महाभारत 3.141 (श्लोक 1)

Project Home / Contents

महाभारत

←वन पर्व→

←अध्याय 141→

[mh-3-141] • 30 श्लोकाः

युधिष्ठिर उवाच। अन्तर्हितानि भूतानि रक्षांसि बलवन्ति च। अग्निना तपसा चैव शक्यं गन्तुं वृकोदर।

yudhiṣṭhira uvāca. antarhitāni bhūtāni rakṣāṃsi balavanti ca. agninā tapasā caiva śakyaṃ gantuṃ vṛkodara.

संनिवर्तय कौन्तेय क्षुत्पिपासे बलान्वयात्। ततो बलं च दाक्ष्यं च संश्रयस्व कुरूद्वह।

saṃnivartaya kaunteya kṣutpipāse balānvayāt. tato balaṃ ca dākṣyaṃ ca saṃśrayasva kurūdvaha.

ऋषेस् त्वया श्रुतं वाक्यं कैलासं पर्वतं प्रति। बुद्ध्या प्रपश्य कौन्तेय कथं कृष्णा गमिष्यति।

ṛṣes tvayā śrutaṃ vākyaṃ kailāsaṃ parvataṃ prati. buddhyā prapaśya kaunteya kathaṃ kṛṣṇā gamiṣyati.

अथ वा सहदेवेन धौम्येन च सहाभिभो। सूदैः पौरोगवैश् चैव सर्वैश् च परिचारकैः।

atha vā sahadevena dhaumyena ca sahābhibho. sūdaiḥ paurogavaiś caiva sarvaiś ca paricārakaiḥ.

रथैर् अश्वैश् च ये चान्ये विप्राः क्लेशासहाः पथि। सर्वैस् त्वं सहितो भीम निवर्तस्वायतेक्षण।

rathair aśvaiś ca ye cānye viprāḥ kleśāsahāḥ pathi. sarvais tvaṃ sahito bhīma nivartasvāyatekṣaṇa.

त्रयो वयं गमिष्यामो लघ्वाहारा यतव्रताः। अहं च नकुलश् चैव लोमशश् च महातपाः।

trayo vayaṃ gamiṣyāmo laghvāhārā yatavratāḥ. ahaṃ ca nakulaś caiva lomaśaś ca mahātapāḥ.

ममागमनम् आकाङ्क्षन् गङ्गाद्वारे समाहितः। वसेह द्रौपदीं रक्षन् यावदागमनं मम।

mamāgamanam ākāṅkṣan gaṅgādvāre samāhitaḥ. vaseha draupadīṃ rakṣan yāvadāgamanaṃ mama.

भीम उवाच। राजपुत्री श्रमेणार्ता दुःखार्ता चैव भारत। व्रजत्य् एव हि कल्याणी श्वेतवाहदिदृक्षया। अपश्यन्तीह तं वीरम् एवम् एषा सुदुःखिता। किं पुनर् नकुलं त्वां च तं च वीरं धनंजयम्।

bhīma uvāca. rājaputrī śrameṇārtā duḥkhārtā caiva bhārata. vrajaty eva hi kalyāṇī śvetavāhadidṛkṣayā. apaśyantīha taṃ vīram evam eṣā suduḥkhitā. kiṃ punar nakulaṃ tvāṃ ca taṃ ca vīraṃ dhanaṃjayam.

तव चाप्य् अरतिस् तीव्रा वर्धते तम् अपश्यतः। गुडाकेशं महात्मानं संग्रामेष्व् अपलायिनम्। किं पुनः सहदेवं च मां च कृष्णां च भारत।

tava cāpy aratis tīvrā vardhate tam apaśyataḥ. guḍākeśaṃ mahātmānaṃ saṃgrāmeṣv apalāyinam. kiṃ punaḥ sahadevaṃ ca māṃ ca kṛṣṇāṃ ca bhārata.

रथाः कामं निवर्तन्तां सर्वे च परिचारकाः। सूदाः पौरोगवाश् चैव मन्यते यत्र नो भवान्।

rathāḥ kāmaṃ nivartantāṃ sarve ca paricārakāḥ. sūdāḥ paurogavāś caiva manyate yatra no bhavān.

न ह्य् अहं हातुम् इच्छामि भवन्तम् इह कर्हि चित्। शैले ऽस्मिन् राक्षसाकीर्णे दुर्गेषु विषमेषु च।

na hy ahaṃ hātum icchāmi bhavantam iha karhi cit. śaile 'smin rākṣasākīrṇe durgeṣu viṣameṣu ca.

इयं चापि महाभागा राजपुत्री यतव्रता। त्वाम् ऋते पुरुषव्याघ्र नोत्सहेद् विनिवर्तितुम्।

iyaṃ cāpi mahābhāgā rājaputrī yatavratā. tvām ṛte puruṣavyāghra notsahed vinivartitum.

तथैव सहदेवो ऽयं सततं त्वाम् अनुव्रतः। न जातु विनिवर्तेत मतज्ञो ह्य् अहम् अस्य वै।

tathaiva sahadevo 'yaṃ satataṃ tvām anuvrataḥ. na jātu vinivarteta matajño hy aham asya vai.

अपि चात्र महाराज सव्यसाचिदिदृक्षया। सर्वे लालसभूताः स्म तस्माद् यास्यामहे सह।

api cātra mahārāja savyasācididṛkṣayā. sarve lālasabhūtāḥ sma tasmād yāsyāmahe saha.

यद्य् अशक्यो रथैर् गन्तुं शैलो ऽयं बहुकन्दरः। पद्भिर् एव गमिष्यामो मा राजन् विमना भव।

yady aśakyo rathair gantuṃ śailo 'yaṃ bahukandaraḥ. padbhir eva gamiṣyāmo mā rājan vimanā bhava.

अहं वहिष्ये पाञ्चालीं यत्र यत्र न शक्ष्यति। इति मे वर्तते बुद्धिर् मा राजन् विमना भव।

ahaṃ vahiṣye pāñcālīṃ yatra yatra na śakṣyati. iti me vartate buddhir mā rājan vimanā bhava.

सुकुमारौ तथा वीरौ माद्रीनन्दिकराव् उभौ। दुर्गे संतारयिष्यामि यद्य् अशक्तौ भविष्यतः।

sukumārau tathā vīrau mādrīnandikarāv ubhau. durge saṃtārayiṣyāmi yady aśaktau bhaviṣyataḥ.

युधिष्ठिर उवाच। एवं ते भाषमाणस्य बलं भीमाभिवर्धताम्। यस् त्वम् उत्सहसे वोढुं द्रौपदीं विपुले ऽध्वनि।

yudhiṣṭhira uvāca. evaṃ te bhāṣamāṇasya balaṃ bhīmābhivardhatām. yas tvam utsahase voḍhuṃ draupadīṃ vipule 'dhvani.

यमजौ चापि भद्रं ते नैतद् अन्यत्र विद्यते। बलं च ते यशश् चैव धर्मः कीर्तिश् च वर्धताम्।

yamajau cāpi bhadraṃ te naitad anyatra vidyate. balaṃ ca te yaśaś caiva dharmaḥ kīrtiś ca vardhatām.

यस् त्वम् उत्सहसे नेतुं भ्रातरौ सह कृष्णया। मा ते ग्लानिर् महाबाहो मा च ते ऽस्तु पराभवः।

yas tvam utsahase netuṃ bhrātarau saha kṛṣṇayā. mā te glānir mahābāho mā ca te 'stu parābhavaḥ.

वैशंपायन उवाच। ततः कृष्णाब्रवीद् वाक्यं प्रहसन्ती मनोरमा। गमिष्यामि न संतापः कार्यो मां प्रति भारत।

vaiśaṃpāyana uvāca. tataḥ kṛṣṇābravīd vākyaṃ prahasantī manoramā. gamiṣyāmi na saṃtāpaḥ kāryo māṃ prati bhārata.

लोमश उवाच। तपसा शक्यते गन्तुं पर्वतो गन्धमादनः। तपसा चैव कौन्तेय सर्वे योक्ष्यामहे वयम्।

lomaśa uvāca. tapasā śakyate gantuṃ parvato gandhamādanaḥ. tapasā caiva kaunteya sarve yokṣyāmahe vayam.

नकुलः सहदेवश् च भीमसेनश् च पार्थिव। अहं च त्वं च कौन्तेय द्रक्ष्यामः श्वेतवाहनम्।

nakulaḥ sahadevaś ca bhīmasenaś ca pārthiva. ahaṃ ca tvaṃ ca kaunteya drakṣyāmaḥ śvetavāhanam.

वैशंपायन उवाच। एवं संभाषमाणास् ते सुबाहोर् विषयं महत्। ददृशुर् मुदिता राजन् प्रभूतगजवाजिमत्।

vaiśaṃpāyana uvāca. evaṃ saṃbhāṣamāṇās te subāhor viṣayaṃ mahat. dadṛśur muditā rājan prabhūtagajavājimat.

किराततङ्गणाकीर्णं कुणिन्दशतसंकुलम्। हिमवत्य् अमरैर् जुष्टं बह्वाश्चर्यसमाकुलम्।

kirātataṅgaṇākīrṇaṃ kuṇindaśatasaṃkulam. himavaty amarair juṣṭaṃ bahvāścaryasamākulam.

सुबाहुश् चापि तान् दृष्ट्वा पूजया प्रत्यगृह्णत। विषयान्ते कुणिन्दानाम् ईश्वरः प्रीतिपूर्वकम्।

subāhuś cāpi tān dṛṣṭvā pūjayā pratyagṛhṇata. viṣayānte kuṇindānām īśvaraḥ prītipūrvakam.

तत्र ते पूजितास् तेन सर्व एव सुखोषिताः। प्रतस्थुर् विमले सूर्ये हिमवन्तं गिरिं प्रति।

tatra te pūjitās tena sarva eva sukhoṣitāḥ. pratasthur vimale sūrye himavantaṃ giriṃ prati.

इन्द्रसेनमुखांश् चैव भृत्यान् पौरोगवांस् तथा। सूदांश् च परिबर्हं च द्रौपद्याः सर्वशो नृप।

indrasenamukhāṃś caiva bhṛtyān paurogavāṃs tathā. sūdāṃś ca paribarhaṃ ca draupadyāḥ sarvaśo nṛpa.

राज्ञः कुणिन्दाधिपतेः परिदाय महारथाः। पद्भिर् एव महावीर्या ययुः कौरवनन्दनाः।

rājñaḥ kuṇindādhipateḥ paridāya mahārathāḥ. padbhir eva mahāvīryā yayuḥ kauravanandanāḥ.

ते शनैः प्राद्रवन् सर्वे कृष्णया सह पाण्डवाः। तस्माद् देशात् सुसंहृष्टा द्रष्टुकामा धनंजयम्।

te śanaiḥ prādravan sarve kṛṣṇayā saha pāṇḍavāḥ. tasmād deśāt susaṃhṛṣṭā draṣṭukāmā dhanaṃjayam.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...