महाभारत 3.295 (श्लोक 1)

महाभारत

←वन पर्व→

←अध्याय 295→

[mh-3-295] • 17 श्लोकाः

जनमेजय उवाच। एवं हृतायां कृष्णायां प्राप्य क्लेशम् अनुत्तमम्। प्रतिलभ्य ततः कृष्णां किम् अकुर्वत पाण्डवाः।

janamejaya uvāca. evaṃ hṛtāyāṃ kṛṣṇāyāṃ prāpya kleśam anuttamam. pratilabhya tataḥ kṛṣṇāṃ kim akurvata pāṇḍavāḥ.

वैशंपायन उवाच। सर्वे पुष्पफलाहाराः सर्व एव मिताशनाः। एवं हृतायां कृष्णायां प्राप्य क्लेशम् अनुत्तमम्। प्रतिलभ्य ततः कृष्णां यद् अकुर्वन्त तच् छृणु। विहाय काम्यकं राजा सह भ्रातृभिर् अच्युतः।

vaiśaṃpāyana uvāca. sarve puṣpaphalāhārāḥ sarva eva mitāśanāḥ. evaṃ hṛtāyāṃ kṛṣṇāyāṃ prāpya kleśam anuttamam. pratilabhya tataḥ kṛṣṇāṃ yad akurvanta tac chṛṇu. vihāya kāmyakaṃ rājā saha bhrātṛbhir acyutaḥ.

पुनर् द्वैतवनं रम्यम् आजगाम युधिष्ठिरः। स्वादुमूलफलं रम्यं मार्कण्डेयाश्रमं प्रति।

punar dvaitavanaṃ ramyam ājagāma yudhiṣṭhiraḥ. svādumūlaphalaṃ ramyaṃ mārkaṇḍeyāśramaṃ prati.

अनुगुप्तफलाहाराः सर्व एव मिताशनाः। न्यवसन् पाण्डवास् तत्र कृष्णया सह भारत।

anuguptaphalāhārāḥ sarva eva mitāśanāḥ. nyavasan pāṇḍavās tatra kṛṣṇayā saha bhārata.

वसन् द्वैतवने राजा कुन्तीपुत्रो युधिष्ठिरः। भीमसेनो ऽर्जुनश् चैव माद्रीपुत्रौ च पाण्डवौ।

vasan dvaitavane rājā kuntīputro yudhiṣṭhiraḥ. bhīmaseno 'rjunaś caiva mādrīputrau ca pāṇḍavau.

ब्राह्मणार्थे पराक्रान्ता धर्मात्मानो यतव्रताः। क्लेशम् आर्छन्त विपुलं सुखोदर्कं परंतपाः। तस्मिन् प्रतिवसन्तस् ते यत् प्रापुः कुरुसत्तमाः। वने क्लेशं सुखोदर्कं तत् प्रवक्ष्यामि तच् छृणु। अरणीसहितं मन्थं ब्राह्मणस्य तपस्विनः। मृगस्य घर्षमाणस्य विषाणे समसज्जत। तद् आदाय गतो राजंस् त्वरमाणो महामृगः। आश्रमान्तरितः शीघ्रं प्लवमानो महाजवः। ह्रियमाणं तु तं दृष्ट्वा स विप्रः कुरुसत्तम। त्वरितो ऽभ्यागमत् तत्र अग्निहोत्रपरीप्सया। तेषां च वसतां तत्र पाण्डवानां महारथम्।

brāhmaṇārthe parākrāntā dharmātmāno yatavratāḥ. kleśam ārchanta vipulaṃ sukhodarkaṃ paraṃtapāḥ. tasmin prativasantas te yat prāpuḥ kurusattamāḥ. vane kleśaṃ sukhodarkaṃ tat pravakṣyāmi tac chṛṇu. araṇīsahitaṃ manthaṃ brāhmaṇasya tapasvinaḥ. mṛgasya gharṣamāṇasya viṣāṇe samasajjata. tad ādāya gato rājaṃs tvaramāṇo mahāmṛgaḥ. āśramāntaritaḥ śīghraṃ plavamāno mahājavaḥ. hriyamāṇaṃ tu taṃ dṛṣṭvā sa vipraḥ kurusattama. tvarito 'bhyāgamat tatra agnihotraparīpsayā. teṣāṃ ca vasatāṃ tatra pāṇḍavānāṃ mahāratham.

अजातशत्रुम् आसीनं भ्रातृभिः सहितं वने। आजगाम वने राजन् दुर्वासाः कोपनो द्विजः। दुर्योधनप्रेरितश् चा[प्य]पराह्णे बुभुक्षितः। द्रौपद्या सहिते भुक्ते धर्मराजे युधिष्ठिरे। तदा चिन्तापरीतात्मा धर्मसूनुर् जनार्दनम्। चिन्तयाम् आस भगवान् आजगाम त्वरान्वितः। गते दुर्वाससि तदा गङ्गायां स्नपनाय च। शाकपत्रं तदा राजन् बुभुजे मधुसूदनः। तृप्तां त्रिलोकीम् इत्य् उवाच कारुण्याद् भक्तवत्सलः। दुर्वासास् तुष्टिम् आपन्नो हृष्टस् तस्मै शिवं ददौ। मार्कण्डेयाश्रमासीनं धर्मराजं युधिष्ठिरम्। आगम्य ब्राह्मणस् तूर्णं संतप्त इदम् अब्रवीत्।

ajātaśatrum āsīnaṃ bhrātṛbhiḥ sahitaṃ vane. ājagāma vane rājan durvāsāḥ kopano dvijaḥ. duryodhanapreritaś cā[pya]parāhṇe bubhukṣitaḥ. draupadyā sahite bhukte dharmarāje yudhiṣṭhire. tadā cintāparītātmā dharmasūnur janārdanam. cintayām āsa bhagavān ājagāma tvarānvitaḥ. gate durvāsasi tadā gaṅgāyāṃ snapanāya ca. śākapatraṃ tadā rājan bubhuje madhusūdanaḥ. tṛptāṃ trilokīm ity uvāca kāruṇyād bhaktavatsalaḥ. durvāsās tuṣṭim āpanno hṛṣṭas tasmai śivaṃ dadau. mārkaṇḍeyāśramāsīnaṃ dharmarājaṃ yudhiṣṭhiram. āgamya brāhmaṇas tūrṇaṃ saṃtapta idam abravīt.

अरणीसहितं मह्यं समासक्तं वनस्पतौ। मृगस्य घर्षमाणस्य विषाणे समसज्जत।

araṇīsahitaṃ mahyaṃ samāsaktaṃ vanaspatau. mṛgasya gharṣamāṇasya viṣāṇe samasajjata.

तद् आदाय गतो राजंस् त्वरमाणो महामृगः। आश्रमात् त्वरितः शीघ्रं प्लवमानो महाजवः।

tad ādāya gato rājaṃs tvaramāṇo mahāmṛgaḥ. āśramāt tvaritaḥ śīghraṃ plavamāno mahājavaḥ.

तस्य गत्वा पदं शीघ्रम् आसाद्य च महामृगम्। अग्निहोत्रं न लुप्येत तदानयत पाण्डवाः।

tasya gatvā padaṃ śīghram āsādya ca mahāmṛgam. agnihotraṃ na lupyeta tadānayata pāṇḍavāḥ.

ब्राह्मणस्य वचः श्रुत्वा संतप्तो ऽथ युधिष्ठिरः। धनुर् आदाय कौन्तेयः प्राद्रवद् भ्रातृभिः सह।

brāhmaṇasya vacaḥ śrutvā saṃtapto 'tha yudhiṣṭhiraḥ. dhanur ādāya kaunteyaḥ prādravad bhrātṛbhiḥ saha.

सन्नद्धा धन्विनः सर्वे प्राद्रवन् नरपुंगवाः। ब्राह्मणार्थे यतन्तस् ते शीघ्रम् अन्वगमन् मृगम्।

sannaddhā dhanvinaḥ sarve prādravan narapuṃgavāḥ. brāhmaṇārthe yatantas te śīghram anvagaman mṛgam.

कर्णिनालीकनाराचान् उत्सृजन्तो महारथाः। नाविध्यन् पाण्डवास् तत्र पश्यन्तो मृगम् अन्तिकात्।

karṇinālīkanārācān utsṛjanto mahārathāḥ. nāvidhyan pāṇḍavās tatra paśyanto mṛgam antikāt.

तेषां प्रयतमानानां नादृश्यत महामृगः। अपश्यन्तो मृगं श्रान्ता दुःखं प्राप्ता मनस्विनः।

teṣāṃ prayatamānānāṃ nādṛśyata mahāmṛgaḥ. apaśyanto mṛgaṃ śrāntā duḥkhaṃ prāptā manasvinaḥ.

शीतलच्छायम् आसाद्य न्यग्रोधं गहने वने। क्षुत्पिपासापरीताङ्गाः पाण्डवाः समुपाविशन्।

śītalacchāyam āsādya nyagrodhaṃ gahane vane. kṣutpipāsāparītāṅgāḥ pāṇḍavāḥ samupāviśan.

तेषां समुपविष्टानां नकुलो दुःखितस् तदा। अब्रवीद् भ्रातरं ज्येष्ठम् अमर्षात् कुरुसत्तम।

teṣāṃ samupaviṣṭānāṃ nakulo duḥkhitas tadā. abravīd bhrātaraṃ jyeṣṭham amarṣāt kurusattama.

नास्मिन् कुले जातु ममज्ज धर्मो; न चालस्याद् अर्थलोपो बभूव। अनुत्तराः सर्वभूतेषु भूयः; संप्राप्ताः स्मः संशयं केन राजन्।

nāsmin kule jātu mamajja dharmo; na cālasyād arthalopo babhūva. anuttarāḥ sarvabhūteṣu bhūyaḥ; saṃprāptāḥ smaḥ saṃśayaṃ kena rājan.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...

Project Home / Contents