्य च राजेन्द्र देवर्षेः पर्वतस्य च। यान्य् उवाच च देवर्षिर् लोमशः सुमहातपाः।

tīrthāny uktāni dhaumyena nāradena ca dhīmatā. nāradasya ca rājendra devarṣeḥ parvatasya ca. yāny uvāca ca devarṣir lomaśaḥ sumahātapāḥ.

विधिवत् तानि सर्वाणि पर्यटस्व नराधिप। ऋषिकुल्याश् च कार्त्स्न्येन लोडयस्व युधिष्ठिर। धूतपाप्मा सहास्माभिर् लोमशेन च पालितः।

vidhivat tāni sarvāṇi paryaṭasva narādhipa. ṛṣikulyāś ca kārtsnyena loḍayasva yudhiṣṭhira. dhūtapāpmā sahāsmābhir lomaśena ca pālitaḥ.

स तथा पूज्यमानस् तैर् हर्षाद् अश्रुपरिप्लुतः। भीमसेनादिभिर् वीरैर् भ्रातृभिः परिवारितः। बाढम् इत्य् अब्रवीत् सर्वांस् तान् ऋषीन् पाण्डवर्षभः।

sa tathā pūjyamānas tair harṣād aśrupariplutaḥ. bhīmasenādibhir vīrair bhrātṛbhiḥ parivāritaḥ. bāḍham ity abravīt sarvāṃs tān ṛṣīn pāṇḍavarṣabhaḥ.

लोमशं समनुज्ञाप्य धौम्यं चैव पुरोहितम्। ततः स पाण्डवश्रेष्ठो भ्रातृभिः सहितो वशी। द्रौपद्या चानवद्याङ्ग्या गमनाय मनो दधे।

lomaśaṃ samanujñāpya dhaumyaṃ caiva purohitam. tataḥ sa pāṇḍavaśreṣṭho bhrātṛbhiḥ sahito vaśī. draupadyā cānavadyāṅgyā gamanāya mano dadhe.

अथ व्यासो महाभागस् तथा नारदपर्वतौ। काम्यके पाण्डवं द्रष्टुं समाजग्मुर् मनीषिणः।

atha vyāso mahābhāgas tathā nāradaparvatau. kāmyake pāṇḍavaṃ draṣṭuṃ samājagmur manīṣiṇaḥ.

तेषां युधिष्ठिरो राजा पूजां चक्रे यथाविधि। सत्कृतास् ते महाभागा युधिष्ठिरम् अथाब्रुवन्।

teṣāṃ yudhiṣṭhiro rājā pūjāṃ cakre yathāvidhi. satkṛtās te mahābhāgā yudhiṣṭhiram athābruvan.

युधिष्ठिर यमौ भीम मनसा कुरुतार्जवम्। मनसा कृतशौचा वै शुद्धास् तीर्थानि गच्छत।

yudhiṣṭhira yamau bhīma manasā kurutārjavam. manasā kṛtaśaucā vai śuddhās tīrthāni gacchata.

शरीरनियमं ह्य् आहुर् ब्राह्मणा मानुषं व्रतम्। मनोविशुद्धां बुद्धिं च दैवम् आहुर् व्रतं द्विजाः।

śarīraniyamaṃ hy āhur brāhmaṇā mānuṣaṃ vratam. manoviśuddhāṃ buddhiṃ ca daivam āhur vrataṃ dvijāḥ.

मनो ह्य् अदुष्टं शूराणां पर्याप्तं वै नराधिप। मैत्रीं बुद्धिं समास्थाय शुद्धास् तीर्थानि गच्छत।

mano hy aduṣṭaṃ śūrāṇāṃ paryāptaṃ vai narādhipa. maitrīṃ buddhiṃ samāsthāya śuddhās tīrthāni gacchata.

ते यूयं मानसैः शुद्धाः शरीरनियमव्रतैः। दैवं व्रतं समास्थाय यथोक्तं फलम् आप्स्यथ।

te yūyaṃ mānasaiḥ śuddhāḥ śarīraniyamavrataiḥ. daivaṃ vrataṃ samāsthāya yathoktaṃ phalam āpsyatha.

ते तथेति प्रतिज्ञाय कृष्णया सह पाण्डवाः। कृतस्वस्त्ययनाः सर्वे मुनिभिर् दिव्यमानुषैः।

te tatheti pratijñāya kṛṣṇayā saha pāṇḍavāḥ. kṛtasvastyayanāḥ sarve munibhir divyamānuṣaiḥ.

लोमशस्योपसंगृह्य पादौ द्वैपायनस्य च। नारदस्य च राजेन्द्र देवर्षेः पर्वतस्य च।

lomaśasyopasaṃgṛhya pādau dvaipāyanasya ca. nāradasya ca rājendra devarṣeḥ parvatasya ca.

धौम्येन सहिता वीरास् तथान्यैर् वनवासिभिः। मार्गशीर्ष्याम् अतीतायां पुष्येण प्रययुस् ततः।

dhaumyena sahitā vīrās tathānyair vanavāsibhiḥ. mārgaśīrṣyām atītāyāṃ puṣyeṇa prayayus tataḥ.

कठिनानि समादाय चीराजिनजटाधराः। अभेद्यैः कवचैर् युक्तास् तीर्थान्य् अन्वचरंस् तदा।

kaṭhināni samādāya cīrājinajaṭādharāḥ. abhedyaiḥ kavacair yuktās tīrthāny anvacaraṃs tadā.

इन्द्रसेनादिभिर् भृत्यै रथैः परिचतुर्दशैः। महानसव्यापृतैश् च तथान्यैः परिचारकैः।

indrasenādibhir bhṛtyai rathaiḥ paricaturdaśaiḥ. mahānasavyāpṛtaiś ca tathānyaiḥ paricārakaiḥ.

सायुधा बद्धनिष्ट्रिंशास् तूणवन्तः समार्गणाः। प्राङ्मुखाः प्रययुर् वीराः पाण्डवा जनमेजय।

sāyudhā baddhaniṣṭriṃśās tūṇavantaḥ samārgaṇāḥ. prāṅmukhāḥ prayayur vīrāḥ pāṇḍavā janamejaya.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...