महाभारत 3.204 (श्लोक 12)

Project Home / Contents

महाभारत

←वन पर्व→

←अध्याय 204→

[mh-3-204] • 27 श्लोकाः

मार्कण्डेय उवाच। एवं संकथिते कृत्स्ने मोक्षधर्मे युधिष्ठिर। दृढं प्रीतमना विप्रो धर्मव्याधम् उवाच ह।

mārkaṇḍeya uvāca. evaṃ saṃkathite kṛtsne mokṣadharme yudhiṣṭhira. dṛḍhaṃ prītamanā vipro dharmavyādham uvāca ha.

न्याययुक्तम् इदं सर्वं भवता परिकीर्तितम्। न ते ऽस्त्य् अविदितं किं चिद् धर्मेष्व् इह हि दृश्यते।

nyāyayuktam idaṃ sarvaṃ bhavatā parikīrtitam. na te 'sty aviditaṃ kiṃ cid dharmeṣv iha hi dṛśyate.

व्याध उवाच। प्रत्यक्षं मम यो धर्मस् तं पश्य द्विजसत्तम। येन सिद्धिर् इयं प्राप्ता मया ब्राह्मणपुंगव।

vyādha uvāca. pratyakṣaṃ mama yo dharmas taṃ paśya dvijasattama. yena siddhir iyaṃ prāptā mayā brāhmaṇapuṃgava.

उत्तिष्ठ भगवन् क्षिप्रं प्रविश्याभ्यन्तरं गृहम्। द्रष्टुम् अर्हसि धर्मज्ञ मातरं पितरं च मे। तस्य व्याधस्य पितरौ ब्राह्मणः संददर्श ह।

uttiṣṭha bhagavan kṣipraṃ praviśyābhyantaraṃ gṛham. draṣṭum arhasi dharmajña mātaraṃ pitaraṃ ca me. tasya vyādhasya pitarau brāhmaṇaḥ saṃdadarśa ha.

मार्कण्डेय उवाच। इत्य् उक्तः स प्रविश्याथ ददर्श परमार्चितम्। सौधं हृद्यं चतुःशालम् अतीव च मनोहरम्।

mārkaṇḍeya uvāca. ity uktaḥ sa praviśyātha dadarśa paramārcitam. saudhaṃ hṛdyaṃ catuḥśālam atīva ca manoharam.

देवतागृहसंकाशं दैवतैश् च सुपूजितम्। शयनासनसंबाधं गन्धैश् च परमैर् युतम्।

devatāgṛhasaṃkāśaṃ daivataiś ca supūjitam. śayanāsanasaṃbādhaṃ gandhaiś ca paramair yutam.

तत्र शुक्लाम्बरधरौ पितराव् अस्य पूजितौ। कृताहारौ सुतुष्टौ ताव् उपविष्टौ वरासने। धर्मव्याधस् तु तौ दृष्ट्वा पादेषु शिरसापतत्।

tatra śuklāmbaradharau pitarāv asya pūjitau. kṛtāhārau sutuṣṭau tāv upaviṣṭau varāsane. dharmavyādhas tu tau dṛṣṭvā pādeṣu śirasāpatat.

वृद्धाव् ऊचतुः। उत्तिष्ठोत्तिष्ठ धर्मज्ञ धर्मस् त्वाम् अभिरक्षतु। प्रीतौ स्वस् तव शौचेन दीर्घम् आयुर् अवाप्नुहि। गतिम् इष्टां तथा ज्ञानम् एवं च परवान् भव। सत्पुत्रेण त्वया पुत्र नित्यकालं सुपूजितौ। सुखम् आवां वसावो ऽत्र देवलोकगताव् इव।

vṛddhāv ūcatuḥ. uttiṣṭhottiṣṭha dharmajña dharmas tvām abhirakṣatu. prītau svas tava śaucena dīrgham āyur avāpnuhi. gatim iṣṭāṃ tathā jñānam evaṃ ca paravān bhava. satputreṇa tvayā putra nityakālaṃ supūjitau. sukham āvāṃ vasāvo 'tra devalokagatāv iva.

न ते ऽन्यद् दैवतं किं चिद् दैवतेष्व् अपि वर्तते। प्रयतत्वाद् द्विजातीनां दमेनासि समन्वितः।

na te 'nyad daivataṃ kiṃ cid daivateṣv api vartate. prayatatvād dvijātīnāṃ damenāsi samanvitaḥ.

पितुः पितामहा ये च तथैव प्रपितामहाः। प्रीतास् ते सततं पुत्र दमेनावां च पूजया।

pituḥ pitāmahā ye ca tathaiva prapitāmahāḥ. prītās te satataṃ putra damenāvāṃ ca pūjayā.

मनसा कर्मणा वाचा शुश्रूषा नैव हीयते। न चान्या वितथा बुद्धिर् दृश्यते सांप्रतं तव।

manasā karmaṇā vācā śuśrūṣā naiva hīyate. na cānyā vitathā buddhir dṛśyate sāṃprataṃ tava.

जामदग्न्येन रामेण यथा वृद्धौ सुपूजितौ। तथा त्वया कृतं सर्वं तद्विशिष्टं च पुत्रक।

jāmadagnyena rāmeṇa yathā vṛddhau supūjitau. tathā tvayā kṛtaṃ sarvaṃ tadviśiṣṭaṃ ca putraka.

मार्कण्डेय उवाच। ततस् तं ब्राह्मणं ताभ्यां धर्मव्याधो न्यवेदयत्। तौ स्वागतेन तं विप्रम् अर्चयाम् आसतुस् तदा।

mārkaṇḍeya uvāca. tatas taṃ brāhmaṇaṃ tābhyāṃ dharmavyādho nyavedayat. tau svāgatena taṃ vipram arcayām āsatus tadā.

प्रतिगृह्य च तां पूजां द्विजः पप्रच्छ ताव् उभौ। सपुत्राभ्यां सभृत्याभ्यां कच्चिद् वां कुशलं गृहे। अनामयं च वां कच्चित् सदैवेह शरीरयोः।

pratigṛhya ca tāṃ pūjāṃ dvijaḥ papraccha tāv ubhau. saputrābhyāṃ sabhṛtyābhyāṃ kaccid vāṃ kuśalaṃ gṛhe. anāmayaṃ ca vāṃ kaccit sadaiveha śarīrayoḥ.

वृद्धाव् ऊचतुः। कुशलं नो गृहे विप्र भृत्यवर्गे च सर्वशः। कच्चित् त्वम् अप्य् अविघ्नेन संप्राप्तो भगवन्न् इह।

vṛddhāv ūcatuḥ. kuśalaṃ no gṛhe vipra bhṛtyavarge ca sarvaśaḥ. kaccit tvam apy avighnena saṃprāpto bhagavann iha.

मार्कण्डेय उवाच। बाढम् इत्य् एव तौ विप्रः प्रत्युवाच मुदान्वितः। धर्मव्याधस् तु तं विप्रम् अर्थवद् वाक्यम् अब्रवीत्।

mārkaṇḍeya uvāca. bāḍham ity eva tau vipraḥ pratyuvāca mudānvitaḥ. dharmavyādhas tu taṃ vipram arthavad vākyam abravīt.

पिता माता च भगवन्न् एतौ मे दैवतं परम्। यद् दैवतेभ्यः कर्तव्यं तद् एताभ्यां करोम्य् अहम्।

pitā mātā ca bhagavann etau me daivataṃ param. yad daivatebhyaḥ kartavyaṃ tad etābhyāṃ karomy aham.

त्रयस्त्रिंशद् यथा देवाः सर्वे शक्रपुरोगमाः। संपूज्याः सर्वलोकस्य तथा वृद्धाव् इमौ मम।

trayastriṃśad yathā devāḥ sarve śakrapurogamāḥ. saṃpūjyāḥ sarvalokasya tathā vṛddhāv imau mama.

उपहारान् आहरन्तो देवतानां यथा द्विजाः। कुर्वते तद्वद् एताभ्यां करोम्य् अहम् अतन्द्रितः।

upahārān āharanto devatānāṃ yathā dvijāḥ. kurvate tadvad etābhyāṃ karomy aham atandritaḥ.

एतौ मे परमं ब्रह्मन् पिता माता च दैवतम्। एतौ पुष्पैः फलै रत्नैस् तोषयामि सदा द्विज।

etau me paramaṃ brahman pitā mātā ca daivatam. etau puṣpaiḥ phalai ratnais toṣayāmi sadā dvija.

एताव् एवाग्नयो मह्यं यान् वदन्ति मनीषिणः। यज्ञा वेदाश् च चत्वारः सर्वम् एतौ मम द्विज।

etāv evāgnayo mahyaṃ yān vadanti manīṣiṇaḥ. yajñā vedāś ca catvāraḥ sarvam etau mama dvija.

एतदर्थं मम प्राणा भार्या पुत्राः सुहृज्जनाः। सपुत्रदारः शुश्रूषां नित्यम् एव करोम्य् अहम्।

etadarthaṃ mama prāṇā bhāryā putrāḥ suhṛjjanāḥ. saputradāraḥ śuśrūṣāṃ nityam eva karomy aham.

स्वयं च स्नापयाम्य् एतौ तथा पादौ प्रधावये। आहारं संप्रयच्छामि स्वयं च द्विजसत्तम।

svayaṃ ca snāpayāmy etau tathā pādau pradhāvaye. āhāraṃ saṃprayacchāmi svayaṃ ca dvijasattama.

अनुकूलाः कथा वच्मि विप्रियं परिवर्जयन्। अधर्मेणापि संयुक्तं प्रियम् आभ्यां करोम्य् अहम्।

anukūlāḥ kathā vacmi vipriyaṃ parivarjayan. adharmeṇāpi saṃyuktaṃ priyam ābhyāṃ karomy aham.

धर्मम् एव गुरुं ज्ञात्वा करोमि द्विजसत्तम। अतन्द्रितः सदा विप्र शुश्रूषां वै करोम्य् अहम्।

dharmam eva guruṃ jñātvā karomi dvijasattama. atandritaḥ sadā vipra śuśrūṣāṃ vai karomy aham.

पञ्चैव गुरवो ब्रह्मन् पुरुषस्य बुभूषतः। पिता माताग्निर् आत्मा च गुरुश् च द्विजसत्तम।

pañcaiva guravo brahman puruṣasya bubhūṣataḥ. pitā mātāgnir ātmā ca guruś ca dvijasattama.

एतेषु यस् तु वर्तेत सम्यग् एव द्विजोत्तम। भवेयुर् अग्नयस् तस्य परिचीर्णास् तु नित्यशः। गार्हस्थ्ये वर्तमानस्य धर्म एष सनातनः। कथितस् ते मया विप्र किं भूयः श्रोतुम् इच्छसि।

eteṣu yas tu varteta samyag eva dvijottama. bhaveyur agnayas tasya paricīrṇās tu nityaśaḥ. gārhasthye vartamānasya dharma eṣa sanātanaḥ. kathitas te mayā vipra kiṃ bhūyaḥ śrotum icchasi.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...