महाभारत 3.272 (श्लोक 1)

Project Home / Contents

महाभारत

←वन पर्व→

←अध्याय 272→

[mh-3-272] • 26 श्लोकाः

मार्कण्डेय उवाच। ततः श्रुत्वा हतं संख्ये कुम्भकर्णं सहानुगम्। प्रहस्तं च महेष्वासं धूम्राक्षं चातितेजसम्।

mārkaṇḍeya uvāca. tataḥ śrutvā hataṃ saṃkhye kumbhakarṇaṃ sahānugam. prahastaṃ ca maheṣvāsaṃ dhūmrākṣaṃ cātitejasam.

पुत्रम् इन्द्रजितं शूरं रावणः प्रत्यभाषत। जहि रामम् अमित्रघ्न सुग्रीवं च सलक्ष्मणम्।

putram indrajitaṃ śūraṃ rāvaṇaḥ pratyabhāṣata. jahi rāmam amitraghna sugrīvaṃ ca salakṣmaṇam.

त्वया हि मम सत्पुत्र यशो दीप्तम् उपार्जितम्। जित्वा वज्रधरं संख्ये सहस्राक्षं शचीपतिम्।

tvayā hi mama satputra yaśo dīptam upārjitam. jitvā vajradharaṃ saṃkhye sahasrākṣaṃ śacīpatim.

अन्तर्हितः प्रकाशो वा दिव्यैर् दत्तवरैः शरैः। जहि शत्रून् अमित्रघ्न मम शस्त्रभृतां वर।

antarhitaḥ prakāśo vā divyair dattavaraiḥ śaraiḥ. jahi śatrūn amitraghna mama śastrabhṛtāṃ vara.

रामलक्ष्मणसुग्रीवाः शरस्पर्शं न ते ऽनघ। समर्थाः प्रतिसंसोढुं कुतस् तदनुयायिनः।

rāmalakṣmaṇasugrīvāḥ śarasparśaṃ na te 'nagha. samarthāḥ pratisaṃsoḍhuṃ kutas tadanuyāyinaḥ.

अकृता या प्रहस्तेन कुम्भकर्णेन चानघ। खरस्यापचितिः संख्ये तां गच्छस्व महाभुज।

akṛtā yā prahastena kumbhakarṇena cānagha. kharasyāpacitiḥ saṃkhye tāṃ gacchasva mahābhuja.

त्वम् अद्य निशितैर् बाणैर् हत्वा शत्रून् ससैनिकान्। प्रतिनन्दय मां पुत्र पुरा बद्ध्वेव वासवम्।

tvam adya niśitair bāṇair hatvā śatrūn sasainikān. pratinandaya māṃ putra purā baddhveva vāsavam.

इत्य् उक्तः स तथेत्य् उक्त्वा रथम् आस्थाय दंशितः। प्रययाव् इन्द्रजिद् राजंस् तूर्णम् आयोधनं प्रति।

ity uktaḥ sa tathety uktvā ratham āsthāya daṃśitaḥ. prayayāv indrajid rājaṃs tūrṇam āyodhanaṃ prati.

तत्र विश्राव्य विस्पष्टं नाम राक्षसपुंगवः। आह्वयाम् आस समरे लक्ष्मणं शुभलक्षणम्।

tatra viśrāvya vispaṣṭaṃ nāma rākṣasapuṃgavaḥ. āhvayām āsa samare lakṣmaṇaṃ śubhalakṣaṇam.

तं लक्ष्मणो ऽप्य् अभ्यधावत् प्रगृह्य सशरं धनुः। त्रासयंस् तलघोषेण सिंहः क्षुद्रमृगं यथा।

taṃ lakṣmaṇo 'py abhyadhāvat pragṛhya saśaraṃ dhanuḥ. trāsayaṃs talaghoṣeṇa siṃhaḥ kṣudramṛgaṃ yathā.

तयोः समभवद् युद्धं सुमहज् जयगृद्धिनोः। दिव्यास्त्रविदुषोस् तीव्रम् अन्योन्यस्पर्धिनोस् तदा।

tayoḥ samabhavad yuddhaṃ sumahaj jayagṛddhinoḥ. divyāstraviduṣos tīvram anyonyaspardhinos tadā.

रावणिस् तु यदा नैनं विशेषयति सायकैः। ततो गुरुतरं यत्नम् आतिष्ठद् बलिनां वरः।

rāvaṇis tu yadā nainaṃ viśeṣayati sāyakaiḥ. tato gurutaraṃ yatnam ātiṣṭhad balināṃ varaḥ.

तत एनं महावेगैर् अर्दयाम् आस तोमरैः। तान् आगतान् स चिच्छेद सौमित्रिर् निशितैः शरैः। ते निकृत्ताः शरैस् तीक्ष्णैर् न्यपतन् वसुधातले। सायका रावणेराजौ शतशः शकलीकृताः।

tata enaṃ mahāvegair ardayām āsa tomaraiḥ. tān āgatān sa ciccheda saumitrir niśitaiḥ śaraiḥ. te nikṛttāḥ śarais tīkṣṇair nyapatan vasudhātale. sāyakā rāvaṇerājau śataśaḥ śakalīkṛtāḥ.

तम् अङ्गदो वालिसुतः श्रीमान् उद्यम्य पादपम्। अभिद्रुत्य महावेगस् ताडयाम् आस मूर्धनि।

tam aṅgado vālisutaḥ śrīmān udyamya pādapam. abhidrutya mahāvegas tāḍayām āsa mūrdhani.

तस्येन्द्रजिद् असंभ्रान्तः प्रासेनोरसि वीर्यवान्। प्रहर्तुम् ऐच्छत् तं चास्य प्रासं चिच्छेद लक्ष्मणः।

tasyendrajid asaṃbhrāntaḥ prāsenorasi vīryavān. prahartum aicchat taṃ cāsya prāsaṃ ciccheda lakṣmaṇaḥ.

तम् अभ्याशगतं वीरम् अङ्गदं रावणात्मजः। गदयाताडयत् सव्ये पार्श्वे वानरपुंगवम्।

tam abhyāśagataṃ vīram aṅgadaṃ rāvaṇātmajaḥ. gadayātāḍayat savye pārśve vānarapuṃgavam.

तम् अचिन्त्य प्रहारं स बलवान् वालिनः सुतः। ससर्जेन्द्रजितः क्रोधाच् छालस्कन्धम् अमित्रजित्।

tam acintya prahāraṃ sa balavān vālinaḥ sutaḥ. sasarjendrajitaḥ krodhāc chālaskandham amitrajit.

सो ऽङ्गदेन रुषोत्सृष्टो वधायेन्द्रजितस् तरुः। जघानेन्द्रजितः पार्थ रथं साश्वं ससारथिम्।

so 'ṅgadena ruṣotsṛṣṭo vadhāyendrajitas taruḥ. jaghānendrajitaḥ pārtha rathaṃ sāśvaṃ sasārathim.

ततो हताश्वात् प्रस्कन्द्य रथात् स हतसारथिः। तत्रैवान्तर्दधे राजन् मायया रावणात्मजः।

tato hatāśvāt praskandya rathāt sa hatasārathiḥ. tatraivāntardadhe rājan māyayā rāvaṇātmajaḥ.

अन्तर्हितं विदित्वा तं बहुमायं च राक्षसम्। रामस् तं देशम् आगम्य तत् सैन्यं पर्यरक्षत।

antarhitaṃ viditvā taṃ bahumāyaṃ ca rākṣasam. rāmas taṃ deśam āgamya tat sainyaṃ paryarakṣata.

स रामम् उद्दिश्य शरैस् ततो दत्तवरैस् तदा। विव्याध सर्वगात्रेषु लक्ष्मणं च महारथम्।

sa rāmam uddiśya śarais tato dattavarais tadā. vivyādha sarvagātreṣu lakṣmaṇaṃ ca mahāratham.

तम् अदृश्यं शरैः शूरौ माययान्तर्हितं तदा। योधयाम् आसतुर् उभौ रावणिं रामलक्ष्मणौ।

tam adṛśyaṃ śaraiḥ śūrau māyayāntarhitaṃ tadā. yodhayām āsatur ubhau rāvaṇiṃ rāmalakṣmaṇau.

स रुषा सर्वगात्रेषु तयोः पुरुषसिंहयोः। व्यसृजत् सायकान् भूयः शतशो ऽथ सहस्रशः।

sa ruṣā sarvagātreṣu tayoḥ puruṣasiṃhayoḥ. vyasṛjat sāyakān bhūyaḥ śataśo 'tha sahasraśaḥ.

तम् अदृश्यं विचिन्वन्तः सृजन्तम् अनिशं शरान्। हरयो विविशुर् व्योम प्रगृह्य महतीः शिलाः।

tam adṛśyaṃ vicinvantaḥ sṛjantam aniśaṃ śarān. harayo viviśur vyoma pragṛhya mahatīḥ śilāḥ.

तांश् च तौ चाप्य् अदृश्यः स शरैर् विव्याध राक्षसः। स भृशं ताडयन् वीरो रावणिर् माययावृतः।

tāṃś ca tau cāpy adṛśyaḥ sa śarair vivyādha rākṣasaḥ. sa bhṛśaṃ tāḍayan vīro rāvaṇir māyayāvṛtaḥ.

तौ शरैर् आचितौ वीरौ भ्रातरौ रामलक्ष्मणौ। पेततुर् गगनाद् भूमिं सूर्याचन्द्रमसाव् इव।

tau śarair ācitau vīrau bhrātarau rāmalakṣmaṇau. petatur gaganād bhūmiṃ sūryācandramasāv iva.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...