महाभारत 3.24 (श्लोक 1) - Project अर्थ (Artha)

महाभारत

←वन पर्व→

←अध्याय 24→

[mh-3-24] • 16 श्लोकाः

वैशंपायन उवाच। तस्मिन् दशार्हाधिपतौ प्रयाते; युधिष्ठिरो भीमसेनार्जुनौ च। यमौ च कृष्णा च पुरोहितश् च; रथान् महार्हान् परमाश्वयुक्तान्।

vaiśaṃpāyana uvāca. tasmin daśārhādhipatau prayāte; yudhiṣṭhiro bhīmasenārjunau ca. yamau ca kṛṣṇā ca purohitaś ca; rathān mahārhān paramāśvayuktān.

आस्थाय वीराः सहिता वनाय; प्रतस्थिरे भूतपतिप्रकाशाः। हिरण्यनिष्कान् वसनानि गाश् च; प्रदाय शिक्षाक्षरमन्त्रविद्भ्यः।

āsthāya vīrāḥ sahitā vanāya; pratasthire bhūtapatiprakāśāḥ. hiraṇyaniṣkān vasanāni gāś ca; pradāya śikṣākṣaramantravidbhyaḥ.

प्रेष्याः पुरो विंशतिर् आत्तशस्त्रा; धनूंषि वर्माणि शरांश् च पीतान्। मौर्वीश् च यन्त्राणि च सायकांश् च; सर्वे समादाय जघन्यम् ईयुः।

preṣyāḥ puro viṃśatir āttaśastrā; dhanūṃṣi varmāṇi śarāṃś ca pītān. maurvīś ca yantrāṇi ca sāyakāṃś ca; sarve samādāya jaghanyam īyuḥ.

ततस् तु वासांसि च राजपुत्र्या; धात्र्यश् च दास्यश् च विभूषणं च। तद् इन्द्रसेनस् त्वरितं प्रगृह्य; जघन्यम् एवोपययौ रथेन।

tatas tu vāsāṃsi ca rājaputryā; dhātryaś ca dāsyaś ca vibhūṣaṇaṃ ca. tad indrasenas tvaritaṃ pragṛhya; jaghanyam evopayayau rathena.

ततः कुरुश्रेष्ठम् उपेत्य पौराः; प्रदक्षिणं चक्रुर् अदीनसत्त्वाः। तं ब्राह्मणाश् चाभ्यवदन् प्रसन्ना; मुख्याश् च सर्वे कुरुजाङ्गलानाम्।

tataḥ kuruśreṣṭham upetya paurāḥ; pradakṣiṇaṃ cakrur adīnasattvāḥ. taṃ brāhmaṇāś cābhyavadan prasannā; mukhyāś ca sarve kurujāṅgalānām.

स चापि तान् अभ्यवदत् प्रसन्नः; सहैव तैर् भ्रातृभिर् धर्मराजः। तस्थौ च तत्राधिपतिर् महात्मा; दृष्ट्वा जनौघं कुरुजाङ्गलानाम्।

sa cāpi tān abhyavadat prasannaḥ; sahaiva tair bhrātṛbhir dharmarājaḥ. tasthau ca tatrādhipatir mahātmā; dṛṣṭvā janaughaṃ kurujāṅgalānām.

पितेव पुत्रेषु स तेषु भावं; चक्रे कुरूणाम् ऋषभो महात्मा। ते चापि तस्मिन् भरतप्रबर्हे; तदा बभूवुः पितरीव पुत्राः।

piteva putreṣu sa teṣu bhāvaṃ; cakre kurūṇām ṛṣabho mahātmā. te cāpi tasmin bharataprabarhe; tadā babhūvuḥ pitarīva putrāḥ.

ततः समासाद्य महाजनौघाः; कुरुप्रवीरं परिवार्य तस्थुः। हा नाथ हा धर्म इति ब्रुवन्तो; ह्रिया च सर्वे ऽश्रुमुखा बभूवुः।

tataḥ samāsādya mahājanaughāḥ; kurupravīraṃ parivārya tasthuḥ. hā nātha hā dharma iti bruvanto; hriyā ca sarve 'śrumukhā babhūvuḥ.

वरः कुरूणाम् अधिपः प्रजानां; पितेव पुत्रान् अपहाय चास्मान्। पौरान् इमाञ् जानपदांश् च सर्वान्; हित्वा प्रयातः क्व नु धर्मराजः।

varaḥ kurūṇām adhipaḥ prajānāṃ; piteva putrān apahāya cāsmān. paurān imāñ jānapadāṃś ca sarvān; hitvā prayātaḥ kva nu dharmarājaḥ.

धिग् धार्तराष्ट्रं सुनृशंसबुद्धिं; ससौबलं पापमतिं च कर्णम्। अनर्थम् इच्छन्ति नरेन्द्र पापा; ये धर्मनित्यस्य सतस् तवोग्राः।

dhig dhārtarāṣṭraṃ sunṛśaṃsabuddhiṃ; sasaubalaṃ pāpamatiṃ ca karṇam. anartham icchanti narendra pāpā; ye dharmanityasya satas tavogrāḥ.

स्वयं निवेश्याप्रतिमं महात्मा; पुरं महद् देवपुरप्रकाशम्। शतक्रतुप्रस्थम् अमोघकर्मा; हित्वा प्रयातः क्व नु धर्मराजः।

svayaṃ niveśyāpratimaṃ mahātmā; puraṃ mahad devapuraprakāśam. śatakratuprastham amoghakarmā; hitvā prayātaḥ kva nu dharmarājaḥ.

चकार याम् अप्रतिमां महात्मा; सभां मयो देवसभाप्रकाशाम्। तां देवगुप्ताम् इव देवमायां; हित्वा प्रयातः क्व नु धर्मराजः।

cakāra yām apratimāṃ mahātmā; sabhāṃ mayo devasabhāprakāśām. tāṃ devaguptām iva devamāyāṃ; hitvā prayātaḥ kva nu dharmarājaḥ.

तान् धर्मकामार्थविद् उत्तमौजा; बीभत्सुर् उच्चैः सहितान् उवाच। आदास्यते वासम् इमं निरुष्य; वनेषु राजा द्विषतां यशांसि।

tān dharmakāmārthavid uttamaujā; bībhatsur uccaiḥ sahitān uvāca. ādāsyate vāsam imaṃ niruṣya; vaneṣu rājā dviṣatāṃ yaśāṃsi.

द्विजातिमुख्याः सहिताः पृथक् च; भवद्भिर् आसाद्य तपस्विनश् च। प्रसाद्य धर्मार्थविदश् च वाच्या; यथार्थसिद्धिः परमा भवेन् नः।

dvijātimukhyāḥ sahitāḥ pṛthak ca; bhavadbhir āsādya tapasvinaś ca. prasādya dharmārthavidaś ca vācyā; yathārthasiddhiḥ paramā bhaven naḥ.

इत्य् एवम् उक्ते वचने ऽर्जुनेन; ते ब्राह्मणाः सर्ववर्णाश् च राजन्। मुदाभ्यनन्दन् सहिताश् च चक्रुः; प्रदक्षिणं धर्मभृतां वरिष्ठम्।

ity evam ukte vacane 'rjunena; te brāhmaṇāḥ sarvavarṇāś ca rājan. mudābhyanandan sahitāś ca cakruḥ; pradakṣiṇaṃ dharmabhṛtāṃ variṣṭham.

आमन्त्र्य पार्थं च वृकोदरं च; धनंजयं याज्ञसेनीं यमौ च। प्रतस्थिरे राष्ट्रम् अपेतहर्षा; युधिष्ठिरेणानुमता यथास्वम्।

āmantrya pārthaṃ ca vṛkodaraṃ ca; dhanaṃjayaṃ yājñasenīṃ yamau ca. pratasthire rāṣṭram apetaharṣā; yudhiṣṭhireṇānumatā yathāsvam.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...

Project Home / Contents