महाभारत 3.144 (श्लोक 1)

Project Home / Contents

महाभारत

←वन पर्व→

←अध्याय 144→

[mh-3-144] • 27 श्लोकाः

वैशंपायन उवाच। ततः प्रयातमात्रेषु पाण्डवेषु महात्मसु। पद्भ्याम् अनुचिता गन्तुं द्रौपदी समुपाविशत्।

vaiśaṃpāyana uvāca. tataḥ prayātamātreṣu pāṇḍaveṣu mahātmasu. padbhyām anucitā gantuṃ draupadī samupāviśat.

श्रान्ता दुःखपरीता च वातवर्षेण तेन च। सौकुमार्याच् च पाञ्चाली संमुमोह यशस्विनी।

śrāntā duḥkhaparītā ca vātavarṣeṇa tena ca. saukumāryāc ca pāñcālī saṃmumoha yaśasvinī.

सा पात्यमाना मोहेन बाहुभ्याम् असितेक्षणा। वृत्ताभ्याम् अनुरूपाभ्याम् ऊरू समवलम्बत।

sā pātyamānā mohena bāhubhyām asitekṣaṇā. vṛttābhyām anurūpābhyām ūrū samavalambata.

आलम्बमाना सहिताव् ऊरू गजकरोपमौ। पपात सहसा भूमौ वेपन्ती कदली यथा।

ālambamānā sahitāv ūrū gajakaropamau. papāta sahasā bhūmau vepantī kadalī yathā.

तां पतन्तीं वरारोहां सज्जमानां लताम् इव। नकुलः समभिद्रुत्य परिजग्राह वीर्यवान्।

tāṃ patantīṃ varārohāṃ sajjamānāṃ latām iva. nakulaḥ samabhidrutya parijagrāha vīryavān.

नकुल उवाच। राजन् पाञ्चालराजस्य सुतेयम् असितेक्षणा। श्रान्ता निपतिता भूमौ ताम् अवेक्षस्व भारत।

nakula uvāca. rājan pāñcālarājasya suteyam asitekṣaṇā. śrāntā nipatitā bhūmau tām avekṣasva bhārata.

अदुःखार्हा परं दुःखं प्राप्तेयं मृदुगामिनी। आश्वासय महाराज ताम् इमां श्रमकर्शिताम्।

aduḥkhārhā paraṃ duḥkhaṃ prāpteyaṃ mṛdugāminī. āśvāsaya mahārāja tām imāṃ śramakarśitām.

वैशंपायन उवाच। राजा तु वचनात् तस्य भृशं दुःखसमन्वितः। भीमश् च सहदेवश् च सहसा समुपाद्रवन्।

vaiśaṃpāyana uvāca. rājā tu vacanāt tasya bhṛśaṃ duḥkhasamanvitaḥ. bhīmaś ca sahadevaś ca sahasā samupādravan.

ताम् अवेक्ष्य तु कौन्तेयो विवर्णवदनां कृशाम्। अङ्कम् आनीय धर्मात्मा पर्यदेवयद् आतुरः।

tām avekṣya tu kaunteyo vivarṇavadanāṃ kṛśām. aṅkam ānīya dharmātmā paryadevayad āturaḥ.

कथं वेश्मसु गुप्तेषु स्वास्तीर्णशयनोचिता। शेते निपतिता भूमौ सुखार्हा वरवर्णिनी।

kathaṃ veśmasu gupteṣu svāstīrṇaśayanocitā. śete nipatitā bhūmau sukhārhā varavarṇinī.

सुकुमारौ कथं पादौ मुखं च कमलप्रभम्। मत्कृते ऽद्य वरार्हायाः श्यामतां समुपागतम्।

sukumārau kathaṃ pādau mukhaṃ ca kamalaprabham. matkṛte 'dya varārhāyāḥ śyāmatāṃ samupāgatam.

किम् इदं द्यूतकामेन मया कृतम् अबुद्धिना। आदाय कृष्णां चरता वने मृगगणायुते।

kim idaṃ dyūtakāmena mayā kṛtam abuddhinā. ādāya kṛṣṇāṃ caratā vane mṛgagaṇāyute.

सुखं प्राप्स्यति पाञ्चाली पाण्डवान् प्राप्य वै पतीन्। इति द्रुपदराजेन पित्रा दत्तायतेक्षणा।

sukhaṃ prāpsyati pāñcālī pāṇḍavān prāpya vai patīn. iti drupadarājena pitrā dattāyatekṣaṇā.

तत् सर्वम् अनवाप्यैव श्रमशोकाद् धि कर्शिता। शेते निपतिता भूमौ पापस्य मम कर्मभिः।

tat sarvam anavāpyaiva śramaśokād dhi karśitā. śete nipatitā bhūmau pāpasya mama karmabhiḥ.

तथा लालप्यमाने तु धर्मराजे युधिष्ठिरे। धौम्यप्रभृतयः सर्वे तत्राजग्मुर् द्विजोत्तमाः।

tathā lālapyamāne tu dharmarāje yudhiṣṭhire. dhaumyaprabhṛtayaḥ sarve tatrājagmur dvijottamāḥ.

ते समाश्वासयाम् आसुर् आशीर्भिश् चाप्य् अपूजयन्। रक्षोघ्नांश् च तथा मन्त्राञ् जेपुश् चक्रुश् च ते क्रियाः।

te samāśvāsayām āsur āśīrbhiś cāpy apūjayan. rakṣoghnāṃś ca tathā mantrāñ jepuś cakruś ca te kriyāḥ.

पठ्यमानेषु मन्त्रेषु शान्त्यर्थं परमर्षिभिः। स्पृश्यमाना करैः शीतैः पाण्डवैश् च मुहुर् मुहुः।

paṭhyamāneṣu mantreṣu śāntyarthaṃ paramarṣibhiḥ. spṛśyamānā karaiḥ śītaiḥ pāṇḍavaiś ca muhur muhuḥ.

सेव्यमाना च शीतेन जलमिश्रेण वायुना। पाञ्चाली सुखम् आसाद्य लेभे चेतः शनैः शनैः।

sevyamānā ca śītena jalamiśreṇa vāyunā. pāñcālī sukham āsādya lebhe cetaḥ śanaiḥ śanaiḥ.

परिगृह्य च तां दीनां कृष्णाम् अजिनसंस्तरे। तदा विश्रामयाम् आसुर् लब्धसंज्ञां तपस्विनीम्।

parigṛhya ca tāṃ dīnāṃ kṛṣṇām ajinasaṃstare. tadā viśrāmayām āsur labdhasaṃjñāṃ tapasvinīm.

तस्या यमौ रक्ततलौ पादौ पूजितलक्षणौ। कराभ्यां किणजाताभ्यां शनकैः संववाहतुः।

tasyā yamau raktatalau pādau pūjitalakṣaṇau. karābhyāṃ kiṇajātābhyāṃ śanakaiḥ saṃvavāhatuḥ.

पर्याश्वासयद् अप्य् एनां धर्मराजो युधिष्ठिरः। उवाच च कुरुश्रेष्ठो भीमसेनम् इदं वचः।

paryāśvāsayad apy enāṃ dharmarājo yudhiṣṭhiraḥ. uvāca ca kuruśreṣṭho bhīmasenam idaṃ vacaḥ.

बहवः पर्वता भीम विषमा हिमदुर्गमाः। तेषु कृष्णा महाबाहो कथं नु विचरिष्यति।

bahavaḥ parvatā bhīma viṣamā himadurgamāḥ. teṣu kṛṣṇā mahābāho kathaṃ nu vicariṣyati.

भीमसेन उवाच। त्वां राजन् राजपुत्रीं च यमौ च पुरुषर्षभौ। स्वयं नेष्यामि राजेन्द्र मा विषादे मनः कृथाः।

bhīmasena uvāca. tvāṃ rājan rājaputrīṃ ca yamau ca puruṣarṣabhau. svayaṃ neṣyāmi rājendra mā viṣāde manaḥ kṛthāḥ.

अथ वासौ मया जातो विहगो मद्बलोपमः। वहेद् अनघ सर्वान् नो वचनात् ते घतोत्कचः। एतच् छ्रुत्वा तु वचनं भीमसेनस्य धर्मराट्। भीमं संपूजयंस् तुष्ट एवम् अस्त्व् इत्य् अभाषत।

atha vāsau mayā jāto vihago madbalopamaḥ. vahed anagha sarvān no vacanāt te ghatotkacaḥ. etac chrutvā tu vacanaṃ bhīmasenasya dharmarāṭ. bhīmaṃ saṃpūjayaṃs tuṣṭa evam astv ity abhāṣata.

वैशंपायन उवाच। अनुज्ञातो धर्मराज्ञा पुत्रं सस्मार राक्षसम्। घटोत्कचश् च धर्मात्मा स्मृतमात्रः पितुस् तदा। कृताञ्जलिर् उपातिष्ठद् अभिवाद्याथ पाण्डवान्।

vaiśaṃpāyana uvāca. anujñāto dharmarājñā putraṃ sasmāra rākṣasam. ghaṭotkacaś ca dharmātmā smṛtamātraḥ pitus tadā. kṛtāñjalir upātiṣṭhad abhivādyātha pāṇḍavān.

ब्राह्मणांश् च महाबाहुः स च तैर् अभिनन्दितः। उवाच भीमसेनं स पितरं सत्यविक्रमः।

brāhmaṇāṃś ca mahābāhuḥ sa ca tair abhinanditaḥ. uvāca bhīmasenaṃ sa pitaraṃ satyavikramaḥ.

स्मृतो ऽस्मि भवता शीघ्रं शुश्रूषुर् अहम् आगतः। आज्ञापय महाबाहो सर्वं कर्तास्म्य् असंशयम्। तच् छ्रुत्वा भीमसेनस् तु राक्षसं परिषस्वजे।

smṛto 'smi bhavatā śīghraṃ śuśrūṣur aham āgataḥ. ājñāpaya mahābāho sarvaṃ kartāsmy asaṃśayam. tac chrutvā bhīmasenas tu rākṣasaṃ pariṣasvaje.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...