महाभारत 3.217 (श्लोक 1)

महाभारत

←वन पर्व→

←अध्याय 217→

[mh-3-217] • 14 श्लोकाः

मार्कण्डेय उवाच। स्कन्दस्य पार्षदान् घोराञ् शृणुष्वाद्भुतदर्शनान्। वज्रप्रहारात् स्कन्दस्य जज्ञुस् तत्र कुमारकाः। ये हरन्ति शिशूञ् जातान् गर्भस्थांश् चैव दारुणाः।

mārkaṇḍeya uvāca. skandasya pārṣadān ghorāñ śṛṇuṣvādbhutadarśanān. vajraprahārāt skandasya jajñus tatra kumārakāḥ. ye haranti śiśūñ jātān garbhasthāṃś caiva dāruṇāḥ.

वज्रप्रहारात् कन्याश् च जज्ञिरे ऽस्य महाबलाः। कुमाराश् च विशाखं तं पितृत्वे समकल्पयन्।

vajraprahārāt kanyāś ca jajñire 'sya mahābalāḥ. kumārāś ca viśākhaṃ taṃ pitṛtve samakalpayan.

स भूत्वा भगवान् संख्ये रक्षंश् छागमुखस् तदा। वृतः कन्यागणैः सर्वैर् आत्मनीनैश् च पुत्रकैः।

sa bhūtvā bhagavān saṃkhye rakṣaṃś chāgamukhas tadā. vṛtaḥ kanyāgaṇaiḥ sarvair ātmanīnaiś ca putrakaiḥ.

मातॄणां प्रेक्षतीनां च भद्रशाखश् च कौशलः। ततः कुमारपितरं स्कन्दम् आहुर् जना भुवि।

mātṝṇāṃ prekṣatīnāṃ ca bhadraśākhaś ca kauśalaḥ. tataḥ kumārapitaraṃ skandam āhur janā bhuvi.

रुद्रम् अग्निम् उमां स्वाहां प्रदेशेषु महाबलाम्। यजन्ति पुत्रकामाश् च पुत्रिणश् च सदा जनाः।

rudram agnim umāṃ svāhāṃ pradeśeṣu mahābalām. yajanti putrakāmāś ca putriṇaś ca sadā janāḥ.

यास् तास् त्व् अजनयत् कन्यास् तपो नाम हुताशनः। किं करोमीति ताः स्कन्दं संप्राप्ताः समभाषत।

yās tās tv ajanayat kanyās tapo nāma hutāśanaḥ. kiṃ karomīti tāḥ skandaṃ saṃprāptāḥ samabhāṣata.

मातर ऊचुः। भवेम सर्वलोकस्य वयं मातर उत्तमाः। प्रसादात् तव पूज्याश् च प्रियम् एतत् कुरुष्व नः।

mātara ūcuḥ. bhavema sarvalokasya vayaṃ mātara uttamāḥ. prasādāt tava pūjyāś ca priyam etat kuruṣva naḥ.

मार्कण्डेय उवाच। सो ऽब्रवीद् बाढम् इत्य् एवं भविष्यध्वं पृथग्विधाः। अशिवाश् च शिवाश् चैव पुनः पुनर् उदारधीः।

mārkaṇḍeya uvāca. so 'bravīd bāḍham ity evaṃ bhaviṣyadhvaṃ pṛthagvidhāḥ. aśivāś ca śivāś caiva punaḥ punar udāradhīḥ.

ततः संकल्प्य पुत्रत्वे स्कंदं मातृगणो ऽगमत्। काकी च हलिमा चैव रुद्राथ बृहली तथा। आर्या पलाला वै मित्रा सप्तैताः शिशुमातरः।

tataḥ saṃkalpya putratve skaṃdaṃ mātṛgaṇo 'gamat. kākī ca halimā caiva rudrātha bṛhalī tathā. āryā palālā vai mitrā saptaitāḥ śiśumātaraḥ.

एतासां वीर्यसंपन्नः शिशुर् नामातिदारुणः। स्कन्दप्रसादजः पुत्रो लोहिताक्षो भयंकरः।

etāsāṃ vīryasaṃpannaḥ śiśur nāmātidāruṇaḥ. skandaprasādajaḥ putro lohitākṣo bhayaṃkaraḥ.

एष वीराष्टकः प्रोक्तः स्कन्दमातृगणोद्भवः। छागवक्त्रेण सहितो नवकः परिकीर्त्यते।

eṣa vīrāṣṭakaḥ proktaḥ skandamātṛgaṇodbhavaḥ. chāgavaktreṇa sahito navakaḥ parikīrtyate.

षष्ठं छागमयं वक्त्रं स्कन्दस्यैवेति विद्धि तत्। षट्शिरो ऽभ्यन्तरं राजन् नित्यं मातृगणार्चितम्।

ṣaṣṭhaṃ chāgamayaṃ vaktraṃ skandasyaiveti viddhi tat. ṣaṭśiro 'bhyantaraṃ rājan nityaṃ mātṛgaṇārcitam.

षण्णां तु प्रवरं तस्य शीर्षाणाम् इह शब्द्यते। शक्तिं येनासृजद् दिव्यां भद्रशाख इति स्म ह।

ṣaṇṇāṃ tu pravaraṃ tasya śīrṣāṇām iha śabdyate. śaktiṃ yenāsṛjad divyāṃ bhadraśākha iti sma ha.

इत्य् एतद् विविधाकारं वृत्तं शुक्लस्य पञ्चमीम्। तत्र युद्धं महाघोरं वृत्तं षष्ठ्यां जनाधिप।

ity etad vividhākāraṃ vṛttaṃ śuklasya pañcamīm. tatra yuddhaṃ mahāghoraṃ vṛttaṃ ṣaṣṭhyāṃ janādhipa.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...

Project Home / Contents