महाभारत 3.85 (श्लोक 1) - Project अर्थ (Artha)

महाभारत

←वन पर्व→

←अध्याय 85→

[mh-3-85] • 23 श्लोकाः

वैशंपायन उवाच। तान् सर्वान् उत्सुकान् दृष्ट्वा पाण्डवान् दीनचेतसः। आश्वासयंस् तदा धौम्यो बृहस्पतिसमो ऽब्रवीत्।

vaiśaṃpāyana uvāca. tān sarvān utsukān dṛṣṭvā pāṇḍavān dīnacetasaḥ. āśvāsayaṃs tadā dhaumyo bṛhaspatisamo 'bravīt.

ब्राह्मणानुमतान् पुण्यान् आश्रमान् भरतर्षभ। दिशस् तीर्थानि शैलांश् च शृणु मे गदतो नृप। याञ् श्रुत्वा गदतो राजन् विशोको भवितासि ह। द्रौपद्या चानया सार्धं भ्रातृभिश् च नरेश्वर। श्रवणाच् चैव तेषां त्वं पुण्यम् आप्स्यसि पाण्डव। गत्वा शतगुणं चैव तेभ्य एव नरोत्तम।

brāhmaṇānumatān puṇyān āśramān bharatarṣabha. diśas tīrthāni śailāṃś ca śṛṇu me gadato nṛpa. yāñ śrutvā gadato rājan viśoko bhavitāsi ha. draupadyā cānayā sārdhaṃ bhrātṛbhiś ca nareśvara. śravaṇāc caiva teṣāṃ tvaṃ puṇyam āpsyasi pāṇḍava. gatvā śataguṇaṃ caiva tebhya eva narottama.

पूर्वं प्राचीं दिशं राजन् राजर्षिगणसेविताम्। रम्यां ते कीर्तयिष्यामि युधिष्ठिर यथास्मृति।

pūrvaṃ prācīṃ diśaṃ rājan rājarṣigaṇasevitām. ramyāṃ te kīrtayiṣyāmi yudhiṣṭhira yathāsmṛti.

तस्यां देवर्षिजुष्टायां नैमिषं नाम भारत। यत्र तीर्थानि देवानां सुपुण्यानि पृथक् पृथक्।

tasyāṃ devarṣijuṣṭāyāṃ naimiṣaṃ nāma bhārata. yatra tīrthāni devānāṃ supuṇyāni pṛthak pṛthak.

यत्र सा गोमती पुण्या रम्या देवर्षिसेविता। यज्ञभूमिश् च देवानां शामित्रं च विवस्वतः।

yatra sā gomatī puṇyā ramyā devarṣisevitā. yajñabhūmiś ca devānāṃ śāmitraṃ ca vivasvataḥ.

तस्यां गिरिवरः पुण्यो गयो राजर्षिसत्कृतः। शिवं ब्रह्मसरो यत्र सेवितं त्रिदशर्षिभिः।

tasyāṃ girivaraḥ puṇyo gayo rājarṣisatkṛtaḥ. śivaṃ brahmasaro yatra sevitaṃ tridaśarṣibhiḥ.

यदर्थं पुरुषव्याघ्र कीर्तयन्ति पुरातनाः। एष्टव्या बहवः पुत्रा यद्य् एको ऽपि गयां व्रजेत्। यजेत वाश्वमेधेन नीलं वा वृषम् उत्सृजेत्। उत्तारयति संतत्या दश पूर्वान् दशावरान्।

yadarthaṃ puruṣavyāghra kīrtayanti purātanāḥ. eṣṭavyā bahavaḥ putrā yady eko 'pi gayāṃ vrajet. yajeta vāśvamedhena nīlaṃ vā vṛṣam utsṛjet. uttārayati saṃtatyā daśa pūrvān daśāvarān.

महानदी च तत्रैव तथा गयशिरो ऽनघ। यत्रासौ कीर्त्यते विप्रैर् अक्षय्यकरणो वटः। यत्र दत्तं पितृभ्यो ऽन्नम् अक्षय्यं भवति प्रभो।

mahānadī ca tatraiva tathā gayaśiro 'nagha. yatrāsau kīrtyate viprair akṣayyakaraṇo vaṭaḥ. yatra dattaṃ pitṛbhyo 'nnam akṣayyaṃ bhavati prabho.

सा च पुण्यजला यत्र फल्गुनामा महानदी। बहुमूलफला चापि कौशिकी भरतर्षभ। विश्वामित्रो ऽभ्यगाद् यत्र ब्राह्मणत्वं तपोधनः।

sā ca puṇyajalā yatra phalgunāmā mahānadī. bahumūlaphalā cāpi kauśikī bharatarṣabha. viśvāmitro 'bhyagād yatra brāhmaṇatvaṃ tapodhanaḥ.

गङ्गा यत्र नदी पुण्या यस्यास् तीरे भगीरथः। अयजत् तात बहुभिः क्रतुभिर् भूरिदक्षिणैः।

gaṅgā yatra nadī puṇyā yasyās tīre bhagīrathaḥ. ayajat tāta bahubhiḥ kratubhir bhūridakṣiṇaiḥ.

पाञ्चालेषु च कौरव्य कथयन्त्य् उत्पलावतम्। विश्वामित्रो ऽयजद् यत्र शक्रेण सह कौशिकः। यत्रानुवंशं भगवाञ् जामदग्न्यस् तथा जगौ।

pāñcāleṣu ca kauravya kathayanty utpalāvatam. viśvāmitro 'yajad yatra śakreṇa saha kauśikaḥ. yatrānuvaṃśaṃ bhagavāñ jāmadagnyas tathā jagau.

विश्वामित्रस्य तां दृष्ट्वा विभूतिम् अतिमानुषीम्। कन्यकुब्जे ऽपिबत् सोमम् इन्द्रेण सह कौशिकः। ततः क्षत्राद् अपाक्रामद् ब्राह्मणो ऽस्मीति चाब्रवीत्।

viśvāmitrasya tāṃ dṛṣṭvā vibhūtim atimānuṣīm. kanyakubje 'pibat somam indreṇa saha kauśikaḥ. tataḥ kṣatrād apākrāmad brāhmaṇo 'smīti cābravīt.

पवित्रम् ऋषिभिर् जुष्टं पुण्यं पावनम् उत्तमम्। गङ्गायमुनयोर् वीर संगमं लोकविश्रुतम्।

pavitram ṛṣibhir juṣṭaṃ puṇyaṃ pāvanam uttamam. gaṅgāyamunayor vīra saṃgamaṃ lokaviśrutam.

यत्रायजत भूतात्मा पूर्वम् एव पितामहः। प्रयागम् इति विख्यातं तस्माद् भरतसत्तम।

yatrāyajata bhūtātmā pūrvam eva pitāmahaḥ. prayāgam iti vikhyātaṃ tasmād bharatasattama.

अगस्त्यस्य च राजेन्द्र तत्राश्रमवरो महान्। तत् तथा तापसारण्यं तापसैर् उपशोभितम्। हिरण्यबिन्दुः कथितो गिरौ कालंजरे नृप।

agastyasya ca rājendra tatrāśramavaro mahān. tat tathā tāpasāraṇyaṃ tāpasair upaśobhitam. hiraṇyabinduḥ kathito girau kālaṃjare nṛpa.

अत्यन्यान् पर्वतान् राजन् पुण्यो गिरिवरः शिवः। महेन्द्रो नाम कौरव्य भार्गवस्य महात्मनः।

atyanyān parvatān rājan puṇyo girivaraḥ śivaḥ. mahendro nāma kauravya bhārgavasya mahātmanaḥ.

अयजद् यत्र कौन्तेय पूर्वम् एव पितामहः। यत्र भागीरथी पुण्या सदस्यासीद् युधिष्ठिर।

ayajad yatra kaunteya pūrvam eva pitāmahaḥ. yatra bhāgīrathī puṇyā sadasyāsīd yudhiṣṭhira.

यत्रासौ ब्रह्मशालेति पुण्या ख्याता विशां पते। धूतपाप्मभिर् आकीर्णा पुण्यं तस्याश् च दर्शनम्।

yatrāsau brahmaśāleti puṇyā khyātā viśāṃ pate. dhūtapāpmabhir ākīrṇā puṇyaṃ tasyāś ca darśanam.

पवित्रो मङ्गलीयश् च ख्यातो लोके सनातनः। केदारश् च मतङ्गस्य महान् आश्रम उत्तमः।

pavitro maṅgalīyaś ca khyāto loke sanātanaḥ. kedāraś ca mataṅgasya mahān āśrama uttamaḥ.

कुण्डोदः पर्वतो रम्यो बहुमूलफलोदकः। नैषधस् तृषितो यत्र जलं शर्म च लब्धवान्।

kuṇḍodaḥ parvato ramyo bahumūlaphalodakaḥ. naiṣadhas tṛṣito yatra jalaṃ śarma ca labdhavān.

यत्र देववनं रम्यं तापसैर् उपशोभितम्। बाहुदा च नदी यत्र नन्दा च गिरिमूर्धनि।

yatra devavanaṃ ramyaṃ tāpasair upaśobhitam. bāhudā ca nadī yatra nandā ca girimūrdhani.

तीर्थानि सरितः शैलाः पुण्यान्य् आयतनानि च। प्राच्यां दिशि महाराज कीर्तितानि मया तव।

tīrthāni saritaḥ śailāḥ puṇyāny āyatanāni ca. prācyāṃ diśi mahārāja kīrtitāni mayā tava.

तिसृष्व् अन्यासु पुण्यानि दिक्षु तीर्थानि मे शृणु। विस्तारेण यथाबुद्धि दिक्षु तीर्थानि मे शृणु। सरितः पर्वतांश् चैव पुण्यान्य् आयतनानि च।

tisṛṣv anyāsu puṇyāni dikṣu tīrthāni me śṛṇu. vistāreṇa yathābuddhi dikṣu tīrthāni me śṛṇu. saritaḥ parvatāṃś caiva puṇyāny āyatanāni ca.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...

Project Home / Contents