महाभारत 3.75 (श्लोक 1) - Project अर्थ (Artha)

Project Home / Contents

महाभारत

←वन पर्व→

←अध्याय 75→

[mh-3-75] • 27 श्लोकाः

दमयन्त्य् उवाच। न माम् अर्हसि कल्याण पापेन परिशङ्कितुम्। मया हि देवान् उत्सृज्य वृतस् त्वं निषधाधिप।

damayanty uvāca. na mām arhasi kalyāṇa pāpena pariśaṅkitum. mayā hi devān utsṛjya vṛtas tvaṃ niṣadhādhipa.

तवाभिगमनार्थं तु सर्वतो ब्राह्मणा गताः। वाक्यानि मम गाथाभिर् गायमाना दिशो दश।

tavābhigamanārthaṃ tu sarvato brāhmaṇā gatāḥ. vākyāni mama gāthābhir gāyamānā diśo daśa.

ततस् त्वां ब्राह्मणो विद्वान् पर्णादो नाम पार्थिव। अभ्यगच्छत् कोसलायाम् ऋतुपर्णनिवेशने।

tatas tvāṃ brāhmaṇo vidvān parṇādo nāma pārthiva. abhyagacchat kosalāyām ṛtuparṇaniveśane.

तेन वाक्ये हृते सम्यक् प्रतिवाक्ये तथाहृते। उपायो ऽयं मया दृष्टो नैषधानयने तव।

tena vākye hṛte samyak prativākye tathāhṛte. upāyo 'yaṃ mayā dṛṣṭo naiṣadhānayane tava.

त्वाम् ऋते न हि लोके ऽन्य एकाह्ना पृथिवीपते। समर्थो योजनशतं गन्तुम् अश्वैर् नराधिप।

tvām ṛte na hi loke 'nya ekāhnā pṛthivīpate. samartho yojanaśataṃ gantum aśvair narādhipa.

तथा चेमौ महीपाल भजे ऽहं चरणौ तव। यथा नासत्कृतं किं चिन् मनसापि चराम्य् अहम्।

tathā cemau mahīpāla bhaje 'haṃ caraṇau tava. yathā nāsatkṛtaṃ kiṃ cin manasāpi carāmy aham.

अयं चरति लोके ऽस्मिन् भूतसाक्षी सदागतिः। एष मुञ्चतु मे प्राणान् यदि पापं चराम्य् अहम्।

ayaṃ carati loke 'smin bhūtasākṣī sadāgatiḥ. eṣa muñcatu me prāṇān yadi pāpaṃ carāmy aham.

तथा चरति तिग्मांशुः परेण भुवनं सदा। स विमुञ्चतु मे प्राणान् यदि पापं चराम्य् अहम्।

tathā carati tigmāṃśuḥ pareṇa bhuvanaṃ sadā. sa vimuñcatu me prāṇān yadi pāpaṃ carāmy aham.

चन्द्रमाः सर्वभूतानाम् अन्तश् चरति साक्षिवत्। स विमुञ्चतु मे प्राणान् यदि पापं चराम्य् अहम्।

candramāḥ sarvabhūtānām antaś carati sākṣivat. sa vimuñcatu me prāṇān yadi pāpaṃ carāmy aham.

एते देवास् त्रयः कृत्स्नं त्रैलोक्यं धारयन्ति वै। विब्रुवन्तु यथासत्यम् एते वाद्य त्यजन्तु माम्।

ete devās trayaḥ kṛtsnaṃ trailokyaṃ dhārayanti vai. vibruvantu yathāsatyam ete vādya tyajantu mām.

एवम् उक्ते ततो वायुर् अन्तरिक्षाद् अभाषत। नैषा कृतवती पापं नल सत्यं ब्रवीमि ते।

evam ukte tato vāyur antarikṣād abhāṣata. naiṣā kṛtavatī pāpaṃ nala satyaṃ bravīmi te.

राजञ् शीलनिधिः स्फीतो दमयन्त्या सुरक्षितः। साक्षिणो रक्षिणश् चास्या वयं त्रीन् परिवत्सरान्।

rājañ śīlanidhiḥ sphīto damayantyā surakṣitaḥ. sākṣiṇo rakṣiṇaś cāsyā vayaṃ trīn parivatsarān.

उपायो विहितश् चायं त्वदर्थम् अतुलो ऽनया। न ह्य् एकाह्ना शतं गन्ता त्वद् ऋते ऽन्यः पुमान् इह।

upāyo vihitaś cāyaṃ tvadartham atulo 'nayā. na hy ekāhnā śataṃ gantā tvad ṛte 'nyaḥ pumān iha.

उपपन्ना त्वया भैमी त्वं च भैम्या महीपते। नात्र शङ्का त्वया कार्या संगच्छ सह भार्यया।

upapannā tvayā bhaimī tvaṃ ca bhaimyā mahīpate. nātra śaṅkā tvayā kāryā saṃgaccha saha bhāryayā.

तथा ब्रुवति वायौ तु पुष्पवृष्टिः पपात ह। देवदुन्दुभयो नेदुर् ववौ च पवनः शिवः।

tathā bruvati vāyau tu puṣpavṛṣṭiḥ papāta ha. devadundubhayo nedur vavau ca pavanaḥ śivaḥ.

तद् अद्भुततमं दृष्ट्वा नलो राजाथ भारत। दमयन्त्यां विशङ्कां तां व्यपाकर्षद् अरिंदमः।

tad adbhutatamaṃ dṛṣṭvā nalo rājātha bhārata. damayantyāṃ viśaṅkāṃ tāṃ vyapākarṣad ariṃdamaḥ.

ततस् तद् वस्त्रम् अरजः प्रावृणोद् वसुधाधिपः। संस्मृत्य नागराजानं ततो लेभे वपुः स्वकम्।

tatas tad vastram arajaḥ prāvṛṇod vasudhādhipaḥ. saṃsmṛtya nāgarājānaṃ tato lebhe vapuḥ svakam.

स्वरूपिणं तु भर्तारं दृष्ट्वा भीमसुता तदा। प्राक्रोशद् उच्चैर् आलिङ्ग्य पुण्यश्लोकम् अनिन्दिता।

svarūpiṇaṃ tu bhartāraṃ dṛṣṭvā bhīmasutā tadā. prākrośad uccair āliṅgya puṇyaślokam aninditā.

भैमीम् अपि नलो राजा भ्राजमानो यथा पुरा। सस्वजे स्वसुतौ चापि यथावत् प्रत्यनन्दत।

bhaimīm api nalo rājā bhrājamāno yathā purā. sasvaje svasutau cāpi yathāvat pratyanandata.

ततः स्वोरसि विन्यस्य वक्त्रं तस्य शुभानना। परीता तेन दुःखेन निशश्वासायतेक्षणा।

tataḥ svorasi vinyasya vaktraṃ tasya śubhānanā. parītā tena duḥkhena niśaśvāsāyatekṣaṇā.

तथैव मलदिग्धाङ्गी परिष्वज्य शुचिस्मिता। सुचिरं पुरुषव्याघ्रं तस्थौ साश्रुपरिप्लुता।

tathaiva maladigdhāṅgī pariṣvajya śucismitā. suciraṃ puruṣavyāghraṃ tasthau sāśrupariplutā.

ततः सर्वं यथावृत्तं दमयन्त्या नलस्य च। भीमायाकथयत् प्रीत्या वैदर्भ्या जननी नृप।

tataḥ sarvaṃ yathāvṛttaṃ damayantyā nalasya ca. bhīmāyākathayat prītyā vaidarbhyā jananī nṛpa.

ततो ऽब्रवीन् महाराजः कृतशौचम् अहं नलम्। दमयन्त्या सहोपेतं काल्यं द्रष्टा सुखोषितम्।

tato 'bravīn mahārājaḥ kṛtaśaucam ahaṃ nalam. damayantyā sahopetaṃ kālyaṃ draṣṭā sukhoṣitam.

ततस् तौ सहितौ रात्रिं कथयन्तौ पुरातनम्। वने विचरितं सर्वम् ऊषतुर् मुदितौ नृप।

tatas tau sahitau rātriṃ kathayantau purātanam. vane vicaritaṃ sarvam ūṣatur muditau nṛpa.

स चतुर्थे ततो वर्षे संगम्य सह भार्यया। सर्वकामैः सुसिद्धार्थो लब्धवान् परमां मुदम्।

sa caturthe tato varṣe saṃgamya saha bhāryayā. sarvakāmaiḥ susiddhārtho labdhavān paramāṃ mudam.

दमयन्त्य् अपि भर्तारम् अवाप्याप्यायिता भृशम्। अर्धसंजातसस्येव तोयं प्राप्य वसुंधरा।

damayanty api bhartāram avāpyāpyāyitā bhṛśam. ardhasaṃjātasasyeva toyaṃ prāpya vasuṃdharā.

सैवं समेत्य व्यपनीततन्द्री; शान्तज्वरा हर्षविवृद्धसत्त्वा। रराज भैमी समवाप्तकामा; शीतांशुना रात्रिर् इवोदितेन।

saivaṃ sametya vyapanītatandrī; śāntajvarā harṣavivṛddhasattvā. rarāja bhaimī samavāptakāmā; śītāṃśunā rātrir ivoditena.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...