महाभारत 3.283 (श्लोक 1)

Project Home / Contents

महाभारत

←वन पर्व→

←अध्याय 283→

[mh-3-283] • 16 श्लोकाः

मार्कण्डेय उवाच। तस्यां रात्र्यां व्यतीतायाम् उदिते सूर्यमण्डले। कृतपूर्वाह्णिकाः सर्वे समेयुस् ते तपोधनाः।

mārkaṇḍeya uvāca. tasyāṃ rātryāṃ vyatītāyām udite sūryamaṇḍale. kṛtapūrvāhṇikāḥ sarve sameyus te tapodhanāḥ.

तद् एव सर्वं सावित्र्या महाभाग्यं महर्षयः। द्युमत्सेनाय नातृप्यन् कथयन्तः पुनः पुनः।

tad eva sarvaṃ sāvitryā mahābhāgyaṃ maharṣayaḥ. dyumatsenāya nātṛpyan kathayantaḥ punaḥ punaḥ.

ततः प्रकृतयः सर्वाः शाल्वेभ्यो ऽभ्यागता नृप। आचख्युर् निहतं चैव स्वेनामात्येन तं नृपम्।

tataḥ prakṛtayaḥ sarvāḥ śālvebhyo 'bhyāgatā nṛpa. ācakhyur nihataṃ caiva svenāmātyena taṃ nṛpam.

तं मन्त्रिणा हतं श्रुत्वा ससहायं सबान्धवम्। न्यवेदयन् यथातत्त्वं विद्रुतं च द्विषद्बलम्।

taṃ mantriṇā hataṃ śrutvā sasahāyaṃ sabāndhavam. nyavedayan yathātattvaṃ vidrutaṃ ca dviṣadbalam.

ऐकमत्यं च सर्वस्य जनस्याथ नृपं प्रति। सचक्षुर् वाप्य् अचक्षुर् वा स नो राजा भवत्व् इति।

aikamatyaṃ ca sarvasya janasyātha nṛpaṃ prati. sacakṣur vāpy acakṣur vā sa no rājā bhavatv iti.

अनेन निश्चयेनेह वयं प्रस्थापिता नृप। प्राप्तानीमानि यानानि चतुरङ्गं च ते बलम्।

anena niścayeneha vayaṃ prasthāpitā nṛpa. prāptānīmāni yānāni caturaṅgaṃ ca te balam.

प्रयाहि राजन् भद्रं ते घुष्टस् ते नगरे जयः। अध्यास्स्व चिररात्राय पितृपैतामहं पदम्।

prayāhi rājan bhadraṃ te ghuṣṭas te nagare jayaḥ. adhyāssva cirarātrāya pitṛpaitāmahaṃ padam.

चक्षुष्मन्तं च तं दृष्ट्वा राजानं वपुषान्वितम्। मूर्धभिः पतिताः सर्वे विस्मयोत्फुल्ललोचनाः।

cakṣuṣmantaṃ ca taṃ dṛṣṭvā rājānaṃ vapuṣānvitam. mūrdhabhiḥ patitāḥ sarve vismayotphullalocanāḥ.

ततो ऽभिवाद्य तान् वृद्धान् द्विजान् आश्रमवासिनः। तैश् चाभिपूजितः सर्वैः प्रययौ नगरं प्रति।

tato 'bhivādya tān vṛddhān dvijān āśramavāsinaḥ. taiś cābhipūjitaḥ sarvaiḥ prayayau nagaraṃ prati.

शैब्या च सह सावित्र्या स्वास्तीर्णेन सुवर्चसा। नरयुक्तेन यानेन प्रययौ सेनया वृता।

śaibyā ca saha sāvitryā svāstīrṇena suvarcasā. narayuktena yānena prayayau senayā vṛtā.

ततो ऽभिषिषिचुः प्रीत्या द्युमत्सेनं पुरोहिताः। पुत्रं चास्य महात्मानं यौवराज्ये ऽभ्यषेचयन्।

tato 'bhiṣiṣicuḥ prītyā dyumatsenaṃ purohitāḥ. putraṃ cāsya mahātmānaṃ yauvarājye 'bhyaṣecayan.

ततः कालेन महता सावित्र्याः कीर्तिवर्धनम्। तद् वै पुत्रशतं जज्ञे शूराणाम् अनिवर्तिनाम्।

tataḥ kālena mahatā sāvitryāḥ kīrtivardhanam. tad vai putraśataṃ jajñe śūrāṇām anivartinām.

भ्रातॄणां सोदराणां च तथैवास्याभवच् छतम्। मद्राधिपस्याश्वपतेर् मालव्यां सुमहाबलम्।

bhrātṝṇāṃ sodarāṇāṃ ca tathaivāsyābhavac chatam. madrādhipasyāśvapater mālavyāṃ sumahābalam.

एवम् आत्मा पिता माता श्वश्रूः श्वशुर एव च। भर्तुः कुलं च सावित्र्या सर्वं कृच्छ्रात् समुद्धृतम्।

evam ātmā pitā mātā śvaśrūḥ śvaśura eva ca. bhartuḥ kulaṃ ca sāvitryā sarvaṃ kṛcchrāt samuddhṛtam.

तथैवैषापि कल्याणी द्रौपदी शीलसंमता। तारयिष्यति वः सर्वान् सावित्रीव कुलाङ्गना।

tathaivaiṣāpi kalyāṇī draupadī śīlasaṃmatā. tārayiṣyati vaḥ sarvān sāvitrīva kulāṅganā.

वैशंपायन उवाच। एवं स पाण्डवस् तेन अनुनीतो महात्मना। विशोको विज्वरो राजन् काम्यके न्यवसत् तदा। यश् चेदं शृणुयाद् भक्त्या सावित्र्याख्यानम् उत्तमम्। स सुखी सर्वसिद्धार्थो न दुःखं प्राप्नुयान् नरः।

vaiśaṃpāyana uvāca. evaṃ sa pāṇḍavas tena anunīto mahātmanā. viśoko vijvaro rājan kāmyake nyavasat tadā. yaś cedaṃ śṛṇuyād bhaktyā sāvitryākhyānam uttamam. sa sukhī sarvasiddhārtho na duḥkhaṃ prāpnuyān naraḥ.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...