महाभारत 3.173 (श्लोक 1)

महाभारत

←वन पर्व→

←अध्याय 173→

[mh-3-173] • 22 श्लोकाः

जनमेजय उवाच। तस्मिन् कृतास्त्रे रथिनां प्रधाने; प्रत्यागते भवनाद् वृत्रहन्तुः। अतः परं किम् अकुर्वन्त पार्थाः; समेत्य शूरेण धनंजयेन।

janamejaya uvāca. tasmin kṛtāstre rathināṃ pradhāne; pratyāgate bhavanād vṛtrahantuḥ. ataḥ paraṃ kim akurvanta pārthāḥ; sametya śūreṇa dhanaṃjayena.

वैशंपायन उवाच। वनेषु तेष्व् एव तु ते नरेन्द्राः; सहार्जुनेनेन्द्रसमेन वीराः। तस्मिंश् च शैलप्रवरे सुरम्ये; धनेश्वराक्रीडगता विजह्रुः।

vaiśaṃpāyana uvāca. vaneṣu teṣv eva tu te narendrāḥ; sahārjunenendrasamena vīrāḥ. tasmiṃś ca śailapravare suramye; dhaneśvarākrīḍagatā vijahruḥ.

वेश्मानि तान्य् अप्रतिमानि पश्यन्; क्रीडाश् च नानाद्रुमसंनिकर्षाः। चचार धन्वी बहुधा नरेन्द्रः; सो ऽस्त्रेषु यत्तः सततं किरीटी।

veśmāni tāny apratimāni paśyan; krīḍāś ca nānādrumasaṃnikarṣāḥ. cacāra dhanvī bahudhā narendraḥ; so 'streṣu yattaḥ satataṃ kirīṭī.

अवाप्य वासं नरदेवपुत्राः; प्रसादजं वैश्रवणस्य राज्ञः। न प्राणिनां ते स्पृहयन्ति राजञ्; शिवश् च कालः स बभूव तेषाम्।

avāpya vāsaṃ naradevaputrāḥ; prasādajaṃ vaiśravaṇasya rājñaḥ. na prāṇināṃ te spṛhayanti rājañ; śivaś ca kālaḥ sa babhūva teṣām.

समेत्य पार्थेन यथैकरात्रम्; ऊषुः समास् तत्र तदा चतस्रः। पूर्वाश् च षट् ता दश पाण्डवानां; शिवा बभूवुर् वसतां वनेषु।

sametya pārthena yathaikarātram; ūṣuḥ samās tatra tadā catasraḥ. pūrvāś ca ṣaṭ tā daśa pāṇḍavānāṃ; śivā babhūvur vasatāṃ vaneṣu.

ततो ऽब्रवीद् वायुसुतस् तरस्वी; जिष्णुश् च राजानम् उपोपविश्य। यमौ च वीरौ सुरराजकल्पाव्; एकान्तम् आस्थाय हितं प्रियं च।

tato 'bravīd vāyusutas tarasvī; jiṣṇuś ca rājānam upopaviśya. yamau ca vīrau surarājakalpāv; ekāntam āsthāya hitaṃ priyaṃ ca.

तव प्रतिज्ञां कुरुराज सत्यां; चिकीर्षमाणास् त्वदनु प्रियं च। ततो ऽनुगच्छाम वनान्य् अपास्य; सुयोधनं सानुचरं निहन्तुम्।

tava pratijñāṃ kururāja satyāṃ; cikīrṣamāṇās tvadanu priyaṃ ca. tato 'nugacchāma vanāny apāsya; suyodhanaṃ sānucaraṃ nihantum.

एकादशं वर्षम् इदं वसामः; सुयोधनेनात्तसुखाः सुखार्हाः। तं वञ्चयित्वाधमबुद्धिशीलम्; अज्ञातवासं सुखम् आप्नुयामः।

ekādaśaṃ varṣam idaṃ vasāmaḥ; suyodhanenāttasukhāḥ sukhārhāḥ. taṃ vañcayitvādhamabuddhiśīlam; ajñātavāsaṃ sukham āpnuyāmaḥ.

तवाज्ञया पार्थिव निर्विशङ्का; विहाय मानं विचरन् वनानि। समीपवासेन विलोभितास् ते; ज्ञास्यन्ति नास्मान् अपकृष्टदेशान्।

tavājñayā pārthiva nirviśaṅkā; vihāya mānaṃ vicaran vanāni. samīpavāsena vilobhitās te; jñāsyanti nāsmān apakṛṣṭadeśān.

संवत्सरं तं तु विहृत्य गूढं; नराधमं तं सुखम् उद्धरेम। निर्यात्य वैरं सफलं सपुष्पं; तस्मै नरेन्द्राधमपूरुषाय।

saṃvatsaraṃ taṃ tu vihṛtya gūḍhaṃ; narādhamaṃ taṃ sukham uddharema. niryātya vairaṃ saphalaṃ sapuṣpaṃ; tasmai narendrādhamapūruṣāya.

सुयोधनायानुचरैर् वृताय; ततो महीम् आहर धर्मराज। स्वर्गोपमं शैलम् इमं चरद्भिः; शक्यो विहन्तुं नरदेव शोकः।

suyodhanāyānucarair vṛtāya; tato mahīm āhara dharmarāja. svargopamaṃ śailam imaṃ caradbhiḥ; śakyo vihantuṃ naradeva śokaḥ.

कीर्तिश् च ते भारत पुण्यगन्धा; नश्येत लोकेषु चराचरेषु। तत् प्राप्य राज्यं कुरुपुंगवानां; शक्यं महत् प्राप्तम् अथ क्रियाश् च।

kīrtiś ca te bhārata puṇyagandhā; naśyeta lokeṣu carācareṣu. tat prāpya rājyaṃ kurupuṃgavānāṃ; śakyaṃ mahat prāptam atha kriyāś ca.

इदं तु शक्यं सततं नरेन्द्र; प्राप्तुं त्वया यल् लभसे कुबेरात्। कुरुष्व बुद्धिं द्विषतां वधाय; कृतागसां भारत निग्रहे च।

idaṃ tu śakyaṃ satataṃ narendra; prāptuṃ tvayā yal labhase kuberāt. kuruṣva buddhiṃ dviṣatāṃ vadhāya; kṛtāgasāṃ bhārata nigrahe ca.

तेजस् तवोग्रं न सहेत राजन्; समेत्य साक्षाद् अपि वज्रपाणिः। न हि व्यथां जातु करिष्यतस् तौ; समेत्य देवैर् अपि धर्मराज।

tejas tavograṃ na saheta rājan; sametya sākṣād api vajrapāṇiḥ. na hi vyathāṃ jātu kariṣyatas tau; sametya devair api dharmarāja.

त्वदर्थसिद्ध्यर्थम् अभिप्रवृत्तौ; सुपर्णकेतुश् च शिनेश् च नप्ता। यथैव कृष्णो ऽप्रतिमो बलेन; तथैव राजन् स शिनिप्रवीरः।

tvadarthasiddhyartham abhipravṛttau; suparṇaketuś ca śineś ca naptā. yathaiva kṛṣṇo 'pratimo balena; tathaiva rājan sa śinipravīraḥ.

तवार्थसिद्ध्यर्थम् अभिप्रवृत्तौ; यथैव कृष्णः सह यादवैस् तैः। तथैव चावां नरदेववर्य; यमौ च वीरौ कृतिनौ प्रयोगे। त्वदर्थयोगप्रभवप्रधानाः; समं करिष्याम परान् समेत्य।

tavārthasiddhyartham abhipravṛttau; yathaiva kṛṣṇaḥ saha yādavais taiḥ. tathaiva cāvāṃ naradevavarya; yamau ca vīrau kṛtinau prayoge. tvadarthayogaprabhavapradhānāḥ; samaṃ kariṣyāma parān sametya.

ततस् तद् आज्ञाय मतं महात्मा; तेषां स धर्मस्य सुतो वरिष्ठः। प्रदक्षिणं वैश्रवणाधिवासं; चकार धर्मार्थविद् उत्तमौजः।

tatas tad ājñāya mataṃ mahātmā; teṣāṃ sa dharmasya suto variṣṭhaḥ. pradakṣiṇaṃ vaiśravaṇādhivāsaṃ; cakāra dharmārthavid uttamaujaḥ.

आमन्त्र्य वेश्मानि नदीः सरांसि; सर्वाणि रक्षांसि च धर्मराजः। यथागतं मार्गम् अवेक्षमाणः; पुनर् गिरिं चैव निरीक्षमाणः।

āmantrya veśmāni nadīḥ sarāṃsi; sarvāṇi rakṣāṃsi ca dharmarājaḥ. yathāgataṃ mārgam avekṣamāṇaḥ; punar giriṃ caiva nirīkṣamāṇaḥ.

समाप्तकर्मा सहितः सुहृद्भिर्; जित्वा सपत्नान् प्रतिलभ्य राज्यम्। शैलेन्द्र भूयस् तपसे धृतात्मा; द्रष्टा तवास्मीति मतिं चकार।

samāptakarmā sahitaḥ suhṛdbhir; jitvā sapatnān pratilabhya rājyam. śailendra bhūyas tapase dhṛtātmā; draṣṭā tavāsmīti matiṃ cakāra.

वृतः स सर्वैर् अनुजैर् द्विजैश् च; तेनैव मार्गेण पतिः कुरूणाम्। उवाह चैनान् सगणांस् तथैव; घटोत्कचः पर्वतनिर्झरेषु।

vṛtaḥ sa sarvair anujair dvijaiś ca; tenaiva mārgeṇa patiḥ kurūṇām. uvāha cainān sagaṇāṃs tathaiva; ghaṭotkacaḥ parvatanirjhareṣu.

तान् प्रस्थितान् प्रीतिमना महर्षिः; पितेव पुत्रान् अनुशिष्य सर्वान्। स लोमशः प्रीतमना जगाम; दिवौकसां पुण्यतमं निवासम्।

tān prasthitān prītimanā maharṣiḥ; piteva putrān anuśiṣya sarvān. sa lomaśaḥ prītamanā jagāma; divaukasāṃ puṇyatamaṃ nivāsam.

तेनानुशिष्टार्ष्टिषेणेन चैव; तीर्थानि रम्याणि तपोवनानि। महान्ति चान्यानि सरांसि पार्थाः; संपश्यमानाः प्रययुर् नराग्र्याः।

tenānuśiṣṭārṣṭiṣeṇena caiva; tīrthāni ramyāṇi tapovanāni. mahānti cānyāni sarāṃsi pārthāḥ; saṃpaśyamānāḥ prayayur narāgryāḥ.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...

Project Home / Contents