महाभारत 3.290 (श्लोक 1)

Project Home / Contents

महाभारत

←वन पर्व→

←अध्याय 290→

[mh-3-290] • 26 श्लोकाः

वैशंपायन उवाच। गते तस्मिन् द्विजश्रेष्ठे कस्मिंश् चित् कालपर्यये। चिन्तयाम् आस सा कन्या मन्त्रग्रामबलाबलम्।

vaiśaṃpāyana uvāca. gate tasmin dvijaśreṣṭhe kasmiṃś cit kālaparyaye. cintayām āsa sā kanyā mantragrāmabalābalam.

अयं वै कीदृशस् तेन मम दत्तो महात्मना। मन्त्रग्रामो बलं तस्य ज्ञास्ये नातिचिराद् इव।

ayaṃ vai kīdṛśas tena mama datto mahātmanā. mantragrāmo balaṃ tasya jñāsye nāticirād iva.

एवं संचिन्तयन्ती सा ददर्शर्तुं यदृच्छया। व्रीडिता साभवद् बाला कन्याभावे रजस्वला। ततो हर्म्यतलस्था सा महार्हशयनोचिता।

evaṃ saṃcintayantī sā dadarśartuṃ yadṛcchayā. vrīḍitā sābhavad bālā kanyābhāve rajasvalā. tato harmyatalasthā sā mahārhaśayanocitā.

अथोद्यन्तं सहस्रांशुं पृथा दीप्तं ददर्श ह। तत्र बद्धमनोदृष्टिर् अभवत् सा समुध्यमा। न ततर्प च रूपेण भानोः संध्यागतस्य सा।

athodyantaṃ sahasrāṃśuṃ pṛthā dīptaṃ dadarśa ha. tatra baddhamanodṛṣṭir abhavat sā samudhyamā. na tatarpa ca rūpeṇa bhānoḥ saṃdhyāgatasya sā.

तस्या दृष्टिर् अभूद् दिव्या सापश्यद् दिव्यदर्शनम्। आमुक्तकवचं देवं कुण्डलाभ्यां विभूषितम्।

tasyā dṛṣṭir abhūd divyā sāpaśyad divyadarśanam. āmuktakavacaṃ devaṃ kuṇḍalābhyāṃ vibhūṣitam.

तस्याः कौतूहलं त्व् आसीन् मन्त्रं प्रति नराधिप। आह्वानम् अकरोत् साथ तस्य देवस्य भामिनी।

tasyāḥ kautūhalaṃ tv āsīn mantraṃ prati narādhipa. āhvānam akarot sātha tasya devasya bhāminī.

प्राणान् उपस्पृश्य तदा आजुहाव दिवाकरम्। आजगाम ततो राजंस् त्वरमाणो दिवाकरः।

prāṇān upaspṛśya tadā ājuhāva divākaram. ājagāma tato rājaṃs tvaramāṇo divākaraḥ.

मधुपिङ्गो महाबाहुः कम्बुग्रीवो हसन्न् इव। अङ्गदी बद्धमुकुटो दिशः प्रज्वालयन्न् इव।

madhupiṅgo mahābāhuḥ kambugrīvo hasann iva. aṅgadī baddhamukuṭo diśaḥ prajvālayann iva.

योगात् कृत्वा द्विधात्मानम् आजगाम तताप च। आबभाषे ततः कुन्तीं साम्ना परमवल्गुना।

yogāt kṛtvā dvidhātmānam ājagāma tatāpa ca. ābabhāṣe tataḥ kuntīṃ sāmnā paramavalgunā.

आगतो ऽस्मि वशं भद्रे तव मन्त्रबलात्कृतः। किं करोम्य् अवशो राज्ञि ब्रूहि कर्ता तद् अस्मि ते।

āgato 'smi vaśaṃ bhadre tava mantrabalātkṛtaḥ. kiṃ karomy avaśo rājñi brūhi kartā tad asmi te.

कुन्त्य् उवाच। गम्यतां भगवंस् तत्र यतो ऽसि समुपागतः। कौतूहलात् समाहूतः प्रसीद भगवन्न् इति।

kunty uvāca. gamyatāṃ bhagavaṃs tatra yato 'si samupāgataḥ. kautūhalāt samāhūtaḥ prasīda bhagavann iti.

सूर्य उवाच। गमिष्ये ऽहं यथा मां त्वं ब्रवीषि तनुमध्यमे। न तु देवं समाहूय न्याय्यं प्रेषयितुं वृथा।

sūrya uvāca. gamiṣye 'haṃ yathā māṃ tvaṃ bravīṣi tanumadhyame. na tu devaṃ samāhūya nyāyyaṃ preṣayituṃ vṛthā.

तवाभिसंधिः सुभगे सूर्यात् पुत्रो भवेद् इति। वीर्येणाप्रतिमो लोके कवची कुण्डलीति च।

tavābhisaṃdhiḥ subhage sūryāt putro bhaved iti. vīryeṇāpratimo loke kavacī kuṇḍalīti ca.

सा त्वम् आत्मप्रदानं वै कुरुष्व गजगामिनि। उत्पत्स्यति हि पुत्रस् ते यथासंकल्पम् अङ्गने।

sā tvam ātmapradānaṃ vai kuruṣva gajagāmini. utpatsyati hi putras te yathāsaṃkalpam aṅgane.

अथ गच्छाम्य् अहं भद्रे त्वयासंगम्य सुस्मिते। यदि त्वं वचनं नाद्य करिष्यसि मम प्रियम्। शप्स्यामि त्वाम् अहं क्रुद्धो ब्राह्मणं पितरं च ते।

atha gacchāmy ahaṃ bhadre tvayāsaṃgamya susmite. yadi tvaṃ vacanaṃ nādya kariṣyasi mama priyam. śapsyāmi tvām ahaṃ kruddho brāhmaṇaṃ pitaraṃ ca te.

त्वत्कृते तान् प्रधक्ष्यामि सर्वान् अपि न संशयः। पितरं चैव ते मूढं यो न वेत्ति तवानयम्।

tvatkṛte tān pradhakṣyāmi sarvān api na saṃśayaḥ. pitaraṃ caiva te mūḍhaṃ yo na vetti tavānayam.

तस्य च ब्राह्मणस्याद्य यो ऽसौ मन्त्रम् अदात् तव। शीलवृत्तम् अविज्ञाय धास्यामि विनयं परम्।

tasya ca brāhmaṇasyādya yo 'sau mantram adāt tava. śīlavṛttam avijñāya dhāsyāmi vinayaṃ param.

एते हि विबुधाः सर्वे पुरंदरमुखा दिवि। त्वया प्रलब्धं पश्यन्ति स्मयन्त इव भामिनि।

ete hi vibudhāḥ sarve puraṃdaramukhā divi. tvayā pralabdhaṃ paśyanti smayanta iva bhāmini.

पश्य चैनान् सुरगणान् दिव्यं चक्षुर् इदं हि ते। पूर्वम् एव मया दत्तं दृष्टवत्य् असि येन माम्।

paśya cainān suragaṇān divyaṃ cakṣur idaṃ hi te. pūrvam eva mayā dattaṃ dṛṣṭavaty asi yena mām.

वैशंपायन उवाच। ततो ऽपश्यत् त्रिदशान् राजपुत्री; सर्वान् एव स्वेषु धिष्ण्येषु खस्थान्। प्रभासन्तं भानुमन्तं महान्तं; यथादित्यं रोचमानं तथैव।

vaiśaṃpāyana uvāca. tato 'paśyat tridaśān rājaputrī; sarvān eva sveṣu dhiṣṇyeṣu khasthān. prabhāsantaṃ bhānumantaṃ mahāntaṃ; yathādityaṃ rocamānaṃ tathaiva.

सा तान् दृष्ट्वा व्रीडमानेव बाला; सूर्यं देवी वचनं प्राह भीता। गच्छ त्वं वै गोपते स्वं विमानं; कन्याभावाद् दुःख एषोपचारः।

sā tān dṛṣṭvā vrīḍamāneva bālā; sūryaṃ devī vacanaṃ prāha bhītā. gaccha tvaṃ vai gopate svaṃ vimānaṃ; kanyābhāvād duḥkha eṣopacāraḥ.

पिता माता गुरवश् चैव ये ऽन्ये; देहस्यास्य प्रभवन्ति प्रदाने। नाहं धर्मं लोपयिष्यामि लोके; स्त्रीणां वृत्तं पूज्यते देहरक्षा।

pitā mātā guravaś caiva ye 'nye; dehasyāsya prabhavanti pradāne. nāhaṃ dharmaṃ lopayiṣyāmi loke; strīṇāṃ vṛttaṃ pūjyate deharakṣā.

मया मन्त्रबलं ज्ञातुम् आहूतस् त्वं विभावसो। बाल्याद् बालेति कृत्वा तत् क्षन्तुम् अर्हसि मे विभो।

mayā mantrabalaṃ jñātum āhūtas tvaṃ vibhāvaso. bālyād bāleti kṛtvā tat kṣantum arhasi me vibho.

सूर्य उवाच। बालेति कृत्वानुनयं तवाहं; ददानि नान्यानुनयं लभेत। आत्मप्रदानं कुरु कुन्तिकन्ये; शान्तिस् तवैवं हि भवेच् च भीरु।

sūrya uvāca. bāleti kṛtvānunayaṃ tavāhaṃ; dadāni nānyānunayaṃ labheta. ātmapradānaṃ kuru kuntikanye; śāntis tavaivaṃ hi bhavec ca bhīru.

न चापि युक्तं गन्तुं हि मया मिथ्याकृतेन वै। असमेत्य त्वया भीरु मन्त्राहूतेन भाविनि। गमिष्याम्य् अनवद्याङ्गि लोके समवहास्यताम्। गच्छेयम् एवं सुश्रोणि गतो ऽहं वै निराकृतः। सर्वेषां विबुधानां च वक्तव्यः स्याम् अहं शुभे।

na cāpi yuktaṃ gantuṃ hi mayā mithyākṛtena vai. asametya tvayā bhīru mantrāhūtena bhāvini. gamiṣyāmy anavadyāṅgi loke samavahāsyatām. gaccheyam evaṃ suśroṇi gato 'haṃ vai nirākṛtaḥ. sarveṣāṃ vibudhānāṃ ca vaktavyaḥ syām ahaṃ śubhe.

सा त्वं मया समागच्छ पुत्रं लप्स्यसि मादृशम्। विशिष्टा सर्वलोकेषु भविष्यसि च भामिनि।

sā tvaṃ mayā samāgaccha putraṃ lapsyasi mādṛśam. viśiṣṭā sarvalokeṣu bhaviṣyasi ca bhāmini.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...