महाभारत 3.25 (श्लोक 1) - Project अर्थ (Artha)

Project Home / Contents

महाभारत

←वन पर्व→

←अध्याय 25→

[mh-3-25] • 26 श्लोकाः

वैशंपायन उवाच। ततस् तेषु प्रयातेषु कौन्तेयः सत्यसंगरः। अभ्यभाषत धर्मात्मा भ्रातॄन् सर्वान् युधिष्ठिरः।

vaiśaṃpāyana uvāca. tatas teṣu prayāteṣu kaunteyaḥ satyasaṃgaraḥ. abhyabhāṣata dharmātmā bhrātṝn sarvān yudhiṣṭhiraḥ.

द्वादशेमाः समास्माभिर् वस्तव्यं निर्जने वने। समीक्षध्वं महारण्ये देशं बहुमृगद्विजम्।

dvādaśemāḥ samāsmābhir vastavyaṃ nirjane vane. samīkṣadhvaṃ mahāraṇye deśaṃ bahumṛgadvijam.

बहुपुष्पफलं रम्यं शिवं पुण्यजनोचितम्। यत्रेमाः शरदः सर्वाः सुखं प्रतिवसेमहि।

bahupuṣpaphalaṃ ramyaṃ śivaṃ puṇyajanocitam. yatremāḥ śaradaḥ sarvāḥ sukhaṃ prativasemahi.

एवम् उक्ते प्रत्युवाच धर्मराजं धनंजयः। गुरुवन् मानवगुरुं मानयित्वा मनस्विनम्।

evam ukte pratyuvāca dharmarājaṃ dhanaṃjayaḥ. guruvan mānavaguruṃ mānayitvā manasvinam.

अर्जुन उवाच। भवान् एव महर्षीणां वृद्धानां पर्युपासिता। अज्ञातं मानुषे लोके भवतो नास्ति किं चन।

arjuna uvāca. bhavān eva maharṣīṇāṃ vṛddhānāṃ paryupāsitā. ajñātaṃ mānuṣe loke bhavato nāsti kiṃ cana.

त्वया ह्य् उपासिता नित्यं ब्राह्मणा भरतर्षभ। द्वैपायनप्रभृतयो नारदश् च महातपाः।

tvayā hy upāsitā nityaṃ brāhmaṇā bharatarṣabha. dvaipāyanaprabhṛtayo nāradaś ca mahātapāḥ.

यः सर्वलोकद्वाराणि नित्यं संचरते वशी। देवलोकाद् ब्रह्मलोकं गन्धर्वाप्सरसाम् अपि।

yaḥ sarvalokadvārāṇi nityaṃ saṃcarate vaśī. devalokād brahmalokaṃ gandharvāpsarasām api.

सर्वा गतीर् विजानासि ब्राह्मणानां न संशयः। प्रभावांश् चैव वेत्थ त्वं सर्वेषाम् एव पार्थिव।

sarvā gatīr vijānāsi brāhmaṇānāṃ na saṃśayaḥ. prabhāvāṃś caiva vettha tvaṃ sarveṣām eva pārthiva.

त्वम् एव राजञ् जानासि श्रेयःकारणम् एव च। यत्रेच्छसि महाराज निवासं तत्र कुर्महे।

tvam eva rājañ jānāsi śreyaḥkāraṇam eva ca. yatrecchasi mahārāja nivāsaṃ tatra kurmahe.

इदं द्वैतवनं नाम सरः पुण्यजनोचितम्। बहुपुष्पफलं रम्यं नानाद्विजनिषेवितम्।

idaṃ dvaitavanaṃ nāma saraḥ puṇyajanocitam. bahupuṣpaphalaṃ ramyaṃ nānādvijaniṣevitam.

अत्रेमा द्वादश समा विहरेमेति रोचये। यदि ते ऽनुमतं राजन् किं वान्यन् मन्यते भवान्।

atremā dvādaśa samā viharemeti rocaye. yadi te 'numataṃ rājan kiṃ vānyan manyate bhavān.

युधिष्ठिर उवाच। ममाप्य् एतन् मतं पार्थ त्वया यत् समुदाहृतम्। गच्छाम पुण्यं विख्यातं महद् द्वैतवनं सरः।

yudhiṣṭhira uvāca. mamāpy etan mataṃ pārtha tvayā yat samudāhṛtam. gacchāma puṇyaṃ vikhyātaṃ mahad dvaitavanaṃ saraḥ.

वैशंपायन उवाच। ततस् ते प्रययुः सर्वे पाण्डवा धर्मचारिणः। ब्राह्मणैर् बहुभिः सार्धं पुण्यं द्वैतवनं सरः।

vaiśaṃpāyana uvāca. tatas te prayayuḥ sarve pāṇḍavā dharmacāriṇaḥ. brāhmaṇair bahubhiḥ sārdhaṃ puṇyaṃ dvaitavanaṃ saraḥ.

ब्राह्मणाः साग्निहोत्राश् च तथैव च निरग्नयः। स्वाध्यायिनो भिक्षवश् च सजपा वनवासिनः।

brāhmaṇāḥ sāgnihotrāś ca tathaiva ca niragnayaḥ. svādhyāyino bhikṣavaś ca sajapā vanavāsinaḥ.

बहवो ब्राह्मणास् तत्र परिवव्रुर् युधिष्ठिरम्। तपस्विनः सत्यशीलाः शतशः संशितव्रताः।

bahavo brāhmaṇās tatra parivavrur yudhiṣṭhiram. tapasvinaḥ satyaśīlāḥ śataśaḥ saṃśitavratāḥ.

ते यात्वा पाण्डवास् तत्र बहुभिर् ब्राह्मणैः सह। पुण्यं द्वैतवनं रम्यं विविशुर् भरतर्षभाः।

te yātvā pāṇḍavās tatra bahubhir brāhmaṇaiḥ saha. puṇyaṃ dvaitavanaṃ ramyaṃ viviśur bharatarṣabhāḥ.

तच् छालतालाम्रमधूकनीप; कदम्बसर्जार्जुनकर्णिकारैः। तपात्यये पुष्पधरैर् उपेतं; महावनं राष्ट्रपतिर् ददर्श।

tac chālatālāmramadhūkanīpa; kadambasarjārjunakarṇikāraiḥ. tapātyaye puṣpadharair upetaṃ; mahāvanaṃ rāṣṭrapatir dadarśa.

महाद्रुमाणां शिखरेषु तस्थुर्; मनोरमां वाचम् उदीरयन्तः। मयूरदात्यूहचकोरसंघास्; तस्मिन् वने काननकोकिलाश् च।

mahādrumāṇāṃ śikhareṣu tasthur; manoramāṃ vācam udīrayantaḥ. mayūradātyūhacakorasaṃghās; tasmin vane kānanakokilāś ca.

करेणुयूथैः सह यूथपानां; मदोत्कटानाम् अचलप्रभाणाम्। महान्ति यूथानि महाद्विपानां; तस्मिन् वने राष्ट्रपतिर् ददर्श।

kareṇuyūthaiḥ saha yūthapānāṃ; madotkaṭānām acalaprabhāṇām. mahānti yūthāni mahādvipānāṃ; tasmin vane rāṣṭrapatir dadarśa.

मनोरमां भोगवतीम् उपेत्य; धृतात्मनां चीरजटाधराणाम्। तस्मिन् वने धर्मभृतां निवासे; ददर्श सिद्धर्षिगणान् अनेकान्।

manoramāṃ bhogavatīm upetya; dhṛtātmanāṃ cīrajaṭādharāṇām. tasmin vane dharmabhṛtāṃ nivāse; dadarśa siddharṣigaṇān anekān.

ततः स यानाद् अवरुह्य राजा; सभ्रातृकः सजनः काननं तत्। विवेश धर्मात्मवतां वरिष्ठस्; त्रिविष्टपं शक्र इवामितौजाः।

tataḥ sa yānād avaruhya rājā; sabhrātṛkaḥ sajanaḥ kānanaṃ tat. viveśa dharmātmavatāṃ variṣṭhas; triviṣṭapaṃ śakra ivāmitaujāḥ.

तं सत्यसंधं सहिताभिपेतुर्; दिदृक्षवश् चारणसिद्धसंघाः। वनौकसश् चापि नरेन्द्रसिंहं; मनस्विनं संपरिवार्य तस्थुः।

taṃ satyasaṃdhaṃ sahitābhipetur; didṛkṣavaś cāraṇasiddhasaṃghāḥ. vanaukasaś cāpi narendrasiṃhaṃ; manasvinaṃ saṃparivārya tasthuḥ.

स तत्र सिद्धान् अभिवाद्य सर्वान्; प्रत्यर्चितो राजवद् देववच् च। विवेश सर्वैः सहितो द्विजाग्र्यैः; कृताञ्जलिर् धर्मभृतां वरिष्ठः।

sa tatra siddhān abhivādya sarvān; pratyarcito rājavad devavac ca. viveśa sarvaiḥ sahito dvijāgryaiḥ; kṛtāñjalir dharmabhṛtāṃ variṣṭhaḥ.

स पुण्यशीलः पितृवन् महात्मा; तपस्विभिर् धर्मपरैर् उपेत्य। प्रत्यर्चितः पुष्पधरस्य मूले; महाद्रुमस्योपविवेश राजा।

sa puṇyaśīlaḥ pitṛvan mahātmā; tapasvibhir dharmaparair upetya. pratyarcitaḥ puṣpadharasya mūle; mahādrumasyopaviveśa rājā.

भीमश् च कृष्णा च धनंजयश् च; यमौ च ते चानुचरा नरेन्द्रम्। विमुच्य वाहान् अवरुह्य सर्वे; तत्रोपतस्थुर् भरतप्रबर्हाः।

bhīmaś ca kṛṣṇā ca dhanaṃjayaś ca; yamau ca te cānucarā narendram. vimucya vāhān avaruhya sarve; tatropatasthur bharataprabarhāḥ.

लतावतानावनतः स पाण्डवैर्; महाद्रुमः पञ्चभिर् उग्रधन्विभिः। बभौ निवासोपगतैर् महात्मभिर्; महागिरिर् वारणयूथपैर् इव।

latāvatānāvanataḥ sa pāṇḍavair; mahādrumaḥ pañcabhir ugradhanvibhiḥ. babhau nivāsopagatair mahātmabhir; mahāgirir vāraṇayūthapair iva.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...