महाभारत 3.82 (श्लोक 118)

महाभारत

←वन पर्व→

←अध्याय 82→

[mh-3-82] • 143 श्लोकाः

पुलस्त्य उवाच। ततो गच्छेत धर्मज्ञ धर्मतीर्थं पुरातनम्। यत्र धर्मो महाभागस् तप्तवान् उत्तमं तपः। तेन तीर्थं कृतं पुण्यं स्वेन नाम्ना च चिह्नितम्। तत्र स्नात्वा नरो राजन् धर्मशीलः समाहितः। आसप्तमं कुलं राजन् पुनीते नात्र संशयः।

pulastya uvāca. tato gaccheta dharmajña dharmatīrthaṃ purātanam. yatra dharmo mahābhāgas taptavān uttamaṃ tapaḥ. tena tīrthaṃ kṛtaṃ puṇyaṃ svena nāmnā ca cihnitam. tatra snātvā naro rājan dharmaśīlaḥ samāhitaḥ. āsaptamaṃ kulaṃ rājan punīte nātra saṃśayaḥ.

ततो गच्छेत धर्मज्ञ कारापतनम् उत्तमम्। कृच्छ्रेन महता गत्वा तत्र स्नात्वा समाहितः। अग्निष्टोमम् अवाप्नोति मुनिलोकं च गच्छति।

tato gaccheta dharmajña kārāpatanam uttamam. kṛcchrena mahatā gatvā tatra snātvā samāhitaḥ. agniṣṭomam avāpnoti munilokaṃ ca gacchati.

सौगन्धिकं वनं राजंस् ततो गच्छेत मानवः। यत्र ब्रह्मादयो देवा ऋषयश् च तपोधनाः।

saugandhikaṃ vanaṃ rājaṃs tato gaccheta mānavaḥ. yatra brahmādayo devā ṛṣayaś ca tapodhanāḥ.

सिद्धचारणगन्धर्वाः किंनराः समहोरगाः। तद् वनं प्रविशन्न् एव सर्वपापैः प्रमुच्यते।

siddhacāraṇagandharvāḥ kiṃnarāḥ samahoragāḥ. tad vanaṃ praviśann eva sarvapāpaiḥ pramucyate.

ततो हि सा सरिच्छ्रेष्ठा नदीनाम् उत्तमा नदी। प्लक्षाद् देवी स्रुता राजन् महापुण्या सरस्वती।

tato hi sā saricchreṣṭhā nadīnām uttamā nadī. plakṣād devī srutā rājan mahāpuṇyā sarasvatī.

तत्राभिषेकं कुर्वीत वल्मीकान् निःसृते जले। अर्चयित्वा पितॄन् देवान् अश्वमेधफलं लभेत्।

tatrābhiṣekaṃ kurvīta valmīkān niḥsṛte jale. arcayitvā pitṝn devān aśvamedhaphalaṃ labhet.

ईशानाध्युषितं नाम तत्र तीर्थं सुदुर्लभम्। षट्सु शम्यानिपातेषु वल्मीकाद् इति निश्चयः।

īśānādhyuṣitaṃ nāma tatra tīrthaṃ sudurlabham. ṣaṭsu śamyānipāteṣu valmīkād iti niścayaḥ.

कपिलानां सहस्रं च वाजिमेधं च विन्दति। तत्र स्नात्वा नरव्याघ्र दृष्टम् एतत् पुरातने।

kapilānāṃ sahasraṃ ca vājimedhaṃ ca vindati. tatra snātvā naravyāghra dṛṣṭam etat purātane.

सुगन्धां शतकुम्भां च पञ्चयज्ञां च भारत। अभिगम्य नरश्रेष्ठ स्वर्गलोके महीयते।

sugandhāṃ śatakumbhāṃ ca pañcayajñāṃ ca bhārata. abhigamya naraśreṣṭha svargaloke mahīyate.

त्रिशूलखातं तत्रैव तीर्थम् आसाद्य भारत। तत्राभिषेकं कुर्वीत पितृदेवार्चने रतः। गाणपत्यं स लभते देहं त्यक्त्वा न संशयः।

triśūlakhātaṃ tatraiva tīrtham āsādya bhārata. tatrābhiṣekaṃ kurvīta pitṛdevārcane rataḥ. gāṇapatyaṃ sa labhate dehaṃ tyaktvā na saṃśayaḥ.

ततो गच्छेत राजेन्द्र देव्याः स्थानं सुदुर्लभम्। शाकंभरीति विख्याता त्रिषु लोकेषु विश्रुता।

tato gaccheta rājendra devyāḥ sthānaṃ sudurlabham. śākaṃbharīti vikhyātā triṣu lokeṣu viśrutā.

दिव्यं वर्षसहस्रं हि शाकेन किल सुव्रत। आहारं सा कृतवती मासि मासि नराधिप।

divyaṃ varṣasahasraṃ hi śākena kila suvrata. āhāraṃ sā kṛtavatī māsi māsi narādhipa.

ऋषयो ऽभ्यागतास् तत्र देव्या भक्त्या तपोधनाः। आतिथ्यं च कृतं तेषां शाकेन किल भारत। ततः शाकम्भरीत्य् एव नाम तस्याः प्रतिष्ठितम्।

ṛṣayo 'bhyāgatās tatra devyā bhaktyā tapodhanāḥ. ātithyaṃ ca kṛtaṃ teṣāṃ śākena kila bhārata. tataḥ śākambharīty eva nāma tasyāḥ pratiṣṭhitam.

शाकंभरीं समासाद्य ब्रह्मचारी समाहितः। त्रिरात्रम् उषितः शाकं भक्षयेन् नियतः शुचिः।

śākaṃbharīṃ samāsādya brahmacārī samāhitaḥ. trirātram uṣitaḥ śākaṃ bhakṣayen niyataḥ śuciḥ.

शाकाहारस्य यत् सम्यग् वर्षैर् द्वादशभिः फलम्। तत् फलं तस्य भवति देव्याश् छन्देन भारत।

śākāhārasya yat samyag varṣair dvādaśabhiḥ phalam. tat phalaṃ tasya bhavati devyāś chandena bhārata.

ततो गच्छेत् सुवर्णाक्षं त्रिषु लोकेषु विश्रुतम्। यत्र विष्णुः प्रसादार्थं रुद्रम् आराधयत् पुरा।

tato gacchet suvarṇākṣaṃ triṣu lokeṣu viśrutam. yatra viṣṇuḥ prasādārthaṃ rudram ārādhayat purā.

वरांश् च सुबहूंल् लेभे दैवतेषु सुदुर्लभान्। उक्तश् च त्रिपुरघ्नेन परितुष्टेन भारत।

varāṃś ca subahūṃl lebhe daivateṣu sudurlabhān. uktaś ca tripuraghnena parituṣṭena bhārata.

अपि चास्मत् प्रियतरो लोके कृष्ण भविष्यसि। त्वन् मुखं च जगत् कृत्स्नं भविष्यति न संशयः।

api cāsmat priyataro loke kṛṣṇa bhaviṣyasi. tvan mukhaṃ ca jagat kṛtsnaṃ bhaviṣyati na saṃśayaḥ.

तत्राभिगम्य राजेन्द्र पूजयित्वा वृषध्वजम्। अश्वमेधम् अवाप्नोति गाणपत्यं च विन्दति।

tatrābhigamya rājendra pūjayitvā vṛṣadhvajam. aśvamedham avāpnoti gāṇapatyaṃ ca vindati.

धूमावतीं ततो गच्छेत् त्रिरत्रोपोषितो नरः। मनसा प्रार्थितान् कामांल् लभते नात्र संशयः।

dhūmāvatīṃ tato gacchet triratropoṣito naraḥ. manasā prārthitān kāmāṃl labhate nātra saṃśayaḥ.

देव्यास् तु दक्षिणार्धेन रथावर्तो नराधिप। तत्रारोहेत धर्मज्ञ श्रद्दधानो जितेन्द्रियः। महादेवप्रसादाद् धि गच्छेत परमां गतिम्।

devyās tu dakṣiṇārdhena rathāvarto narādhipa. tatrāroheta dharmajña śraddadhāno jitendriyaḥ. mahādevaprasādād dhi gaccheta paramāṃ gatim.

प्रदक्षिणम् उपावृत्य गच्छेत भरतर्षभ। धारां नाम महाप्राज्ञ सर्वपापप्रणाशिनीम्। तत्र स्नात्वा नरव्याघ्र न शोचति नराधिप।

pradakṣiṇam upāvṛtya gaccheta bharatarṣabha. dhārāṃ nāma mahāprājña sarvapāpapraṇāśinīm. tatra snātvā naravyāghra na śocati narādhipa.

ततो गच्छेत धर्मज्ञ नमस्कृत्य महागिरिम्। अशीतिं योजनशतं पुष्करं स्वर्गम् उच्यते। अशीतिं धर्मपृष्ठात् तु प्रवदन्ति मनीषिणः। षष्टिं प्रयागाद् राजेन्द्र कुरुक्षेत्रात् तु द्वादश। संयुक्तम् एव राजेन्द्र गङ्गाद्वारं त्रिविष्टपम्। स्वर्गद्वारेण यत् तुल्यं गङ्गाद्वारं न संशयः।

tato gaccheta dharmajña namaskṛtya mahāgirim. aśītiṃ yojanaśataṃ puṣkaraṃ svargam ucyate. aśītiṃ dharmapṛṣṭhāt tu pravadanti manīṣiṇaḥ. ṣaṣṭiṃ prayāgād rājendra kurukṣetrāt tu dvādaśa. saṃyuktam eva rājendra gaṅgādvāraṃ triviṣṭapam. svargadvāreṇa yat tulyaṃ gaṅgādvāraṃ na saṃśayaḥ.

तत्राभिषेकं कुर्वीत कोटितीर्थे समाहितः। कोटितीर्थं महाराज शुचिः प्रयतमानसः। पुण्डरीकम् अवाप्नोति कुलं चैव समुद्धरेत्। उष्यैकां रजनीं तत्र गोसहस्रफलं लभेत्।

tatrābhiṣekaṃ kurvīta koṭitīrthe samāhitaḥ. koṭitīrthaṃ mahārāja śuciḥ prayatamānasaḥ. puṇḍarīkam avāpnoti kulaṃ caiva samuddharet. uṣyaikāṃ rajanīṃ tatra gosahasraphalaṃ labhet.

सप्तगङ्गे त्रिगङ्गे च शक्रावर्ते च तर्पयन्। देवान् पितॄंश् च विधिवत् पुण्यलोके महीयते।

saptagaṅge trigaṅge ca śakrāvarte ca tarpayan. devān pitṝṃś ca vidhivat puṇyaloke mahīyate.

ततः कनखले स्नात्वा त्रिरात्रोपोषितो नरः। अश्वमेधम् अवाप्नोति स्वर्गलोकं च गच्छति।

tataḥ kanakhale snātvā trirātropoṣito naraḥ. aśvamedham avāpnoti svargalokaṃ ca gacchati.

कपिलावटं च गच्छेत तीर्थसेवी नराधिप। उष्यैकां रजनीं तत्र गोसहस्रफलं लभेत्।

kapilāvaṭaṃ ca gaccheta tīrthasevī narādhipa. uṣyaikāṃ rajanīṃ tatra gosahasraphalaṃ labhet.

नागराजस्य राजेन्द्र कपिलस्य महात्मनाः। तीर्थं कुरुवरश्रेष्ठ सर्वलोकेषु विश्रुतम्।

nāgarājasya rājendra kapilasya mahātmanāḥ. tīrthaṃ kuruvaraśreṣṭha sarvalokeṣu viśrutam.

तत्राभिषेकं कुर्वीत नागतीर्थे नराधिप। कपिलानां सहस्रस्य फलं प्राप्नोति मानवः।

tatrābhiṣekaṃ kurvīta nāgatīrthe narādhipa. kapilānāṃ sahasrasya phalaṃ prāpnoti mānavaḥ.

ततो ललितिकां गच्छेच् छंतनोस् तीर्थम् उत्तमम्। तत्र स्नात्वा नरो राजन् न दुर्गतिम् अवाप्नुयात्।

tato lalitikāṃ gacchec chaṃtanos tīrtham uttamam. tatra snātvā naro rājan na durgatim avāpnuyāt.

गङ्गासंगमयोश् चैव स्नाति यः संगमे नरः। दशाश्वमेधान् आप्नोति कुलं चैव समुद्धरेत्।

gaṅgāsaṃgamayoś caiva snāti yaḥ saṃgame naraḥ. daśāśvamedhān āpnoti kulaṃ caiva samuddharet.

ततो गच्छेत राजेन्द्र सुगन्धां लोकविश्रुताम्। सर्वपापविशुद्धात्मा ब्रह्मलोके महीयते।

tato gaccheta rājendra sugandhāṃ lokaviśrutām. sarvapāpaviśuddhātmā brahmaloke mahīyate.

रुद्रावर्तं ततो गच्छेत् तीर्थसेवी नराधिप। गोसहस्रम् अवाप्नोति कलेन तोत्तम। तत्र स्नात्वा नरो राजन् स्वर्गलोके महीयते।

rudrāvartaṃ tato gacchet tīrthasevī narādhipa. gosahasram avāpnoti kalena tottama. tatra snātvā naro rājan svargaloke mahīyate.

गङ्गायाश् च नरश्रेष्ठ सरस्वत्याश् च संगमे। स्नातो ऽश्वमेधम् आप्नोति स्वर्गलोकं च गच्छति।

gaṅgāyāś ca naraśreṣṭha sarasvatyāś ca saṃgame. snāto 'śvamedham āpnoti svargalokaṃ ca gacchati.

भद्रकर्णेश्वरं गत्वा देवम् अर्च्य यथाविधि। न दुर्गतिम् अवाप्नोति स्वर्गलोकं च गच्छति।

bhadrakarṇeśvaraṃ gatvā devam arcya yathāvidhi. na durgatim avāpnoti svargalokaṃ ca gacchati.

ततः कुब्जाम्रकं गच्छेत् तीर्थसेवी यथाक्रमम्। गोसहस्रम् अवाप्नोति स्वर्गलोकं च गच्छति।

tataḥ kubjāmrakaṃ gacchet tīrthasevī yathākramam. gosahasram avāpnoti svargalokaṃ ca gacchati.

अरुन्धतीवटं गच्छेत् तीर्थसेवी नराधिप। तत्र स्नात्वा नरो राजन् स्वर्गलोके महीयते। सामुद्रकम् उपस्पृश्य त्रिरात्रोपोषितो नरः। ब्रह्मचारी समाहितः। अश्वमेधम् अवाप्नोति। गोसहस्रफलं विन्देत् कुलं चैव समुद्धरेत्।

arundhatīvaṭaṃ gacchet tīrthasevī narādhipa. tatra snātvā naro rājan svargaloke mahīyate. sāmudrakam upaspṛśya trirātropoṣito naraḥ. brahmacārī samāhitaḥ. aśvamedham avāpnoti. gosahasraphalaṃ vindet kulaṃ caiva samuddharet.

ब्रह्मावर्तं ततो गच्छेद् ब्रह्मचारी समाहितः। अश्वमेधम् अवाप्नोति स्वर्गलोकं च गच्छति।

brahmāvartaṃ tato gacched brahmacārī samāhitaḥ. aśvamedham avāpnoti svargalokaṃ ca gacchati.

यमुनाप्रभवं गत्वा उपस्पृश्य च यामुने। अश्वमेधफलं लब्ध्वा स्वर्गलोके महीयते।

yamunāprabhavaṃ gatvā upaspṛśya ca yāmune. aśvamedhaphalaṃ labdhvā svargaloke mahīyate.

दर्वीसंक्रमणं प्राप्य तीर्थं त्रैलोक्यविश्रुतम्। अश्वमेधम् अवाप्नोति स्वर्गलोकं च गच्छति।

darvīsaṃkramaṇaṃ prāpya tīrthaṃ trailokyaviśrutam. aśvamedham avāpnoti svargalokaṃ ca gacchati.

सिन्धोश् च प्रभवं गत्वा सिद्धगन्धर्वसेवितम्। तत्रोष्य रजनीः पञ्च विन्द्याद् बहु सुवर्णकम्।

sindhoś ca prabhavaṃ gatvā siddhagandharvasevitam. tatroṣya rajanīḥ pañca vindyād bahu suvarṇakam.

अथ वेदीं समासाद्य नरः परमदुर्गमाम्। अश्वमेधम् अवाप्नोति गच्छेच् चौशनसीं गतिम्।

atha vedīṃ samāsādya naraḥ paramadurgamām. aśvamedham avāpnoti gacchec cauśanasīṃ gatim.

ऋषिकुल्यां समासाद्य वासिष्ठं चैव भारत। वासिष्ठं समतिक्रम्य सर्वे वर्णा द्विजातयः।

ṛṣikulyāṃ samāsādya vāsiṣṭhaṃ caiva bhārata. vāsiṣṭhaṃ samatikramya sarve varṇā dvijātayaḥ.

ऋषिकुल्यां नरः स्नात्वा ऋषिलोकं प्रपद्यते। नरः स्नात्वा विकल्मषः। देवान् पितॄंश् चार्चयित्वा। यदि तत्र वसेन् मासं शाकाहारो नराधिप। द्वादशाहस्य यज्ञस्य फलं स लभते नरः।

ṛṣikulyāṃ naraḥ snātvā ṛṣilokaṃ prapadyate. naraḥ snātvā vikalmaṣaḥ. devān pitṝṃś cārcayitvā. yadi tatra vasen māsaṃ śākāhāro narādhipa. dvādaśāhasya yajñasya phalaṃ sa labhate naraḥ.

भृगुतुङ्गं समासाद्य वाजिमेधफलं लभेत्। गत्वा वीरप्रमोक्षं च सर्वपापैः प्रमुच्यते।

bhṛgutuṅgaṃ samāsādya vājimedhaphalaṃ labhet. gatvā vīrapramokṣaṃ ca sarvapāpaiḥ pramucyate.

कृत्तिकामघयोश् चैव तीर्थम् आसाद्य भारत। अग्निष्टोमातिरात्राभ्यां फलं प्राप्नोति पुण्यकृत्।

kṛttikāmaghayoś caiva tīrtham āsādya bhārata. agniṣṭomātirātrābhyāṃ phalaṃ prāpnoti puṇyakṛt.

ततः संध्यां समासाद्य विद्यातीर्थम् अनुत्तमम्। उपस्पृश्य च विद्यानां सर्वासां पारगो भवेत्।

tataḥ saṃdhyāṃ samāsādya vidyātīrtham anuttamam. upaspṛśya ca vidyānāṃ sarvāsāṃ pārago bhavet.

महाश्रमे वसेद् रात्रिं सर्वपापप्रमोचने। एककालं निराहारो लोकान् आवसते शुभान्।

mahāśrame vased rātriṃ sarvapāpapramocane. ekakālaṃ nirāhāro lokān āvasate śubhān.

षष्ठकालोपवासेन मासम् उष्य महालये। सर्वपापविशुद्धात्मा विन्द्याद् बहु सुवर्णकम्। तीर्णस् तारयते जन्तुर् दश पूर्वान् दशापरान्। दृष्ट्वा माहेश्वरं दिव्यं पदं सुरनमस्कृतम्। कृतार्थः सर्वकृत्येषु न शोचेन् मरणं नरः।

ṣaṣṭhakālopavāsena māsam uṣya mahālaye. sarvapāpaviśuddhātmā vindyād bahu suvarṇakam. tīrṇas tārayate jantur daśa pūrvān daśāparān. dṛṣṭvā māheśvaraṃ divyaṃ padaṃ suranamaskṛtam. kṛtārthaḥ sarvakṛtyeṣu na śocen maraṇaṃ naraḥ.

अथ वेतसिकां गत्वा पितामहनिषेविताम्। दशापरान् दश पूर्वान् नरान् उद्धरते कुलम्। अश्वमेधम् अवाप्नोति गच्छेच् चौशनसीं गतिम्।

atha vetasikāṃ gatvā pitāmahaniṣevitām. daśāparān daśa pūrvān narān uddharate kulam. aśvamedham avāpnoti gacchec cauśanasīṃ gatim.

अथ सुन्दरिकातीर्थं प्राप्य सिद्धनिषेवितम्। रूपस्य भागी भवति दृष्टम् एतत् पुरातने।

atha sundarikātīrthaṃ prāpya siddhaniṣevitam. rūpasya bhāgī bhavati dṛṣṭam etat purātane.

ततो वै ब्राह्मणीं गत्वा ब्रह्मचारी जितेन्द्रियः। पद्मवर्णेन यानेन ब्रह्मलोकं प्रपद्यते।

tato vai brāhmaṇīṃ gatvā brahmacārī jitendriyaḥ. padmavarṇena yānena brahmalokaṃ prapadyate.

ततश् च नैमिषं गच्छेत् पुण्यं सिद्धनिषेवितम्। तत्र नित्यं निवसति ब्रह्मा देवगणैर् वृतः।

tataś ca naimiṣaṃ gacchet puṇyaṃ siddhaniṣevitam. tatra nityaṃ nivasati brahmā devagaṇair vṛtaḥ.

नैमिषं प्रार्थयानस्य पापस्यार्धं प्रणश्यति। प्रविष्टमात्रस् तु नरः सर्वपापैः प्रमुच्यते।

naimiṣaṃ prārthayānasya pāpasyārdhaṃ praṇaśyati. praviṣṭamātras tu naraḥ sarvapāpaiḥ pramucyate.

तत्र मासं वसेद् धीरो नैमिषे तीर्थतत्परः। पृथिव्यां यानि तीर्थानि नैमिषे तानि भारत।

tatra māsaṃ vased dhīro naimiṣe tīrthatatparaḥ. pṛthivyāṃ yāni tīrthāni naimiṣe tāni bhārata.

अभिषेककृतस् तत्र नियतो नियताशनः। गवामयस्य यज्ञस्य फलं प्राप्नोति भारत। पुनात्य् आसप्तमं चैव कुलं भरतसत्तम।

abhiṣekakṛtas tatra niyato niyatāśanaḥ. gavāmayasya yajñasya phalaṃ prāpnoti bhārata. punāty āsaptamaṃ caiva kulaṃ bharatasattama.

यस् त्यजेन् नैमिषे प्राणान् उपवासपरायणः। स मोदेत् स्वर्गलोकस्थ एवम् आहुर् मनीषिणः। नित्यं पुण्यं च मेध्यं च नैमिषं नृपसत्तम।

yas tyajen naimiṣe prāṇān upavāsaparāyaṇaḥ. sa modet svargalokastha evam āhur manīṣiṇaḥ. nityaṃ puṇyaṃ ca medhyaṃ ca naimiṣaṃ nṛpasattama.

गङ्गोद्भेदं समासाद्य त्रिरात्रोपोषितो नरः। वाजपेयम् अवाप्नोति ब्रह्मभूतश् च जायते।

gaṅgodbhedaṃ samāsādya trirātropoṣito naraḥ. vājapeyam avāpnoti brahmabhūtaś ca jāyate.

सरस्वतीं समासाद्य तर्पयेत् पितृदेवताः। सारस्वतेषु लोकेषु मोदते नात्र संशयः।

sarasvatīṃ samāsādya tarpayet pitṛdevatāḥ. sārasvateṣu lokeṣu modate nātra saṃśayaḥ.

ततश् च बाहुदां गच्छेद् ब्रह्मचारी समाहितः। तत्रोष्य रजनीम् एकां स्वर्गलोके महीयते। देवसत्रस्य यज्ञस्य फलं प्राप्नोति मानवः।

tataś ca bāhudāṃ gacched brahmacārī samāhitaḥ. tatroṣya rajanīm ekāṃ svargaloke mahīyate. devasatrasya yajñasya phalaṃ prāpnoti mānavaḥ.

ततश् चीरवतीं गच्छेत् पुण्यां पुण्यतमैर् वृताम्। पितृदेवार्चनरतो वाजपेयम् अवाप्नुयात्।

tataś cīravatīṃ gacchet puṇyāṃ puṇyatamair vṛtām. pitṛdevārcanarato vājapeyam avāpnuyāt.

विमलाशोकम् आसाद्य विराजति यथा शशी। तत्रोष्य रजनीम् एकां स्वर्गलोके महीयते।

vimalāśokam āsādya virājati yathā śaśī. tatroṣya rajanīm ekāṃ svargaloke mahīyate.

गोप्रतारं ततो गच्छेत् सरय्वास् तीर्थम् उत्तमम्। यत्र रामो गतः स्वर्गं सभृत्यबलवाहनः।

gopratāraṃ tato gacchet sarayvās tīrtham uttamam. yatra rāmo gataḥ svargaṃ sabhṛtyabalavāhanaḥ.

देहं त्यक्त्वा दिवं यातस् तस्य तीर्थस्य तेजसा। रामस्य च प्रसादेन व्यवसायाच् च भारत।

dehaṃ tyaktvā divaṃ yātas tasya tīrthasya tejasā. rāmasya ca prasādena vyavasāyāc ca bhārata.

तस्मिंस् तीर्थे नरः स्नात्वा गोप्रतारे नराधिप। सर्वपापविशुद्धात्मा स्वर्गलोके महीयते।

tasmiṃs tīrthe naraḥ snātvā gopratāre narādhipa. sarvapāpaviśuddhātmā svargaloke mahīyate.

रामतीर्थे नरः स्नात्वा गोमत्यां कुरुनन्दन। अश्वमेधम् अवाप्नोति पुनाति च कुलं नरः।

rāmatīrthe naraḥ snātvā gomatyāṃ kurunandana. aśvamedham avāpnoti punāti ca kulaṃ naraḥ.

शतसाहस्रिकं तत्र तीर्थं भरतसत्तम। तत्रोपस्पर्शनं कृत्वा नियतो नियताशनः। गोसहस्रफलं पुण्यं प्राप्नोति भरतर्षभ।

śatasāhasrikaṃ tatra tīrthaṃ bharatasattama. tatropasparśanaṃ kṛtvā niyato niyatāśanaḥ. gosahasraphalaṃ puṇyaṃ prāpnoti bharatarṣabha.

ततो गच्छेत राजेन्द्र भर्तृस्थानम् अनुत्तमम्। अश्वमेधस्य यज्ञस्य फलं प्राप्नोति मानवः। कोटितीर्थे नरः स्नात्वा अर्चयित्वा गुहं नृप। गोसहस्रफलं विन्देत् तेजस्वी च भवेन् नरः।

tato gaccheta rājendra bhartṛsthānam anuttamam. aśvamedhasya yajñasya phalaṃ prāpnoti mānavaḥ. koṭitīrthe naraḥ snātvā arcayitvā guhaṃ nṛpa. gosahasraphalaṃ vindet tejasvī ca bhaven naraḥ.

ततो वाराणसीं गत्वा अर्चयित्वा वृषध्वजम्। कपिलाह्रदे नरः स्नात्वा राजसूयफलं लभेत्। अविमुक्तं समासाद्य तीर्थसेवी कुरूद्वह। दर्शनाद् देवदेवस्य मुच्यते ब्रह्महत्यया। प्राणान् उत्सृज्य तत्रैव मोक्षं प्राप्नोति मानवः।

tato vārāṇasīṃ gatvā arcayitvā vṛṣadhvajam. kapilāhrade naraḥ snātvā rājasūyaphalaṃ labhet. avimuktaṃ samāsādya tīrthasevī kurūdvaha. darśanād devadevasya mucyate brahmahatyayā. prāṇān utsṛjya tatraiva mokṣaṃ prāpnoti mānavaḥ.

मार्कण्डेयस्य राजेन्द्र तीर्थम् आसाद्य दुर्लभम्। अश्वमेधम् अवाप्नोति विष्णुलोकं च गच्छति। गोमतीगङ्गयोश् चैव संगमे लोकविश्रुते। अग्निष्टोमम् अवाप्नोति कुलं चैव समुद्धरेत्। वाराणस्यां विशेषेण यत्र विश्वेश्वरः शिवः। देव्या सह महाबाहो गङ्गां समवगाहते। तत्र मासं वसेद् धीरो ब्रह्मचारी समाहितः। यावज्जीवकृतं पापं मासेनैकेन शुध्यति।

mārkaṇḍeyasya rājendra tīrtham āsādya durlabham. aśvamedham avāpnoti viṣṇulokaṃ ca gacchati. gomatīgaṅgayoś caiva saṃgame lokaviśrute. agniṣṭomam avāpnoti kulaṃ caiva samuddharet. vārāṇasyāṃ viśeṣeṇa yatra viśveśvaraḥ śivaḥ. devyā saha mahābāho gaṅgāṃ samavagāhate. tatra māsaṃ vased dhīro brahmacārī samāhitaḥ. yāvajjīvakṛtaṃ pāpaṃ māsenaikena śudhyati.

ततो गयां समासाद्य ब्रह्मचारी जितेन्द्रियः। अश्वमेधम् अवाप्नोति गमनाद् एव भारत।

tato gayāṃ samāsādya brahmacārī jitendriyaḥ. aśvamedham avāpnoti gamanād eva bhārata.

तत्राक्षयवटो नाम त्रिषु लोकेषु विश्रुतः। पितॄणां तत्र वै दत्तम् अक्षयं भवति प्रभो।

tatrākṣayavaṭo nāma triṣu lokeṣu viśrutaḥ. pitṝṇāṃ tatra vai dattam akṣayaṃ bhavati prabho.

महानद्याम् उपस्पृश्य तर्पयेत् पितृदेवताः। अक्षयान् प्राप्नुयाल् लोकान् कुलं चैव समुद्धरेत्।

mahānadyām upaspṛśya tarpayet pitṛdevatāḥ. akṣayān prāpnuyāl lokān kulaṃ caiva samuddharet.

ततो ब्रह्मसरो गच्छेद् धर्मारण्योपशोभितम्। पौण्डरीकम् अवाप्नोति प्रभाताम् एव शर्वरीम्।

tato brahmasaro gacched dharmāraṇyopaśobhitam. pauṇḍarīkam avāpnoti prabhātām eva śarvarīm.

तस्मिन् सरसि राजेन्द्र ब्रह्मणो यूप उच्छ्रितः। यूपं प्रदक्षिणं कृत्वा वाजपेयफलं लभेत्।

tasmin sarasi rājendra brahmaṇo yūpa ucchritaḥ. yūpaṃ pradakṣiṇaṃ kṛtvā vājapeyaphalaṃ labhet.

ततो गच्छेत राजेन्द्र धेनुकां लोकविश्रुताम्। एकरात्रोषितो राजन् प्रयच्छेत् तिलधेनुकाम्। सर्वपापविशुद्धात्मा सोमलोकं व्रजेद् ध्रुवम्।

tato gaccheta rājendra dhenukāṃ lokaviśrutām. ekarātroṣito rājan prayacchet tiladhenukām. sarvapāpaviśuddhātmā somalokaṃ vrajed dhruvam.

तत्र चिह्नं महाराज अद्यापि हि न संशयः। कपिला सह वत्सेन पर्वते विचरत्य् उत। सवत्सायाः पदानि स्म दृश्यन्ते ऽद्यापि भारत।

tatra cihnaṃ mahārāja adyāpi hi na saṃśayaḥ. kapilā saha vatsena parvate vicaraty uta. savatsāyāḥ padāni sma dṛśyante 'dyāpi bhārata.

तेषूपस्पृश्य राजेन्द्र पदेषु नृपसत्तम। यत् किं चिद् अशुभं कर्म तत् प्रणश्यति भारत।

teṣūpaspṛśya rājendra padeṣu nṛpasattama. yat kiṃ cid aśubhaṃ karma tat praṇaśyati bhārata.

ततो गृध्रवटं गच्छेत् स्थानं देवस्य धीमतः। स्नायीत भस्मना तत्र अभिगम्य वृषध्वजम्।

tato gṛdhravaṭaṃ gacchet sthānaṃ devasya dhīmataḥ. snāyīta bhasmanā tatra abhigamya vṛṣadhvajam.

ब्राह्मणेन भवेच् चीर्णं व्रतं द्वादशवार्षिकम्। इतरेषां तु वर्णानां सर्वपापं प्रणश्यति।

brāhmaṇena bhavec cīrṇaṃ vrataṃ dvādaśavārṣikam. itareṣāṃ tu varṇānāṃ sarvapāpaṃ praṇaśyati.

गच्छेत तत उद्यन्तं पर्वतं गीतनादितम्। सावित्रं तु पदं तत्र दृश्यते भरतर्षभ।

gaccheta tata udyantaṃ parvataṃ gītanāditam. sāvitraṃ tu padaṃ tatra dṛśyate bharatarṣabha.

तत्र संध्याम् उपासीत ब्राह्मणः संशितव्रतः। उपास्ता च भवेत् संध्या तेन द्वादशवार्षिकी।

tatra saṃdhyām upāsīta brāhmaṇaḥ saṃśitavrataḥ. upāstā ca bhavet saṃdhyā tena dvādaśavārṣikī.

योनिद्वारं च तत्रैव विश्रुतं भरतर्षभ। तत्राभिगम्य मुच्येत पुरुषो योनिसंकरात्।

yonidvāraṃ ca tatraiva viśrutaṃ bharatarṣabha. tatrābhigamya mucyeta puruṣo yonisaṃkarāt.

कृष्णशुक्लाव् उभौ पक्षौ गयायां यो वसेन् नरः। पुनात्य् आसप्तमं राजन् कुलं नास्त्य् अत्र संशयः।

kṛṣṇaśuklāv ubhau pakṣau gayāyāṃ yo vasen naraḥ. punāty āsaptamaṃ rājan kulaṃ nāsty atra saṃśayaḥ.

एष्टव्या बहवः पुत्रा यद्य् एको ऽपि गयां व्रजेत्। यावज्जीवकृतं पापं मासेनैकेन शुध्यति। ततो गयां समासाद्य ब्रह्मचारी समाहितः। यजेत वाश्वमेधेन नीलं वा वृषम् उत्सृजेत्।

eṣṭavyā bahavaḥ putrā yady eko 'pi gayāṃ vrajet. yāvajjīvakṛtaṃ pāpaṃ māsenaikena śudhyati. tato gayāṃ samāsādya brahmacārī samāhitaḥ. yajeta vāśvamedhena nīlaṃ vā vṛṣam utsṛjet.

ततः फल्गुं व्रजेद् राजंस् तीर्थसेवी नराधिप। अश्वमेधम् अवाप्नोति सिद्धिं च महतीं व्रजेत्।

tataḥ phalguṃ vrajed rājaṃs tīrthasevī narādhipa. aśvamedham avāpnoti siddhiṃ ca mahatīṃ vrajet.

ततो गच्छेत राजेन्द्र धर्मपृष्ठं समाहितः। यत्र धर्मो महाराज नित्यम् आस्ते युधिष्ठिर। तत्र कूपोदकं पीत्वा तेन स्नातः शुचिस् तथा। पितॄन् देवांस् तु संतर्प्य मुक्तपापं दिवं व्रजेत्। मतङ्गस्याश्रमस् तत्र महर्षेर् भावितात्मनः। तं प्रविश्याश्रमं श्रीमच् छ्रमशोकविनाशनम्। गवामयस्य यज्ञस्य फलं प्राप्नोति मानवः। अष्टौ यस्य तु शुक्लानि लाङ्गूलककुदः शिरः। उरः शिरश् च चत्वारः स वृषो नीड उच्यते। गत्वा च तत्र धर्मात्मन्न् अश्वमेधफलं लभेत्। अभिगम्य ततस् तत्र वाजिमेधफलं लभेत्।

tato gaccheta rājendra dharmapṛṣṭhaṃ samāhitaḥ. yatra dharmo mahārāja nityam āste yudhiṣṭhira. tatra kūpodakaṃ pītvā tena snātaḥ śucis tathā. pitṝn devāṃs tu saṃtarpya muktapāpaṃ divaṃ vrajet. mataṅgasyāśramas tatra maharṣer bhāvitātmanaḥ. taṃ praviśyāśramaṃ śrīmac chramaśokavināśanam. gavāmayasya yajñasya phalaṃ prāpnoti mānavaḥ. aṣṭau yasya tu śuklāni lāṅgūlakakudaḥ śiraḥ. uraḥ śiraś ca catvāraḥ sa vṛṣo nīḍa ucyate. gatvā ca tatra dharmātmann aśvamedhaphalaṃ labhet. abhigamya tatas tatra vājimedhaphalaṃ labhet.

ततो गच्छेत राजेन्द्र ब्रह्मणस् तीर्थम् उत्तमम्। तत्रार्चयित्वा राजेन्द्र ब्रह्माणम् अमितौजसम्। राजसूयाश्वमेधाभ्यां फलं प्राप्नोति मानवः।

tato gaccheta rājendra brahmaṇas tīrtham uttamam. tatrārcayitvā rājendra brahmāṇam amitaujasam. rājasūyāśvamedhābhyāṃ phalaṃ prāpnoti mānavaḥ.

ततो राजगृहं गच्छेत् तीर्थसेवी नराधिप। उपस्पृश्य तपोदेषु काक्षीवान् इव मोदते।

tato rājagṛhaṃ gacchet tīrthasevī narādhipa. upaspṛśya tapodeṣu kākṣīvān iva modate.

यक्षिण्या नैत्यकं तत्र प्राश्नीत पुरुषः शुचिः। यक्षिण्यास् तु प्रसादेन मुच्यते भ्रूणहत्यया।

yakṣiṇyā naityakaṃ tatra prāśnīta puruṣaḥ śuciḥ. yakṣiṇyās tu prasādena mucyate bhrūṇahatyayā.

मणिनागं ततो गत्वा गोसहस्रफलं लभेत्। नैत्यकं भुञ्जते यस् तु मणिनागस्य मानवः। भुक्तवांस् तत्र मणिना तीर्थाभिगम्य मानवः।

maṇināgaṃ tato gatvā gosahasraphalaṃ labhet. naityakaṃ bhuñjate yas tu maṇināgasya mānavaḥ. bhuktavāṃs tatra maṇinā tīrthābhigamya mānavaḥ.

दष्टस्याशीविषेणापि न तस्य क्रमते विषम्। तत्रोष्य रजनीम् एकां सर्वपापैः प्रमुच्यते।

daṣṭasyāśīviṣeṇāpi na tasya kramate viṣam. tatroṣya rajanīm ekāṃ sarvapāpaiḥ pramucyate.

ततो गच्छेत ब्रह्मर्षेर् गौतमस्य वनं नृप। अहल्याया ह्रदे स्नात्वा व्रजेत परमां गतिम्। अभिगम्य श्रियं राजन् विन्दते श्रियम् उत्तमाम्।

tato gaccheta brahmarṣer gautamasya vanaṃ nṛpa. ahalyāyā hrade snātvā vrajeta paramāṃ gatim. abhigamya śriyaṃ rājan vindate śriyam uttamām.

तत्रोदपानो धर्मज्ञ त्रिषु लोकेषु विश्रुतः। तत्राभिषेकं कृत्वा तु वाजिमेधम् अवाप्नुयात्।

tatrodapāno dharmajña triṣu lokeṣu viśrutaḥ. tatrābhiṣekaṃ kṛtvā tu vājimedham avāpnuyāt.

जनकस्य तु राजर्षेः कूपस् त्रिदशपूजितः। तत्राभिषेकं कृत्वा तु विष्णुलोकम् अवाप्नुयात्।

janakasya tu rājarṣeḥ kūpas tridaśapūjitaḥ. tatrābhiṣekaṃ kṛtvā tu viṣṇulokam avāpnuyāt.

ततो विनशनं गच्छेत् सर्वपापप्रमोचनम्। वाजपेयम् अवाप्नोति सोमलोकं च गच्छति। ततो विपाशं धर्मज्ञ समाविश्य ततो ऽनघ। गुह्यलोके महाराज मोदते नात्र संशयः।

tato vinaśanaṃ gacchet sarvapāpapramocanam. vājapeyam avāpnoti somalokaṃ ca gacchati. tato vipāśaṃ dharmajña samāviśya tato 'nagha. guhyaloke mahārāja modate nātra saṃśayaḥ.

गण्डकीं तु समासाद्य सर्वतीर्थजलोद्भवाम्। वाजपेयम् अवाप्नोति सूर्यलोकं च गच्छति।

gaṇḍakīṃ tu samāsādya sarvatīrthajalodbhavām. vājapeyam avāpnoti sūryalokaṃ ca gacchati.

ततो ऽधिवंश्यं धर्मज्ञ समाविश्य तपोवनम्। गुह्यकेषु महाराज मोदते नात्र संशयः।

tato 'dhivaṃśyaṃ dharmajña samāviśya tapovanam. guhyakeṣu mahārāja modate nātra saṃśayaḥ.

कम्पनां तु समासाद्य नदीं सिद्धनिषेविताम्। पुण्डरीकम् अवाप्नोति सूर्यलोकं च गच्छति।

kampanāṃ tu samāsādya nadīṃ siddhaniṣevitām. puṇḍarīkam avāpnoti sūryalokaṃ ca gacchati.

ततो विशालाम् आसाद्य नदीं त्रैलोक्यविश्रुताम्। अग्निष्टोमम् अवाप्नोति स्वर्गलोकं च गच्छति।

tato viśālām āsādya nadīṃ trailokyaviśrutām. agniṣṭomam avāpnoti svargalokaṃ ca gacchati.

अथ माहेश्वरीं धारां समासाद्य नराधिप। अश्वमेधम् अवाप्नोति कुलं चैव समुद्धरेत्।

atha māheśvarīṃ dhārāṃ samāsādya narādhipa. aśvamedham avāpnoti kulaṃ caiva samuddharet.

दिवौकसां पुष्करिणीं समासाद्य नरः शुचिः। न दुर्गतिम् अवाप्नोति वाजपेयं च विन्दति।

divaukasāṃ puṣkariṇīṃ samāsādya naraḥ śuciḥ. na durgatim avāpnoti vājapeyaṃ ca vindati.

महेश्वरपदं गच्छेद् ब्रह्मचारी समाहितः। महेश्वरपदे स्नात्वा वाजिमेधफलं लभेत्।

maheśvarapadaṃ gacched brahmacārī samāhitaḥ. maheśvarapade snātvā vājimedhaphalaṃ labhet.

तत्र कोटिस् तु तीर्थानां विश्रुता भरतर्षभ। कूर्मरूपेण राजेन्द्र असुरेण दुरात्मना। ह्रियमाणाहृता राजन् विष्णुना प्रभविष्णुना।

tatra koṭis tu tīrthānāṃ viśrutā bharatarṣabha. kūrmarūpeṇa rājendra asureṇa durātmanā. hriyamāṇāhṛtā rājan viṣṇunā prabhaviṣṇunā.

तत्राभिषेकं कुर्वाणस् तीर्थकोट्यां युधिष्ठिर। पुण्डरीकम् अवाप्नोति विष्णुलोकं च गच्छति।

tatrābhiṣekaṃ kurvāṇas tīrthakoṭyāṃ yudhiṣṭhira. puṇḍarīkam avāpnoti viṣṇulokaṃ ca gacchati.

ततो गच्छेत राजेन्द्र स्थानं नारायणस्य तु। सदा संनिहितो यत्र हरिर् वसति भारत। यत्र ब्रह्मादयो देवा ऋषयश् च तपोधनाः। आदित्या वसवो रुद्रा जनार्दनम् उपासते। शालग्राम इति ख्यातो विष्णोर् अद्भुतकर्मणः।

tato gaccheta rājendra sthānaṃ nārāyaṇasya tu. sadā saṃnihito yatra harir vasati bhārata. yatra brahmādayo devā ṛṣayaś ca tapodhanāḥ. ādityā vasavo rudrā janārdanam upāsate. śālagrāma iti khyāto viṣṇor adbhutakarmaṇaḥ.

अभिगम्य त्रिलोकेशं वरदं विष्णुम् अव्ययम्। अश्वमेधम् अवाप्नोति विष्णुलोकं च गच्छति।

abhigamya trilokeśaṃ varadaṃ viṣṇum avyayam. aśvamedham avāpnoti viṣṇulokaṃ ca gacchati.

तत्रोदपानो धर्मज्ञ सर्वपापप्रमोचनः। समुद्रास् तत्र चत्वारः कूपे संनिहिताः सदा। तत्रोपस्पृश्य राजेन्द्र न दुर्गतिम् अवाप्नुयात्।

tatrodapāno dharmajña sarvapāpapramocanaḥ. samudrās tatra catvāraḥ kūpe saṃnihitāḥ sadā. tatropaspṛśya rājendra na durgatim avāpnuyāt.

अभिगम्य महादेवं वरदं विष्णुम् अव्ययम्। विराजति यथा सोम ऋणैर् मुक्तो युधिष्ठिर।

abhigamya mahādevaṃ varadaṃ viṣṇum avyayam. virājati yathā soma ṛṇair mukto yudhiṣṭhira.

जातिस्मर उपस्पृश्य शुचिः प्रयतमानसः। जातिस्मरत्वं प्राप्नोति स्नात्वा तत्र न संशयः।

jātismara upaspṛśya śuciḥ prayatamānasaḥ. jātismaratvaṃ prāpnoti snātvā tatra na saṃśayaḥ.

वटेश्वरपुरं गत्वा अर्चयित्वा तु केशवम्। ईप्सितांल् लभते कामान् उपवासान् न संशयः। तत्राश्रमो वसिष्ठस्य त्रिषु लोकेषु विश्रुतः।

vaṭeśvarapuraṃ gatvā arcayitvā tu keśavam. īpsitāṃl labhate kāmān upavāsān na saṃśayaḥ. tatrāśramo vasiṣṭhasya triṣu lokeṣu viśrutaḥ.

ततस् तु वामनं गत्वा सर्वपापप्रमोचनम्। अभिवाद्य हरिं देवं न दुर्गतिम् अवाप्नुयात्।

tatas tu vāmanaṃ gatvā sarvapāpapramocanam. abhivādya hariṃ devaṃ na durgatim avāpnuyāt.

भरतस्याश्रमं गत्वा सर्वपापप्रमोचनम्। कौशिकीं तत्र सेवेत महापातकनाशिनीम्। राजसूयस्य यज्ञस्य फलं प्राप्नोति मानवः।

bharatasyāśramaṃ gatvā sarvapāpapramocanam. kauśikīṃ tatra seveta mahāpātakanāśinīm. rājasūyasya yajñasya phalaṃ prāpnoti mānavaḥ.

ततो गच्छेत धर्मज्ञ चम्पकारण्यम् उत्तमम्। तत्रोष्य रजनीम् एकां गोसहस्रफलं लभेत्।

tato gaccheta dharmajña campakāraṇyam uttamam. tatroṣya rajanīm ekāṃ gosahasraphalaṃ labhet.

अथ ज्येष्ठिलम् आसाद्य तीर्थं परमसंमतम्। उपोष्य रजनीम् एकाम् अग्निष्टोमफलं लभेत्।

atha jyeṣṭhilam āsādya tīrthaṃ paramasaṃmatam. upoṣya rajanīm ekām agniṣṭomaphalaṃ labhet.

तत्र विश्वेश्वरं दृष्ट्वा देव्या सह महाद्युतिम्। मित्रावरुणयोर् लोकान् आप्नोति पुरुषर्षभ। त्रिरात्रोपोषितस् तत्र अग्निष्टोमफलं लभेत्।

tatra viśveśvaraṃ dṛṣṭvā devyā saha mahādyutim. mitrāvaruṇayor lokān āpnoti puruṣarṣabha. trirātropoṣitas tatra agniṣṭomaphalaṃ labhet.

कन्यासंवेद्यम् आसाद्य नियतो नियताशनः। मनोः प्रजापतेर् लोकान् आप्नोति भरतर्षभ।

kanyāsaṃvedyam āsādya niyato niyatāśanaḥ. manoḥ prajāpater lokān āpnoti bharatarṣabha.

कन्यायां ये प्रयच्छन्ति पानम् अन्नं च भारत। तद् अक्षयम् इति प्राहुर् ऋषयः संशितव्रताः।

kanyāyāṃ ye prayacchanti pānam annaṃ ca bhārata. tad akṣayam iti prāhur ṛṣayaḥ saṃśitavratāḥ.

निश्चीरां च समासाद्य त्रिषु लोकेषु विश्रुताम्। अश्वमेधम् अवाप्नोति विष्णुलोकं च गच्छति।

niścīrāṃ ca samāsādya triṣu lokeṣu viśrutām. aśvamedham avāpnoti viṣṇulokaṃ ca gacchati.

ये तु दानं प्रयच्छन्ति निश्चीरासंगमे नराः। ते यान्ति नरशार्दूल ब्रह्मलोकं न संशयः।

ye tu dānaṃ prayacchanti niścīrāsaṃgame narāḥ. te yānti naraśārdūla brahmalokaṃ na saṃśayaḥ.

तत्राश्रमो वसिष्ठस्य त्रिषु लोकेषु विश्रुतः। तत्राभिषेकं कुर्वाणो वाजपेयम् अवाप्नुयात्।

tatrāśramo vasiṣṭhasya triṣu lokeṣu viśrutaḥ. tatrābhiṣekaṃ kurvāṇo vājapeyam avāpnuyāt.

देवकूटं समासाद्य ब्रह्मर्षिगणसेवितम्। अश्वमेधम् अवाप्नोति कुलं चैव समुद्धरेत्।

devakūṭaṃ samāsādya brahmarṣigaṇasevitam. aśvamedham avāpnoti kulaṃ caiva samuddharet.

ततो गच्छेत राजेन्द्र कौशिकस्य मुनेर् ह्रदम्। यत्र सिद्धिं परां प्राप्तो विश्वामित्रो ऽथ कौशिकः।

tato gaccheta rājendra kauśikasya muner hradam. yatra siddhiṃ parāṃ prāpto viśvāmitro 'tha kauśikaḥ.

तत्र मासं वसेद् वीर कौशिक्यां भरतर्षभ। अश्वमेधस्य यत् पुण्यं तन् मासेनाधिगच्छति।

tatra māsaṃ vased vīra kauśikyāṃ bharatarṣabha. aśvamedhasya yat puṇyaṃ tan māsenādhigacchati.

सर्वतीर्थवरे चैव यो वसेत महाह्रदे। न दुर्गतिम् अवाप्नोति विन्देद् बहु सुवर्णकम्।

sarvatīrthavare caiva yo vaseta mahāhrade. na durgatim avāpnoti vinded bahu suvarṇakam.

कुमारम् अभिगत्वा च वीराश्रमनिवासिनम्। अश्वमेधम् अवाप्नोति नरो नास्त्य् अत्र संशयः।

kumāram abhigatvā ca vīrāśramanivāsinam. aśvamedham avāpnoti naro nāsty atra saṃśayaḥ.

अग्निधारां समासाद्य त्रिषु लोकेषु विश्रुताम्। अग्निष्टोमम् अवाप्नोति न च स्वर्गान् निवर्तते।

agnidhārāṃ samāsādya triṣu lokeṣu viśrutām. agniṣṭomam avāpnoti na ca svargān nivartate.

पितामहसरो गत्वा शैलराजप्रतिष्ठितम्। तत्राभिषेकं कुर्वाणो अग्निष्टोमफलं लभेत्।

pitāmahasaro gatvā śailarājapratiṣṭhitam. tatrābhiṣekaṃ kurvāṇo agniṣṭomaphalaṃ labhet.

पितामहस्य सरसः प्रस्रुता लोकपावनी। कुमारधारा तत्रैव त्रिषु लोकेषु विश्रुता।

pitāmahasya sarasaḥ prasrutā lokapāvanī. kumāradhārā tatraiva triṣu lokeṣu viśrutā.

यत्र स्नात्वा कृतार्थो ऽस्मीत्य् आत्मानम् अवगच्छति। षष्ठकालोपवासेन मुच्यते ब्रह्महत्यया। ततो गच्छेत धर्मज्ञ तीर्थसेवनतत्परः।

yatra snātvā kṛtārtho 'smīty ātmānam avagacchati. ṣaṣṭhakālopavāsena mucyate brahmahatyayā. tato gaccheta dharmajña tīrthasevanatatparaḥ.

शिखरं वै महादेव्या गौर्यास् त्रैलोक्यविश्रुतम्। समारुह्य नरः श्राद्धः स्तनकुण्डेषु संविशेत्। स्तनकुण्डम् उपस्पृश्य वाजपेयफलं लभेत्।

śikharaṃ vai mahādevyā gauryās trailokyaviśrutam. samāruhya naraḥ śrāddhaḥ stanakuṇḍeṣu saṃviśet. stanakuṇḍam upaspṛśya vājapeyaphalaṃ labhet.

तत्राभिषेकं कुर्वाणः पितृदेवार्चने रतः। हयमेधम् अवाप्नोति शक्रलोकं च गच्छति।

tatrābhiṣekaṃ kurvāṇaḥ pitṛdevārcane rataḥ. hayamedham avāpnoti śakralokaṃ ca gacchati.

ताम्रारुणं समासाद्य ब्रह्मचारी समाहितः। अश्वमेधम् अवाप्नोति शक्रलोकं च गच्छति।

tāmrāruṇaṃ samāsādya brahmacārī samāhitaḥ. aśvamedham avāpnoti śakralokaṃ ca gacchati.

नन्दिन्यां च समासाद्य कूपं त्रिदशसेवितम्। नरमेधस्य यत् पुण्यं तत् प्राप्नोति कुरूद्वह। वाजिमेधफलं प्राप्य शक्रलोकं च गच्छति।

nandinyāṃ ca samāsādya kūpaṃ tridaśasevitam. naramedhasya yat puṇyaṃ tat prāpnoti kurūdvaha. vājimedhaphalaṃ prāpya śakralokaṃ ca gacchati.

कालिकासंगमे स्नात्वा कौशिक्यारुणयोर् यतः। त्रिरात्रोपोषितो विद्वान् सर्वपापैः प्रमुच्यते।

kālikāsaṃgame snātvā kauśikyāruṇayor yataḥ. trirātropoṣito vidvān sarvapāpaiḥ pramucyate.

उर्वशीतीर्थम् आसाद्य ततः सोमाश्रमं बुधः। कुम्भकर्णाश्रमे स्नात्वा पूज्यते भुवि मानवः।

urvaśītīrtham āsādya tataḥ somāśramaṃ budhaḥ. kumbhakarṇāśrame snātvā pūjyate bhuvi mānavaḥ.

स्नात्वा कोकामुखे पुण्ये ब्रह्मचारी यतव्रतः। जातिस्मरत्वं प्राप्नोति दृष्टम् एतत् पुरातने। मृगतुङ्गं समासाद्य विपाप्मा भवति द्विजः। सर्वपापविशुद्धात्मा ब्रह्मलोकं च गच्छति।

snātvā kokāmukhe puṇye brahmacārī yatavrataḥ. jātismaratvaṃ prāpnoti dṛṣṭam etat purātane. mṛgatuṅgaṃ samāsādya vipāpmā bhavati dvijaḥ. sarvapāpaviśuddhātmā brahmalokaṃ ca gacchati.

सकृन् नन्दां समासाद्य कृतात्मा भवति द्विजः। सर्वपापविशुद्धात्मा शक्रलोकं च गच्छति।

sakṛn nandāṃ samāsādya kṛtātmā bhavati dvijaḥ. sarvapāpaviśuddhātmā śakralokaṃ ca gacchati.

ऋषभद्वीपम् आसाद्य सेव्यं क्रौञ्चनिषूदनम्। सरस्वत्याम् उपस्पृश्य विमानस्थो विराजते।

ṛṣabhadvīpam āsādya sevyaṃ krauñcaniṣūdanam. sarasvatyām upaspṛśya vimānastho virājate.

औद्दालकं महाराज तीर्थं मुनिनिषेवितम्। तत्राभिषेकं कुर्वीत सर्वपापैः प्रमुच्यते।

auddālakaṃ mahārāja tīrthaṃ muniniṣevitam. tatrābhiṣekaṃ kurvīta sarvapāpaiḥ pramucyate.

धर्मतीर्थं समासाद्य पुण्यं ब्रह्मर्षिसेवितम्। वाजपेयम् अवाप्नोति नरो नास्त्य् अत्र संशयः।

dharmatīrthaṃ samāsādya puṇyaṃ brahmarṣisevitam. vājapeyam avāpnoti naro nāsty atra saṃśayaḥ.

तथा चम्पां समासाद्य भागीरथ्यां कृतोदकः। दण्डार्कम् अभिगम्यैव गोसहस्रफलं लभेत्।

tathā campāṃ samāsādya bhāgīrathyāṃ kṛtodakaḥ. daṇḍārkam abhigamyaiva gosahasraphalaṃ labhet.

लवेडिकां ततो गच्छेत् पुण्यां पुण्योपसेविताम्। वाजपेयम् अवाप्नोति विमानस्थश् च पूज्यते।

laveḍikāṃ tato gacchet puṇyāṃ puṇyopasevitām. vājapeyam avāpnoti vimānasthaś ca pūjyate.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...

Project Home / Contents