महाभारत 3.291 (श्लोक 1)

Project Home / Contents

महाभारत

←वन पर्व→

←अध्याय 291→

[mh-3-291] • 28 श्लोकाः

वैशंपायन उवाच। सा तु कन्या बहुविधं ब्रुवन्ती मधुरं वचः। अनुनेतुं सहस्रांशुं न शशाक मनस्विनी।

vaiśaṃpāyana uvāca. sā tu kanyā bahuvidhaṃ bruvantī madhuraṃ vacaḥ. anunetuṃ sahasrāṃśuṃ na śaśāka manasvinī.

न शशाक यदा बाला प्रत्याख्यातुं तमोनुदम्। भीता शापात् ततो राजन् दध्यौ दीर्घम् अथान्तरम्।

na śaśāka yadā bālā pratyākhyātuṃ tamonudam. bhītā śāpāt tato rājan dadhyau dīrgham athāntaram.

अनागसः पितुः शापो ब्राह्मणस्य तथैव च। मन्निमित्तः कथं न स्यात् क्रुद्धाद् अस्माद् विभावसोः।

anāgasaḥ pituḥ śāpo brāhmaṇasya tathaiva ca. mannimittaḥ kathaṃ na syāt kruddhād asmād vibhāvasoḥ.

बालेनापि सता मोहाद् भृशं सापह्नवान्य् अपि। नात्यासादयितव्यानि तेजांसि च तपांसि च।

bālenāpi satā mohād bhṛśaṃ sāpahnavāny api. nātyāsādayitavyāni tejāṃsi ca tapāṃsi ca.

साहम् अद्य भृशं भीता गृहीता च करे भृशम्। कथं त्व् अकार्यं कुर्यां वै प्रदानं ह्य् आत्मनः स्वयम्।

sāham adya bhṛśaṃ bhītā gṛhītā ca kare bhṛśam. kathaṃ tv akāryaṃ kuryāṃ vai pradānaṃ hy ātmanaḥ svayam.

सैवं शापपरित्रस्ता बहु चिन्तयती तदा। मोहेनाभिपरीताङ्गी स्मयमाना पुनः पुनः।

saivaṃ śāpaparitrastā bahu cintayatī tadā. mohenābhiparītāṅgī smayamānā punaḥ punaḥ.

तं देवम् अब्रवीद् भीता बन्धूनां राजसत्तम। व्रीडाविह्वलया वाचा शापत्रस्ता विशां पते।

taṃ devam abravīd bhītā bandhūnāṃ rājasattama. vrīḍāvihvalayā vācā śāpatrastā viśāṃ pate.

कुन्त्य् उवाच। पिता मे ध्रियते देव माता चान्ये च बान्धवाः। न तेषु ध्रियमाणेषु विधिलोपो भवेद् अयम्।

kunty uvāca. pitā me dhriyate deva mātā cānye ca bāndhavāḥ. na teṣu dhriyamāṇeṣu vidhilopo bhaved ayam.

त्वया मे संगमो देव यदि स्याद् विधिवर्जितः। मन्निमित्तं कुलस्यास्य लोके कीर्तिर् नशेत् ततः।

tvayā me saṃgamo deva yadi syād vidhivarjitaḥ. mannimittaṃ kulasyāsya loke kīrtir naśet tataḥ.

अथ वा धर्मम् एतं त्वं मन्यसे तपतां वर। ऋते प्रदानाद् बन्धुभ्यस् तव कामं करोम्य् अहम्।

atha vā dharmam etaṃ tvaṃ manyase tapatāṃ vara. ṛte pradānād bandhubhyas tava kāmaṃ karomy aham.

आत्मप्रदानं दुर्धर्ष तव कृत्वा सती त्व् अहम्। त्वयि धर्मो यशश् चैव कीर्तिर् आयुश् च देहिनाम्।

ātmapradānaṃ durdharṣa tava kṛtvā satī tv aham. tvayi dharmo yaśaś caiva kīrtir āyuś ca dehinām.

सूर्य उवाच। न ते पिता न ते माता गुरवो वा शुचिस्मिते। प्रभवन्ति वरारोहे भद्रं ते शृणु मे वचः।

sūrya uvāca. na te pitā na te mātā guravo vā śucismite. prabhavanti varārohe bhadraṃ te śṛṇu me vacaḥ.

सर्वान् कामयते यस्मात् कनेर् धातोश् च भामिनि। तस्मात् कन्येह सुश्रोणि स्वतन्त्रा वरवर्णिनि।

sarvān kāmayate yasmāt kaner dhātoś ca bhāmini. tasmāt kanyeha suśroṇi svatantrā varavarṇini.

नाधर्मश् चरितः कश् चित् त्वया भवति भामिनि। अधर्मं कुत एवाहं चरेयं लोककाम्यया।

nādharmaś caritaḥ kaś cit tvayā bhavati bhāmini. adharmaṃ kuta evāhaṃ careyaṃ lokakāmyayā.

अनावृताः स्त्रियः सर्वा नराश् च वरवर्णिनि। स्वभाव एष लोकानां विकारो ऽन्य इति स्मृतः।

anāvṛtāḥ striyaḥ sarvā narāś ca varavarṇini. svabhāva eṣa lokānāṃ vikāro 'nya iti smṛtaḥ.

सा मया सह संगम्य पुनः कन्या भविष्यसि। पुत्रश् च ते महाबाहुर् भविष्यति महायशाः।

sā mayā saha saṃgamya punaḥ kanyā bhaviṣyasi. putraś ca te mahābāhur bhaviṣyati mahāyaśāḥ.

कुन्त्य् उवाच। यदि पुत्रो मम भवेत् त्वत्तः सर्वतमोपह। कुण्डली कवची शूरो महाबाहुर् महाबलः। तिग्मरश्मे महाबाहो संगमिष्ये दुहा[रेअद् रा]सद। अस्तु मे संगमो देव अनेन समयेन ते।

kunty uvāca. yadi putro mama bhavet tvattaḥ sarvatamopaha. kuṇḍalī kavacī śūro mahābāhur mahābalaḥ. tigmaraśme mahābāho saṃgamiṣye duhā[read rā]sada. astu me saṃgamo deva anena samayena te.

सूर्य उवाच। भविष्यति महाबाहुः कुण्डली दिव्यवर्मभृत्। उभयं चामृतमयं तस्य भद्रे भविष्यति।

sūrya uvāca. bhaviṣyati mahābāhuḥ kuṇḍalī divyavarmabhṛt. ubhayaṃ cāmṛtamayaṃ tasya bhadre bhaviṣyati.

कुन्त्य् उवाच। यद्य् एतद् अमृताद् अस्ति कुण्डले वर्म चोत्तमम्। मम पुत्रस्य यं वै त्वं मत्त उत्पादयिष्यसि।

kunty uvāca. yady etad amṛtād asti kuṇḍale varma cottamam. mama putrasya yaṃ vai tvaṃ matta utpādayiṣyasi.

अस्तु मे संगमो देव यथोक्तं भगवंस् त्वया। त्वद्वीर्यरूपसत्त्वौजा धर्मयुक्तो भवेत् स च।

astu me saṃgamo deva yathoktaṃ bhagavaṃs tvayā. tvadvīryarūpasattvaujā dharmayukto bhavet sa ca.

सूर्य उवाच। अदित्या कुण्डले राज्ञि दत्ते मे मत्तकाशिनि। ते ऽस्य दास्यामि वै भीरु वर्म चैवेदम् उत्तमम्।

sūrya uvāca. adityā kuṇḍale rājñi datte me mattakāśini. te 'sya dāsyāmi vai bhīru varma caivedam uttamam.

पृथोवाच। परमं भगवन् देव संगमिष्ये त्वया सह। यदि पुत्रो भवेद् एवं यथा वदसि गोपते।

pṛthovāca. paramaṃ bhagavan deva saṃgamiṣye tvayā saha. yadi putro bhaved evaṃ yathā vadasi gopate.

वैशंपायन उवाच। तथेत्य् उक्त्वा तु तां कुन्तीम् आविवेश विहंगमः। स्वर्भानुशत्रुर् योगात्मा नाभ्यां पस्पर्श चैव ताम्।

vaiśaṃpāyana uvāca. tathety uktvā tu tāṃ kuntīm āviveśa vihaṃgamaḥ. svarbhānuśatrur yogātmā nābhyāṃ pasparśa caiva tām.

ततः सा विह्वलेवासीत् कन्या सूर्यस्य तेजसा। पपाताथ च सा देवी शयने मूढचेतना।

tataḥ sā vihvalevāsīt kanyā sūryasya tejasā. papātātha ca sā devī śayane mūḍhacetanā.

सूर्य उवाच। साधयिष्यामि सुश्रोणि पुत्रं वै जनयिष्यसि। सर्वशस्त्रभृतां श्रेष्ठं कन्या चैव भविष्यसि।

sūrya uvāca. sādhayiṣyāmi suśroṇi putraṃ vai janayiṣyasi. sarvaśastrabhṛtāṃ śreṣṭhaṃ kanyā caiva bhaviṣyasi.

वैशंपायन उवाच। ततः सा व्रीडिता बाला तदा सूर्यम् अथाब्रवीत्। एवम् अस्त्व् इति राजेन्द्र प्रस्थितं भूरिवर्चसम्।

vaiśaṃpāyana uvāca. tataḥ sā vrīḍitā bālā tadā sūryam athābravīt. evam astv iti rājendra prasthitaṃ bhūrivarcasam.

इति स्मोक्ता कुन्तिराजात्मजा सा; विवस्वन्तं याचमाना सलज्जा। तस्मिन् पुण्ये शयनीये पपात; मोहाविष्टा भज्यमाना लतेव।

iti smoktā kuntirājātmajā sā; vivasvantaṃ yācamānā salajjā. tasmin puṇye śayanīye papāta; mohāviṣṭā bhajyamānā lateva.

तां तिग्मांशुस् तेजसा मोहयित्वा; योगेनाविष्यात्मसंस्थां चकार। न चैवैनां दूषयाम् आस भानुः; संज्ञां लेभे भूय एवाथ बाला।

tāṃ tigmāṃśus tejasā mohayitvā; yogenāviṣyātmasaṃsthāṃ cakāra. na caivaināṃ dūṣayām āsa bhānuḥ; saṃjñāṃ lebhe bhūya evātha bālā.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...