महाभारत 3.143 (श्लोक 1)

Project Home / Contents

महाभारत

←वन पर्व→

←अध्याय 143→

[mh-3-143] • 21 श्लोकाः

वैशंपायन उवाच। ते शूरास् ततधन्वानस् तूणवन्तः समार्गणाः। बद्धगोधाङ्गुलित्राणाः खद्गवन्तो ऽमितौजसः।

vaiśaṃpāyana uvāca. te śūrās tatadhanvānas tūṇavantaḥ samārgaṇāḥ. baddhagodhāṅgulitrāṇāḥ khadgavanto 'mitaujasaḥ.

परिगृह्य द्विजश्रेष्ठाञ् श्रेष्ठाः सर्वधनुष्मताम्। पाञ्चालीसहिता राजन् प्रययुर् गन्धमादनम्।

parigṛhya dvijaśreṣṭhāñ śreṣṭhāḥ sarvadhanuṣmatām. pāñcālīsahitā rājan prayayur gandhamādanam.

सरांसि सरितश् चैव पर्वतांश् च वनानि च। वृक्षांश् च बहुलच्छायान् ददृशुर् गिरिमूर्धनि। नित्यपुष्पफलान् देशान् देवर्षिगणसेवितान्।

sarāṃsi saritaś caiva parvatāṃś ca vanāni ca. vṛkṣāṃś ca bahulacchāyān dadṛśur girimūrdhani. nityapuṣpaphalān deśān devarṣigaṇasevitān.

आत्मन्य् आत्मानम् आधाय वीरा मूलफलाशनाः। चेरुर् उच्चावचाकारान् देशान् विषमसंकटान्। पश्यन्तो मृगजातानि बहूनि विविधानि च।

ātmany ātmānam ādhāya vīrā mūlaphalāśanāḥ. cerur uccāvacākārān deśān viṣamasaṃkaṭān. paśyanto mṛgajātāni bahūni vividhāni ca.

ऋषिसिद्धामरयुतं गन्धर्वाप्सरसां प्रियम्। विविशुस् ते महात्मानः किंनराचरितं गिरिम्।

ṛṣisiddhāmarayutaṃ gandharvāpsarasāṃ priyam. viviśus te mahātmānaḥ kiṃnarācaritaṃ girim.

प्रविशत्स्व् अथ वीरेषु पर्वतं गन्धमादनम्। चण्डवातं महद् वर्षं प्रादुरासीद् विशां पते।

praviśatsv atha vīreṣu parvataṃ gandhamādanam. caṇḍavātaṃ mahad varṣaṃ prādurāsīd viśāṃ pate.

ततो रेणुः समुद्भूतः सपत्रबहुलो महान्। पृथिवीं चान्तरिक्षं च द्यां चैव तमसावृणोत्।

tato reṇuḥ samudbhūtaḥ sapatrabahulo mahān. pṛthivīṃ cāntarikṣaṃ ca dyāṃ caiva tamasāvṛṇot.

न स्म प्रज्ञायते किं चिद् आवृते व्योम्नि रेणुना। न चापि शेकुस् ते कर्तुम् अन्योन्यस्याभिभाषणम्।

na sma prajñāyate kiṃ cid āvṛte vyomni reṇunā. na cāpi śekus te kartum anyonyasyābhibhāṣaṇam.

न चापश्यन्त ते ऽन्योन्यं तमसा हतचक्षुषः। आकृष्यमाणा वातेन साश्मचूर्णेन भारत।

na cāpaśyanta te 'nyonyaṃ tamasā hatacakṣuṣaḥ. ākṛṣyamāṇā vātena sāśmacūrṇena bhārata.

द्रुमाणां वातभग्नानां पततां भूतले भृशम्। अन्येषां च महीजानां शब्दः समभवन् महान्।

drumāṇāṃ vātabhagnānāṃ patatāṃ bhūtale bhṛśam. anyeṣāṃ ca mahījānāṃ śabdaḥ samabhavan mahān.

द्यौः स्वित् पतति किं भूमौ दीर्यन्ते पर्वता नु किम्। इति ते मेनिरे सर्वे पवनेन विमोहिताः।

dyauḥ svit patati kiṃ bhūmau dīryante parvatā nu kim. iti te menire sarve pavanena vimohitāḥ.

ते यथानन्तरान् वृक्षान् वल्मीकान् विषमाणि च। पाणिभिः परिमार्गन्तो भीता वायोर् निलिल्यिरे।

te yathānantarān vṛkṣān valmīkān viṣamāṇi ca. pāṇibhiḥ parimārganto bhītā vāyor nililyire.

ततः कार्मुकम् उद्यम्य भीमसेनो महाबलः। कृष्णाम् आदाय संगत्या तस्थाव् आश्रित्य पादपम्।

tataḥ kārmukam udyamya bhīmaseno mahābalaḥ. kṛṣṇām ādāya saṃgatyā tasthāv āśritya pādapam.

धर्मराजश् च धौम्यश् च निलिल्याते महावने। अग्निहोत्राण्य् उपादाय सहदेवस् तु पर्वते।

dharmarājaś ca dhaumyaś ca nililyāte mahāvane. agnihotrāṇy upādāya sahadevas tu parvate.

नकुलो ब्राह्मणाश् चान्ये लोमशश् च महातपाः। वृक्षान् आसाद्य संत्रस्तास् तत्र तत्र निलिल्यिरे।

nakulo brāhmaṇāś cānye lomaśaś ca mahātapāḥ. vṛkṣān āsādya saṃtrastās tatra tatra nililyire.

मन्दीभूते च पवने तस्मिन् रजसि शाम्यति। महद्भिः पृषतैस् तूर्णं वर्षम् अभ्याजगाम ह। भृशं चटचटाशब्दो वज्राणां क्षिप्यताम् इव। ततस् ताः चञ्चलाभासश् चेरुर् अभ्रे च विद्युतः।

mandībhūte ca pavane tasmin rajasi śāmyati. mahadbhiḥ pṛṣatais tūrṇaṃ varṣam abhyājagāma ha. bhṛśaṃ caṭacaṭāśabdo vajrāṇāṃ kṣipyatām iva. tatas tāḥ cañcalābhāsaś cerur abhre ca vidyutaḥ.

ततो ऽश्मसहिता धाराः संवृण्वन्त्यः समन्ततः। प्रपेतुर् अनिशं तत्र शीघ्रवातसमीरिताः।

tato 'śmasahitā dhārāḥ saṃvṛṇvantyaḥ samantataḥ. prapetur aniśaṃ tatra śīghravātasamīritāḥ.

ततः सागरगा आपः कीर्यमाणाः समन्ततः। प्रादुरासन् सकलुसाः फेनवत्यो विशां पते।

tataḥ sāgaragā āpaḥ kīryamāṇāḥ samantataḥ. prādurāsan sakalusāḥ phenavatyo viśāṃ pate.

वहन्त्यो वारि बहुलं फेनोडुपपरिप्लुतम्। परिसस्रुर् महाशब्दाः प्रकर्षन्त्यो महीरुहान्।

vahantyo vāri bahulaṃ phenoḍupapariplutam. parisasrur mahāśabdāḥ prakarṣantyo mahīruhān.

तस्मिन्न् उपरते वर्षे वाते च समतां गते। गते ह्य् अम्भसि निम्नानि प्रादुर्भूते दिवाकरे।

tasminn uparate varṣe vāte ca samatāṃ gate. gate hy ambhasi nimnāni prādurbhūte divākare.

निर्जग्मुस् ते शनैः सर्वे समाजग्मुश् च भारत। प्रतस्थुश् च पुनर् वीराः पर्वतं गन्धमादनम्।

nirjagmus te śanaiḥ sarve samājagmuś ca bhārata. pratasthuś ca punar vīrāḥ parvataṃ gandhamādanam.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...