महाभारत 3.20 (श्लोक 1) - Project अर्थ (Artha)

Project Home / Contents

महाभारत

←वन पर्व→

←अध्याय 20→

[mh-3-20] • 27 श्लोकाः

वासुदेव उवाच। एवम् उक्तस् तु कौन्तेय सूतपुत्रस् तदा मृधे। प्रद्युम्नम् अब्रवीच् छ्लक्ष्णं मधुरं वाक्यम् अञ्जसा।

vāsudeva uvāca. evam uktas tu kaunteya sūtaputras tadā mṛdhe. pradyumnam abravīc chlakṣṇaṃ madhuraṃ vākyam añjasā.

न मे भयं रौक्मिणेय संग्रामे यच्छतो हयान्। युद्धज्ञश् चास्मि वृष्णीनां नात्र किं चिद् अतो ऽन्यथा।

na me bhayaṃ raukmiṇeya saṃgrāme yacchato hayān. yuddhajñaś cāsmi vṛṣṇīnāṃ nātra kiṃ cid ato 'nyathā.

आयुष्मन्न् उपदेशस् तु सारथ्ये वर्ततां स्मृतः। सर्वार्थेषु रथी रक्ष्यस् त्वं चापि भृशपीडितः।

āyuṣmann upadeśas tu sārathye vartatāṃ smṛtaḥ. sarvārtheṣu rathī rakṣyas tvaṃ cāpi bhṛśapīḍitaḥ.

त्वं हि शाल्वप्रयुक्तेन पत्रिणाभिहतो भृशम्। कश्मलाभिहतो वीर ततो ऽहम् अपयातवान्।

tvaṃ hi śālvaprayuktena patriṇābhihato bhṛśam. kaśmalābhihato vīra tato 'ham apayātavān.

स त्वं सात्वतमुख्याद्य लब्धसंज्ञो यदृच्छया। पश्य मे हयसंयाने शिक्षां केशवनन्दन।

sa tvaṃ sātvatamukhyādya labdhasaṃjño yadṛcchayā. paśya me hayasaṃyāne śikṣāṃ keśavanandana.

दारुकेणाहम् उत्पन्नो यथावच् चैव शिक्षितः। वीतभीः प्रविशाम्य् एतां शाल्वस्य महतीं चमूम्।

dārukeṇāham utpanno yathāvac caiva śikṣitaḥ. vītabhīḥ praviśāmy etāṃ śālvasya mahatīṃ camūm.

एवम् उक्त्वा ततो वीर हयान् संचोद्य संगरे। रश्मिभिश् च समुद्यम्य जवेनाभ्यपतत् तदा।

evam uktvā tato vīra hayān saṃcodya saṃgare. raśmibhiś ca samudyamya javenābhyapatat tadā.

मण्डलानि विचित्राणि यमकानीतराणि च। सव्यानि च विचित्राणि दक्षिणानि च सर्वशः।

maṇḍalāni vicitrāṇi yamakānītarāṇi ca. savyāni ca vicitrāṇi dakṣiṇāni ca sarvaśaḥ.

प्रतोदेनाहता राजन् रश्मिभिश् च समुद्यताः। उत्पतन्त इवाकाशं विबभुस् ते हयोत्तमाः।

pratodenāhatā rājan raśmibhiś ca samudyatāḥ. utpatanta ivākāśaṃ vibabhus te hayottamāḥ.

ते हस्तलाघवोपेतं विज्ञाय नृप दारुकिम्। दह्यमाना इव तदा पस्पृशुश् चरणैर् महीम्।

te hastalāghavopetaṃ vijñāya nṛpa dārukim. dahyamānā iva tadā paspṛśuś caraṇair mahīm.

सो ऽपसव्यां चमूं तस्य शाल्वस्य भरतर्षभ। चकार नातियत्नेन तद् अद्भुतम् इवाभवत्।

so 'pasavyāṃ camūṃ tasya śālvasya bharatarṣabha. cakāra nātiyatnena tad adbhutam ivābhavat.

अमृष्यमाणो ऽपसव्यं प्रद्युम्नेन स सौभराट्। यन्तारम् अस्य सहसा त्रिभिर् बाणैः समर्पयत्।

amṛṣyamāṇo 'pasavyaṃ pradyumnena sa saubharāṭ. yantāram asya sahasā tribhir bāṇaiḥ samarpayat.

दारुकस्य सुतस् तं तु बाणवेगम् अचिन्तयन्। भूय एव महाबाहो प्रययौ हयसंमतः।

dārukasya sutas taṃ tu bāṇavegam acintayan. bhūya eva mahābāho prayayau hayasaṃmataḥ.

ततो बाणान् बहुविधान् पुनर् एव स सौभराट्। मुमोच तनये वीरे मम रुक्मिणिनन्दने।

tato bāṇān bahuvidhān punar eva sa saubharāṭ. mumoca tanaye vīre mama rukmiṇinandane.

तान् अप्राप्ताञ् शितैर् बाणैश् चिच्छेद परवीरहा। रौक्मिणेयः स्मितं कृत्वा दर्शयन् हस्तलाघवम्।

tān aprāptāñ śitair bāṇaiś ciccheda paravīrahā. raukmiṇeyaḥ smitaṃ kṛtvā darśayan hastalāghavam.

छिन्नान् दृष्ट्वा तु तान् बाणान् प्रद्युम्नेन स सौभराट्। आसुरीं दारुणीं मायाम् आस्थाय व्यसृजच् छरान्।

chinnān dṛṣṭvā tu tān bāṇān pradyumnena sa saubharāṭ. āsurīṃ dāruṇīṃ māyām āsthāya vyasṛjac charān.

प्रयुज्यमानम् आज्ञाय दैतेयास्त्रं महाबलः। ब्रह्मास्त्रेणान्तरा छित्त्वा मुमोचान्यान् पतत्रिणः।

prayujyamānam ājñāya daiteyāstraṃ mahābalaḥ. brahmāstreṇāntarā chittvā mumocānyān patatriṇaḥ.

ते तद् अस्त्रं विधूयाशु विव्यधू रुधिराशनाः। शिरस्य् उरसि वक्त्रे च स मुमोह पपात च।

te tad astraṃ vidhūyāśu vivyadhū rudhirāśanāḥ. śirasy urasi vaktre ca sa mumoha papāta ca.

तस्मिन् निपतिते क्षुद्रे शाल्वे बाणप्रपीडिते। रौक्मिणेयो ऽपरं बाणं संदधे शत्रुनाशनम्।

tasmin nipatite kṣudre śālve bāṇaprapīḍite. raukmiṇeyo 'paraṃ bāṇaṃ saṃdadhe śatrunāśanam.

तम् अर्चितं सर्वदाशार्हपूगैर्; आशीर्भिर् अर्कज्वलनप्रकाशम्। दृष्ट्वा शरं ज्याम् अभिनीयमानं; बभूव हाहाकृतम् अन्तरिक्षम्।

tam arcitaṃ sarvadāśārhapūgair; āśīrbhir arkajvalanaprakāśam. dṛṣṭvā śaraṃ jyām abhinīyamānaṃ; babhūva hāhākṛtam antarikṣam.

ततो देवगणाः सर्वे सेन्द्राः सह धनेश्वराः। नारदं प्रेषयाम् आसुः श्वसनं च महाबलम्।

tato devagaṇāḥ sarve sendrāḥ saha dhaneśvarāḥ. nāradaṃ preṣayām āsuḥ śvasanaṃ ca mahābalam.

तौ रौक्मिणेयम् आगम्य वचो ऽब्रूतां दिवौकसाम्। नैष वध्यस् त्वया वीर शाल्वराजः कथं चन।

tau raukmiṇeyam āgamya vaco 'brūtāṃ divaukasām. naiṣa vadhyas tvayā vīra śālvarājaḥ kathaṃ cana.

संहरस्व पुनर् बाणम् अवध्यो ऽयं त्वया रणे। एतस्य हि शरस्याजौ नावध्यो ऽस्ति पुमान् क्व चित्।

saṃharasva punar bāṇam avadhyo 'yaṃ tvayā raṇe. etasya hi śarasyājau nāvadhyo 'sti pumān kva cit.

मृत्युर् अस्य महाबाहो रणे देवकिनन्दनः। कृष्णः संकल्पितो धात्रा तन् न मिथ्या भवेद् इति।

mṛtyur asya mahābāho raṇe devakinandanaḥ. kṛṣṇaḥ saṃkalpito dhātrā tan na mithyā bhaved iti.

ततः परमसंहृष्टः प्रद्युम्नः शरम् उत्तमम्। संजहार धनुःश्रेष्ठात् तूणे चैव न्यवेशयत्।

tataḥ paramasaṃhṛṣṭaḥ pradyumnaḥ śaram uttamam. saṃjahāra dhanuḥśreṣṭhāt tūṇe caiva nyaveśayat.

तत उत्थाय राजेन्द्र शाल्वः परमदुर्मनाः। व्यपायात् सबलस् तूर्णं प्रद्युम्नशरपीडितः।

tata utthāya rājendra śālvaḥ paramadurmanāḥ. vyapāyāt sabalas tūrṇaṃ pradyumnaśarapīḍitaḥ.

स द्वारकां परित्यज्य क्रूरो वृष्णिभिर् अर्दितः। सौभम् आस्थाय राजेन्द्र दिवम् आचक्रमे तदा।

sa dvārakāṃ parityajya krūro vṛṣṇibhir arditaḥ. saubham āsthāya rājendra divam ācakrame tadā.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...