महाभारत 3.179 (श्लोक 1)

महाभारत

←वन पर्व→

←अध्याय 179→

[mh-3-179] • 18 श्लोकाः

वैशंपायन उवाच। निदाघान्तकरः कालः सर्वभूतसुखावहः। तत्रैव वसतां तेषां प्रावृट् समभिपद्यत।

vaiśaṃpāyana uvāca. nidāghāntakaraḥ kālaḥ sarvabhūtasukhāvahaḥ. tatraiva vasatāṃ teṣāṃ prāvṛṭ samabhipadyata.

छादयन्तो महाघोषाः खं दिशश् च बलाहकाः। प्रववर्षुर् दिवारात्रम् असिताः सततं तदा।

chādayanto mahāghoṣāḥ khaṃ diśaś ca balāhakāḥ. pravavarṣur divārātram asitāḥ satataṃ tadā.

तपात्ययनिकेताश् च शतशो ऽथ सहस्रशः। अपेतार्कप्रभाजालाः सविद्युद्विमलप्रभाः।

tapātyayaniketāś ca śataśo 'tha sahasraśaḥ. apetārkaprabhājālāḥ savidyudvimalaprabhāḥ.

विरूढशष्पा पृथिवी मत्तदंशसरीसृपा। बभूव पयसा सिक्ता शान्तधूमरजो ऽरुणा।

virūḍhaśaṣpā pṛthivī mattadaṃśasarīsṛpā. babhūva payasā siktā śāntadhūmarajo 'ruṇā.

न स्म प्रज्ञायते किं चिद् अम्भसा समवस्तृते। समं वा विषमं वापि नद्यो वा स्थावराणि वा।

na sma prajñāyate kiṃ cid ambhasā samavastṛte. samaṃ vā viṣamaṃ vāpi nadyo vā sthāvarāṇi vā.

क्षुब्धतोया महाघोषाः श्वसमाना इवाशुगाः। सिन्धवः शोभयां चक्रुः काननानि तपात्यये।

kṣubdhatoyā mahāghoṣāḥ śvasamānā ivāśugāḥ. sindhavaḥ śobhayāṃ cakruḥ kānanāni tapātyaye.

नदतां काननान्तेषु श्रूयन्ते विविधाः स्वनाः। वृष्टिभिस् ताड्यमानानां वराहमृगपक्षिणाम्।

nadatāṃ kānanānteṣu śrūyante vividhāḥ svanāḥ. vṛṣṭibhis tāḍyamānānāṃ varāhamṛgapakṣiṇām.

स्तोककाः शिखिनश् चैव पुंस्कोकिलगणैः सह। मत्ताः परिपतन्ति स्म दर्दुराश् चैव दर्पिताः।

stokakāḥ śikhinaś caiva puṃskokilagaṇaiḥ saha. mattāḥ paripatanti sma dardurāś caiva darpitāḥ.

तथा बहुविधाकारा प्रावृण् मेघानुनादिता। अभ्यतीता शिवा तेषां चरतां मरुधन्वसु।

tathā bahuvidhākārā prāvṛṇ meghānunāditā. abhyatītā śivā teṣāṃ caratāṃ marudhanvasu.

क्रौञ्चहंसगणाकीर्णा शरत् प्रणिहिताभवत्। रूढकक्षवनप्रस्था प्रसन्नजलनिम्नगा।

krauñcahaṃsagaṇākīrṇā śarat praṇihitābhavat. rūḍhakakṣavanaprasthā prasannajalanimnagā.

विमलाकाशनक्षत्रा शरत् तेषां शिवाभवत्। मृगद्विजसमाकीर्णा पाण्डवानां महात्मनाम्।

vimalākāśanakṣatrā śarat teṣāṃ śivābhavat. mṛgadvijasamākīrṇā pāṇḍavānāṃ mahātmanām.

पश्यन्तः शान्तरजसः क्षपा जलदशीतलाः। ग्रहनक्षत्रसंघैश् च सोमेन च विराजिताः।

paśyantaḥ śāntarajasaḥ kṣapā jaladaśītalāḥ. grahanakṣatrasaṃghaiś ca somena ca virājitāḥ.

कुमुदैः पुण्डरीकैश् च शीतवारिधराः शिवाः। नदीः पुष्करिणीश् चैव ददृशुः समलंकृताः।

kumudaiḥ puṇḍarīkaiś ca śītavāridharāḥ śivāḥ. nadīḥ puṣkariṇīś caiva dadṛśuḥ samalaṃkṛtāḥ.

आकाशनीकाशतटां नीपनीवारसंकुलाम्। बभूव चरतां हर्षः पुण्यतीर्थां सरस्वतीम्।

ākāśanīkāśataṭāṃ nīpanīvārasaṃkulām. babhūva caratāṃ harṣaḥ puṇyatīrthāṃ sarasvatīm.

ते वै मुमुदिरे वीराः प्रसन्नसलिलां शिवाम्। पश्यन्तो दृढधन्वानः परिपूर्णां सरस्वतीम्।

te vai mumudire vīrāḥ prasannasalilāṃ śivām. paśyanto dṛḍhadhanvānaḥ paripūrṇāṃ sarasvatīm.

तेषां पुण्यतमा रात्रिः पर्वसंधौ स्म शारदी। तत्रैव वसताम् आसीत् कार्त्तिकी जनमेजय।

teṣāṃ puṇyatamā rātriḥ parvasaṃdhau sma śāradī. tatraiva vasatām āsīt kārttikī janamejaya.

पुण्यकृद्भिर् महासत्त्वैस् तापसैः सह पाण्डवाः। तत् सर्वं भरतश्रेष्ठाः समूहुर् योगम् उत्तमम्।

puṇyakṛdbhir mahāsattvais tāpasaiḥ saha pāṇḍavāḥ. tat sarvaṃ bharataśreṣṭhāḥ samūhur yogam uttamam.

तमिस्राभ्युदये तस्मिन् धौम्येन सह पाण्डवाः। सूतैः पौरोगवैश् चैव काम्यकं प्रययुर् वनम्।

tamisrābhyudaye tasmin dhaumyena saha pāṇḍavāḥ. sūtaiḥ paurogavaiś caiva kāmyakaṃ prayayur vanam.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...