महाभारत 3.17 (श्लोक 1) - Project अर्थ (Artha)

Project Home / Contents

महाभारत

←वन पर्व→

←अध्याय 17→

[mh-3-17] • 33 श्लोकाः

वासुदेव उवाच। तां तूपयात्वा राजेन्द्र शाल्वः सौभपतिस् तदा। प्रभूतनरनागेन बलेनोपविवेश ह।

vāsudeva uvāca. tāṃ tūpayātvā rājendra śālvaḥ saubhapatis tadā. prabhūtanaranāgena balenopaviveśa ha.

समे निविष्टा सा सेना प्रभूतसलिलाशये। चतुरङ्गबलोपेता शाल्वराजाभिपालिता।

same niviṣṭā sā senā prabhūtasalilāśaye. caturaṅgabalopetā śālvarājābhipālitā.

वर्जयित्वा श्मशानानि देवतायतनानि च। वल्मीकांश् चैव चैत्यांश् च तन्निविष्टम् अभूद् बलम्।

varjayitvā śmaśānāni devatāyatanāni ca. valmīkāṃś caiva caityāṃś ca tanniviṣṭam abhūd balam.

अनीकानां विभागेन पन्थानः षट् कृताभवन्। प्रवणा नव चैवासञ् शाल्वस्य शिबिरे नृप।

anīkānāṃ vibhāgena panthānaḥ ṣaṭ kṛtābhavan. pravaṇā nava caivāsañ śālvasya śibire nṛpa.

सर्वायुधसमोपेतं सर्वशस्त्रविशारदम्। रथनागाश्वकलिलं पदातिध्वजसंकुलम्।

sarvāyudhasamopetaṃ sarvaśastraviśāradam. rathanāgāśvakalilaṃ padātidhvajasaṃkulam.

तुष्टपुष्टजनोपेतं वीरलक्षणलक्षितम्। विचित्रध्वजसंनाहं विचित्ररथकार्मुकम्।

tuṣṭapuṣṭajanopetaṃ vīralakṣaṇalakṣitam. vicitradhvajasaṃnāhaṃ vicitrarathakārmukam.

संनिवेश्य च कौरव्य द्वारकायां नरर्षभ। अभिसारयाम् आस तदा वेगेन पतगेन्द्रवत्।

saṃniveśya ca kauravya dvārakāyāṃ nararṣabha. abhisārayām āsa tadā vegena patagendravat.

तदापतन्तं संदृश्य बलं शाल्वपतेस् तदा। निर्याय योधयाम् आसुः कुमारा वृष्णिनन्दनाः।

tadāpatantaṃ saṃdṛśya balaṃ śālvapates tadā. niryāya yodhayām āsuḥ kumārā vṛṣṇinandanāḥ.

असहन्तो ऽभियानं तच् छाल्वराजस्य कौरव। चारुदेष्णश् च साम्बश् च प्रद्युम्नश् च महारथः।

asahanto 'bhiyānaṃ tac chālvarājasya kaurava. cārudeṣṇaś ca sāmbaś ca pradyumnaś ca mahārathaḥ.

ते रथैर् दंशिताः सर्वे विचित्राभरणध्वजाः। संसक्ताः शाल्वराजस्य बहुभिर् योधपुंगवैः।

te rathair daṃśitāḥ sarve vicitrābharaṇadhvajāḥ. saṃsaktāḥ śālvarājasya bahubhir yodhapuṃgavaiḥ.

गृहीत्वा तु धनुः साम्बः शाल्वस्य सचिवं रणे। योधयाम् आस संहृष्टः क्षेमवृद्धिं चमूपतिम्।

gṛhītvā tu dhanuḥ sāmbaḥ śālvasya sacivaṃ raṇe. yodhayām āsa saṃhṛṣṭaḥ kṣemavṛddhiṃ camūpatim.

तस्य बाणमयं वर्षं जाम्बवत्याः सुतो महत्। मुमोच भरतश्रेष्ठ यथा वर्षं सहस्रदृक्।

tasya bāṇamayaṃ varṣaṃ jāmbavatyāḥ suto mahat. mumoca bharataśreṣṭha yathā varṣaṃ sahasradṛk.

तद् बाणवर्षं तुमुलं विषेहे स चमूपतिः। क्षेमवृद्धिर् महाराज हिमवान् इव निश्चलः।

tad bāṇavarṣaṃ tumulaṃ viṣehe sa camūpatiḥ. kṣemavṛddhir mahārāja himavān iva niścalaḥ.

ततः साम्बाय राजेन्द्र क्षेमवृद्धिर् अपि स्म ह। मुमोच मायाविहितं शरजालं महत्तरम्।

tataḥ sāmbāya rājendra kṣemavṛddhir api sma ha. mumoca māyāvihitaṃ śarajālaṃ mahattaram.

ततो मायामयं जालं माययैव विदार्य सः। साम्बः शरसहस्रेण रथम् अस्याभ्यवर्षत।

tato māyāmayaṃ jālaṃ māyayaiva vidārya saḥ. sāmbaḥ śarasahasreṇa ratham asyābhyavarṣata.

ततः स विद्धः साम्बेन क्षेमवृद्धिश् चमूपतिः। अपायाज् जवनैर् अश्वैः साम्बबाणप्रपीडितः।

tataḥ sa viddhaḥ sāmbena kṣemavṛddhiś camūpatiḥ. apāyāj javanair aśvaiḥ sāmbabāṇaprapīḍitaḥ.

तस्मिन् विप्रद्रुते क्रूरे शाल्वस्याथ चमूपतौ। वेगवान् नाम दैतेयः सुतं मे ऽभ्यद्रवद् बली।

tasmin vipradrute krūre śālvasyātha camūpatau. vegavān nāma daiteyaḥ sutaṃ me 'bhyadravad balī.

अभिपन्नस् तु राजेन्द्र साम्बो वृष्णिकुलोद्वहः। वेगं वेगवतो राजंस् तस्थौ वीरो विधारयन्।

abhipannas tu rājendra sāmbo vṛṣṇikulodvahaḥ. vegaṃ vegavato rājaṃs tasthau vīro vidhārayan.

स वेगवति कौन्तेय साम्बो वेगवतीं गदाम्। चिक्षेप तरसा वीरो व्याविध्य सत्यविक्रमः।

sa vegavati kaunteya sāmbo vegavatīṃ gadām. cikṣepa tarasā vīro vyāvidhya satyavikramaḥ.

तया त्व् अभिहतो राजन् वेगवान् अपतद् भुवि। वातरुग्ण इव क्षुण्णो जीर्णमूलो वनस्पतिः।

tayā tv abhihato rājan vegavān apatad bhuvi. vātarugṇa iva kṣuṇṇo jīrṇamūlo vanaspatiḥ.

तस्मिन् निपतिते वीरे गदानुन्ने महासुरे। प्रविश्य महतीं सेनां योधयाम् आस मे सुतः।

tasmin nipatite vīre gadānunne mahāsure. praviśya mahatīṃ senāṃ yodhayām āsa me sutaḥ.

चारुदेष्णेन संसक्तो विविन्ध्यो नाम दानवः। महारथः समाज्ञातो महाराज महाधनुः।

cārudeṣṇena saṃsakto vivindhyo nāma dānavaḥ. mahārathaḥ samājñāto mahārāja mahādhanuḥ.

ततः सुतुमुलं युद्धं चारुदेष्णविविन्ध्ययोः। वृत्रवासवयो राजन् यथा पूर्वं तथाभवत्।

tataḥ sutumulaṃ yuddhaṃ cārudeṣṇavivindhyayoḥ. vṛtravāsavayo rājan yathā pūrvaṃ tathābhavat.

अन्योन्यस्याभिसंक्रुद्धाव् अन्योन्यं जघ्नतुः शरैः। विनदन्तौ महाराज सिंहाव् इव महाबलौ।

anyonyasyābhisaṃkruddhāv anyonyaṃ jaghnatuḥ śaraiḥ. vinadantau mahārāja siṃhāv iva mahābalau.

रौक्मिणेयस् ततो बाणम् अग्न्यर्कोपमवर्चसम्। अभिमन्त्र्य महास्त्रेण संदधे शत्रुनाशनम्।

raukmiṇeyas tato bāṇam agnyarkopamavarcasam. abhimantrya mahāstreṇa saṃdadhe śatrunāśanam.

स विविन्ध्याय सक्रोधः समाहूय महारथः। चिक्षेप मे सुतो राजन् स गतासुर् अथापतत्।

sa vivindhyāya sakrodhaḥ samāhūya mahārathaḥ. cikṣepa me suto rājan sa gatāsur athāpatat.

विविन्ध्यं निहतं दृष्ट्वा तां च विक्षोभितां चमूम्। कामगेन स सौभेन शाल्वः पुनर् उपागमत्।

vivindhyaṃ nihataṃ dṛṣṭvā tāṃ ca vikṣobhitāṃ camūm. kāmagena sa saubhena śālvaḥ punar upāgamat.

ततो व्याकुलितं सर्वं द्वारकावासि तद् बलम्। दृष्ट्वा शाल्वं महाबाहो सौभस्थं पृथिवीगतम्।

tato vyākulitaṃ sarvaṃ dvārakāvāsi tad balam. dṛṣṭvā śālvaṃ mahābāho saubhasthaṃ pṛthivīgatam.

ततो निर्याय कौन्तेय व्यवस्थाप्य च तद् बलम्। आनर्तानां महाराज प्रद्युम्नो वाक्यम् अब्रवीत्।

tato niryāya kaunteya vyavasthāpya ca tad balam. ānartānāṃ mahārāja pradyumno vākyam abravīt.

सर्वे भवन्तस् तिष्ठन्तु सर्वे पश्यन्तु मां युधि। निवारयन्तं संग्रामे बलात् सौभं सराजकम्।

sarve bhavantas tiṣṭhantu sarve paśyantu māṃ yudhi. nivārayantaṃ saṃgrāme balāt saubhaṃ sarājakam.

अहं सौभपतेः सेनाम् आयसैर् भुजगैर् इव। धनुर्भुजविनिर्मुक्तैर् नाशयाम्य् अद्य यादवाः।

ahaṃ saubhapateḥ senām āyasair bhujagair iva. dhanurbhujavinirmuktair nāśayāmy adya yādavāḥ.

आश्वसध्वं न भीः कार्या सौभराड् अद्य नश्यति। मयाभिपन्नो दुष्टात्मा ससौभो विनशिष्यति।

āśvasadhvaṃ na bhīḥ kāryā saubharāḍ adya naśyati. mayābhipanno duṣṭātmā sasaubho vinaśiṣyati.

एवं ब्रुवति संहृष्टे प्रद्युम्ने पाण्डुनन्दन। विष्ठितं तद् बलं वीर युयुधे च यथासुखम्।

evaṃ bruvati saṃhṛṣṭe pradyumne pāṇḍunandana. viṣṭhitaṃ tad balaṃ vīra yuyudhe ca yathāsukham.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...