महाभारत 3.210 (श्लोक 1)

Project Home / Contents

महाभारत

←वन पर्व→

←अध्याय 210→

[mh-3-210] • 19 श्लोकाः

मार्कण्डेय उवाच। काश्यपो ह्य् अथ वासिष्ठः प्राणश् च प्राणपुत्रकः। अग्निर् आङ्गिरसश् चैव च्यवनस् त्रिषुवर्चकः।

mārkaṇḍeya uvāca. kāśyapo hy atha vāsiṣṭhaḥ prāṇaś ca prāṇaputrakaḥ. agnir āṅgirasaś caiva cyavanas triṣuvarcakaḥ.

अचरन्त तपस् तीव्रं पुत्रार्थे बहुवार्षिकम्। पुत्रं लभेम धर्मिष्ठं यशसा ब्रह्मणा समम्।

acaranta tapas tīvraṃ putrārthe bahuvārṣikam. putraṃ labhema dharmiṣṭhaṃ yaśasā brahmaṇā samam.

महाव्याहृतिभिर् ध्यातः पञ्चभिस् तैस् तदा त्व् अथ। जज्ञे तेजोमयो ऽर्चिष्मान् पञ्चवर्णः प्रभावनः।

mahāvyāhṛtibhir dhyātaḥ pañcabhis tais tadā tv atha. jajñe tejomayo 'rciṣmān pañcavarṇaḥ prabhāvanaḥ.

समिद्धो ऽग्निः शिरस् तस्य बाहू सूर्यनिभौ तथा। त्वङ् नेत्रे च सुवर्णाभे कृष्णे जङ्घे च भारत।

samiddho 'gniḥ śiras tasya bāhū sūryanibhau tathā. tvaṅ netre ca suvarṇābhe kṛṣṇe jaṅghe ca bhārata.

पञ्चवर्णः स तपसा कृतस् तैः पञ्चभिर् जनैः। पाञ्चजन्यः श्रुतो वेदे पञ्चवंशकरस् तु सः।

pañcavarṇaḥ sa tapasā kṛtas taiḥ pañcabhir janaiḥ. pāñcajanyaḥ śruto vede pañcavaṃśakaras tu saḥ.

दश वर्षसहस्राणि तपस् तप्त्वा महातपाः। जनयत् पावकं घोरं पितॄणां स प्रजाः सृजन्।

daśa varṣasahasrāṇi tapas taptvā mahātapāḥ. janayat pāvakaṃ ghoraṃ pitṝṇāṃ sa prajāḥ sṛjan.

बृहद् रथंतरं मूर्ध्नो वक्त्राच् च तरसाहरौ। शिवं नाभ्यां बलाद् इन्द्रं वाय्वग्नी प्राणतो ऽसृजत्।

bṛhad rathaṃtaraṃ mūrdhno vaktrāc ca tarasāharau. śivaṃ nābhyāṃ balād indraṃ vāyvagnī prāṇato 'sṛjat.

बाहुभ्याम् अनुदात्तौ च विश्वे भूतानि चैव ह। एतान् सृष्ट्वा ततः पञ्च पितॄणाम् असृजत् सुतान्।

bāhubhyām anudāttau ca viśve bhūtāni caiva ha. etān sṛṣṭvā tataḥ pañca pitṝṇām asṛjat sutān.

बृहदूर्जस्य प्रणिधिः काश्यपस्य बृहत्तरः। भानुर् अङ्गिरसो वीरः पुत्रो वर्चस्य सौभरः।

bṛhadūrjasya praṇidhiḥ kāśyapasya bṛhattaraḥ. bhānur aṅgiraso vīraḥ putro varcasya saubharaḥ.

प्राणस्य चानुदात्तश् च व्याख्याताः पञ्च वंशजाः। देवान् यज्ञमुषश् चान्यान् सृजन् पञ्चदशोत्तरान्।

prāṇasya cānudāttaś ca vyākhyātāḥ pañca vaṃśajāḥ. devān yajñamuṣaś cānyān sṛjan pañcadaśottarān.

अभीमम् अतिभीमं च भीमं भीमबलाबलम्। एतान् यज्ञमुषः पञ्च देवान् अभ्यसृजत् तपः।

abhīmam atibhīmaṃ ca bhīmaṃ bhīmabalābalam. etān yajñamuṣaḥ pañca devān abhyasṛjat tapaḥ.

सुमित्रं मित्रवन्तं च मित्रज्ञं मित्रवर्धनम्। मित्रधर्माणम् इत्य् एतान् देवान् अभ्यसृजत् तपः।

sumitraṃ mitravantaṃ ca mitrajñaṃ mitravardhanam. mitradharmāṇam ity etān devān abhyasṛjat tapaḥ.

सुरप्रवीरं वीरं च सुकेशं च सुवर्चसम्। सुराणाम् अपि हन्तारं पञ्चैतान् असृजत् तपः।

surapravīraṃ vīraṃ ca sukeśaṃ ca suvarcasam. surāṇām api hantāraṃ pañcaitān asṛjat tapaḥ.

त्रिविधं संस्थिता ह्य् एते पञ्च पञ्च पृथक् पृथक्। मुष्णन्त्य् अत्र स्थिता ह्य् एते स्वर्गतो यज्ञयाजिनः।

trividhaṃ saṃsthitā hy ete pañca pañca pṛthak pṛthak. muṣṇanty atra sthitā hy ete svargato yajñayājinaḥ.

तेषाम् इष्टं हरन्त्य् एते निघ्नन्ति च महद् भुवि। स्पर्धया हव्यवाहानां निघ्नन्त्य् एते हरन्ति च।

teṣām iṣṭaṃ haranty ete nighnanti ca mahad bhuvi. spardhayā havyavāhānāṃ nighnanty ete haranti ca.

हविर् वेद्यां तद् आदानं कुशलैः संप्रवर्तितम्। तद् एते नोपसर्पन्ति यत्र चाग्निः स्थितो भवेत्।

havir vedyāṃ tad ādānaṃ kuśalaiḥ saṃpravartitam. tad ete nopasarpanti yatra cāgniḥ sthito bhavet.

चितो ऽग्निर् उद्वहन् यज्ञं पक्षाभ्यां तान् प्रबाधते। मन्त्रैः प्रशमिता ह्य् एते नेष्टं मुष्णन्ति यज्ञियम्।

cito 'gnir udvahan yajñaṃ pakṣābhyāṃ tān prabādhate. mantraiḥ praśamitā hy ete neṣṭaṃ muṣṇanti yajñiyam.

बृहदुक्थतपस्यैव पुत्रो भूमिम् उपाश्रितः। अग्निहोत्रे हूयमाने पृथिव्यां सद्भिर् इज्यते।

bṛhadukthatapasyaiva putro bhūmim upāśritaḥ. agnihotre hūyamāne pṛthivyāṃ sadbhir ijyate.

रथंतरश् च तपसः पुत्रो ऽग्निः परिपठ्यते। मित्रविन्दाय वै तस्य हविर् अध्वर्यवो विदुः। एतैः सह महाभाग तपस् तेजस्विभिर् नृप। मुमुदे परमप्रीतः सह पुत्रैर् महायशाः।

rathaṃtaraś ca tapasaḥ putro 'gniḥ paripaṭhyate. mitravindāya vai tasya havir adhvaryavo viduḥ. etaiḥ saha mahābhāga tapas tejasvibhir nṛpa. mumude paramaprītaḥ saha putrair mahāyaśāḥ.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...