महाभारत 3.66 (श्लोक 1) - Project अर्थ (Artha)

Project Home / Contents

महाभारत

←वन पर्व→

←अध्याय 66→

[mh-3-66] • 26 श्लोकाः

सुदेव उवाच। विदर्भराजो धर्मात्मा भीमो भीमपराक्रमः। सुतेयं तस्य कल्याणी दमयन्तीति विश्रुता।

sudeva uvāca. vidarbharājo dharmātmā bhīmo bhīmaparākramaḥ. suteyaṃ tasya kalyāṇī damayantīti viśrutā.

राजा तु नैषधो नाम वीरसेनसुतो नलः। भार्येयं तस्य कल्याणी पुण्यश्लोकस्य धीमतः।

rājā tu naiṣadho nāma vīrasenasuto nalaḥ. bhāryeyaṃ tasya kalyāṇī puṇyaślokasya dhīmataḥ.

स वै द्यूते जितो भ्रात्रा हृतराज्यो महीपतिः। दमयन्त्या गतः सार्धं न प्रज्ञायत कर्हि चित्।

sa vai dyūte jito bhrātrā hṛtarājyo mahīpatiḥ. damayantyā gataḥ sārdhaṃ na prajñāyata karhi cit.

ते वयं दमयन्त्यर्थे चरामः पृथिवीम् इमाम्। सेयम् आसादिता बाला तव पुत्रनिवेशने।

te vayaṃ damayantyarthe carāmaḥ pṛthivīm imām. seyam āsāditā bālā tava putraniveśane.

अस्या रूपेण सदृशी मानुषी नेह विद्यते। अस्याश् चैव भ्रुवोर् मध्ये सहजः पिप्लुर् उत्तमः। स दृष्टो बहुशो नाद्य लक्षितो ऽन्तर्हितो मया। श्यामायाः पद्मसंकाशो लक्षितो ऽन्तर्हितो मया।

asyā rūpeṇa sadṛśī mānuṣī neha vidyate. asyāś caiva bhruvor madhye sahajaḥ piplur uttamaḥ. sa dṛṣṭo bahuśo nādya lakṣito 'ntarhito mayā. śyāmāyāḥ padmasaṃkāśo lakṣito 'ntarhito mayā.

मलेन संवृतो ह्य् अस्यास् तन्वभ्रेणेव चन्द्रमाः। चिह्नभूतो विभूत्यर्थम् अयं धात्रा विनिर्मितः।

malena saṃvṛto hy asyās tanvabhreṇeva candramāḥ. cihnabhūto vibhūtyartham ayaṃ dhātrā vinirmitaḥ.

प्रतिपत्कलुषेवेन्दोर् लेखा नाति विराजते। न चास्या नश्यते रूपं वपुर् मलसमाचितम्। असंस्कृतम् अपि व्यक्तं भाति काञ्चनसंनिभम्।

pratipatkaluṣevendor lekhā nāti virājate. na cāsyā naśyate rūpaṃ vapur malasamācitam. asaṃskṛtam api vyaktaṃ bhāti kāñcanasaṃnibham.

अनेन वपुषा बाला पिप्लुनानेन चैव ह। लक्षितेयं मया देवी पिहितो ऽग्निर् इवोष्मणा।

anena vapuṣā bālā piplunānena caiva ha. lakṣiteyaṃ mayā devī pihito 'gnir ivoṣmaṇā.

बृहदश्व उवाच। तच् छ्रुत्वा वचनं तस्य सुदेवस्य विशां पते। सुनन्दा शोधयाम् आस पिप्लुप्रच्छादनं मलम्।

bṛhadaśva uvāca. tac chrutvā vacanaṃ tasya sudevasya viśāṃ pate. sunandā śodhayām āsa piplupracchādanaṃ malam.

स मलेनापकृष्टेन पिप्लुस् तस्या व्यरोचत। दमयन्त्यास् तदा व्यभ्रे नभसीव निशाकरः।

sa malenāpakṛṣṭena piplus tasyā vyarocata. damayantyās tadā vyabhre nabhasīva niśākaraḥ.

पिप्लुं दृष्ट्वा सुनन्दा च राजमाता च भारत। रुदन्त्यौ तां परिष्वज्य मुहूर्तम् इव तस्थतुः। उत्सृज्य बाष्पं शनकै राजमातेदम् अब्रवीत्।

pipluṃ dṛṣṭvā sunandā ca rājamātā ca bhārata. rudantyau tāṃ pariṣvajya muhūrtam iva tasthatuḥ. utsṛjya bāṣpaṃ śanakai rājamātedam abravīt.

भगिन्या दुहिता मे ऽसि पिप्लुनानेन सूचिता। अहं च तव माता च राजन्यस्य महात्मनः। सुते दशार्णाधिपतेः सुदाम्नश् चारुदर्शने।

bhaginyā duhitā me 'si piplunānena sūcitā. ahaṃ ca tava mātā ca rājanyasya mahātmanaḥ. sute daśārṇādhipateḥ sudāmnaś cārudarśane.

भीमस्य राज्ञः सा दत्ता वीरबाहोर् अहं पुनः। त्वं तु जाता मया दृष्टा दशार्णेषु पितुर् गृहे।

bhīmasya rājñaḥ sā dattā vīrabāhor ahaṃ punaḥ. tvaṃ tu jātā mayā dṛṣṭā daśārṇeṣu pitur gṛhe.

यथैव ते पितुर् गेहं तथेदम् अपि भामिनि। यथैव हि ममैश्वर्यं दमयन्ति तथा तव।

yathaiva te pitur gehaṃ tathedam api bhāmini. yathaiva hi mamaiśvaryaṃ damayanti tathā tava.

तां प्रहृष्टेन मनसा दमयन्ती विशां पते। अभिवाद्य मातुर् भगिनीम् इदं वचनम् अब्रवीत्।

tāṃ prahṛṣṭena manasā damayantī viśāṃ pate. abhivādya mātur bhaginīm idaṃ vacanam abravīt.

अज्ञायमानापि सती सुखम् अस्म्य् उषितेह वै। सर्वकामैः सुविहिता रक्ष्यमाणा सदा त्वया।

ajñāyamānāpi satī sukham asmy uṣiteha vai. sarvakāmaiḥ suvihitā rakṣyamāṇā sadā tvayā.

सुखात् सुखतरो वासो भविष्यति न संशयः। चिरविप्रोषितां मातर् माम् अनुज्ञातुम् अर्हसि।

sukhāt sukhataro vāso bhaviṣyati na saṃśayaḥ. ciraviproṣitāṃ mātar mām anujñātum arhasi.

दारकौ च हि मे नीतौ वसतस् तत्र बालकौ। पित्रा विहीनौ शोकार्तौ मया चैव कथं नु तौ।

dārakau ca hi me nītau vasatas tatra bālakau. pitrā vihīnau śokārtau mayā caiva kathaṃ nu tau.

यदि चापि प्रियं किं चिन् मयि कर्तुम् इहेच्छसि। विदर्भान् यातुम् इच्छामि शीघ्रं मे यानम् आदिश।

yadi cāpi priyaṃ kiṃ cin mayi kartum ihecchasi. vidarbhān yātum icchāmi śīghraṃ me yānam ādiśa.

बाढम् इत्य् एव ताम् उक्त्वा हृष्टा मातृष्वसा नृप। गुप्तां बलेन महता पुत्रस्यानुमते ततः। प्राहिणोद् दमयन्तीं तां तदा विप्रपुरस्कृताम्।

bāḍham ity eva tām uktvā hṛṣṭā mātṛṣvasā nṛpa. guptāṃ balena mahatā putrasyānumate tataḥ. prāhiṇod damayantīṃ tāṃ tadā viprapuraskṛtām.

प्रस्थापयद् राजमाता श्रीमता नरवाहिना। यानेन भरतश्रेष्ठ स्वन्नपानपरिच्छदाम्।

prasthāpayad rājamātā śrīmatā naravāhinā. yānena bharataśreṣṭha svannapānaparicchadām.

ततः सा नचिराद् एव विदर्भान् अगमच् छुभा। तां तु बन्धुजनः सर्वः प्रहृष्टः प्रत्यपूजयत्।

tataḥ sā nacirād eva vidarbhān agamac chubhā. tāṃ tu bandhujanaḥ sarvaḥ prahṛṣṭaḥ pratyapūjayat.

सर्वान् कुशलिनो दृष्ट्वा बान्धवान् दारकौ च तौ। मातरं पितरं चैव सर्वं चैव सखीजनम्।

sarvān kuśalino dṛṣṭvā bāndhavān dārakau ca tau. mātaraṃ pitaraṃ caiva sarvaṃ caiva sakhījanam.

देवताः पूजयाम् आस ब्राह्मणांश् च यशस्विनी। विधिना परेण कल्याणी दमयन्ती विशां पते।

devatāḥ pūjayām āsa brāhmaṇāṃś ca yaśasvinī. vidhinā pareṇa kalyāṇī damayantī viśāṃ pate.

अतर्पयत् सुदेवं च गोसहस्रेण पार्थिवः। प्रीतो दृष्ट्वैव तनयां ग्रामेण द्रविणेन च।

atarpayat sudevaṃ ca gosahasreṇa pārthivaḥ. prīto dṛṣṭvaiva tanayāṃ grāmeṇa draviṇena ca.

सा व्युष्टा रजनीं तत्र पितुर् वेश्मनि भामिनी। विश्रान्ता मातरं राजन्न् इदं वचनम् अब्रवीत्।

sā vyuṣṭā rajanīṃ tatra pitur veśmani bhāminī. viśrāntā mātaraṃ rājann idaṃ vacanam abravīt.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...