महाभारत 3.14 (श्लोक 1) - Project अर्थ (Artha)

महाभारत

←वन पर्व→

←अध्याय 14→

[mh-3-14] • 17 श्लोकाः

वासुदेव उवाच। नेदं कृच्छ्रम् अनुप्राप्तो भवान् स्याद् वसुधाधिप। यद्य् अहं द्वारकायां स्यां राजन् संनिहितः पुरा।

vāsudeva uvāca. nedaṃ kṛcchram anuprāpto bhavān syād vasudhādhipa. yady ahaṃ dvārakāyāṃ syāṃ rājan saṃnihitaḥ purā.

आगच्छेयम् अहं द्यूतम् अनाहूतो ऽपि कौरवैः। आम्बिकेयेन दुर्धर्ष राज्ञा दुर्योधनेन च।

āgaccheyam ahaṃ dyūtam anāhūto 'pi kauravaiḥ. āmbikeyena durdharṣa rājñā duryodhanena ca.

वारयेयम् अहं द्यूतं बहून् दोषान् प्रदर्शयन्। भीष्मद्रोणौ समानाय्य कृपं बाह्लीकम् एव च।

vārayeyam ahaṃ dyūtaṃ bahūn doṣān pradarśayan. bhīṣmadroṇau samānāyya kṛpaṃ bāhlīkam eva ca.

वैचित्रवीर्यं राजानम् अलं द्यूतेन कौरव। पुत्राणां तव राजेन्द्र त्वन्निमित्तम् इति प्रभो।

vaicitravīryaṃ rājānam alaṃ dyūtena kaurava. putrāṇāṃ tava rājendra tvannimittam iti prabho.

तत्र वक्ष्याम्य् अहं दोषान् यैर् भवान् अवरोपितः। वीरसेनसुतो यैश् च राज्यात् प्रभ्रंशितः पुरा। पुष्करेण नरेन्द्रेण ताञ् च वक्ष्यामि तस्य वै।

tatra vakṣyāmy ahaṃ doṣān yair bhavān avaropitaḥ. vīrasenasuto yaiś ca rājyāt prabhraṃśitaḥ purā. puṣkareṇa narendreṇa tāñ ca vakṣyāmi tasya vai.

अभक्षितविनाशं च देवनेन विशां पते। सातत्यं च प्रसङ्गस्य वर्णयेयं यथातथम्।

abhakṣitavināśaṃ ca devanena viśāṃ pate. sātatyaṃ ca prasaṅgasya varṇayeyaṃ yathātatham.

स्त्रियो ऽक्षा मृगया पानम् एतत् कामसमुत्थितम्। व्यसनं चतुष्टयं प्रोक्तं यै राजन् भ्रश्यते श्रियः।

striyo 'kṣā mṛgayā pānam etat kāmasamutthitam. vyasanaṃ catuṣṭayaṃ proktaṃ yai rājan bhraśyate śriyaḥ.

तत्र सर्वत्र वक्तव्यं मन्यन्ते शास्त्रकोविदाः। विशेषतश् च वक्तव्यं द्यूते पश्यन्ति तद्विदः।

tatra sarvatra vaktavyaṃ manyante śāstrakovidāḥ. viśeṣataś ca vaktavyaṃ dyūte paśyanti tadvidaḥ.

एकाह्ना द्रव्यनाशो ऽत्र ध्रुवं व्यसनम् एव च। अभुक्तनाशश् चार्थानां वाक्पारुष्यं च केवलम्।

ekāhnā dravyanāśo 'tra dhruvaṃ vyasanam eva ca. abhuktanāśaś cārthānāṃ vākpāruṣyaṃ ca kevalam.

एतच् चान्यच् च कौरव्य प्रसङ्गि कटुकोदयम्। द्यूते ब्रूयां महाबाहो समासाद्याम्बिकासुतम्।

etac cānyac ca kauravya prasaṅgi kaṭukodayam. dyūte brūyāṃ mahābāho samāsādyāmbikāsutam.

एवम् उक्तो यदि मया गृह्णीयाद् वचनं मम। अनामयं स्याद् धर्मस्य कुरूणां कुरुनन्दन।

evam ukto yadi mayā gṛhṇīyād vacanaṃ mama. anāmayaṃ syād dharmasya kurūṇāṃ kurunandana.

न चेत् स मम राजेन्द्र गृह्णीयान् मधुरं वचः। पथ्यं च भरतश्रेष्ठ निगृह्णीयां बलेन तम्।

na cet sa mama rājendra gṛhṇīyān madhuraṃ vacaḥ. pathyaṃ ca bharataśreṣṭha nigṛhṇīyāṃ balena tam.

अथैनान् अभिनीयैवं सुहृदो नाम दुर्हृदः। सभासदश् च तान् सर्वान् भेदयेयं दुरोदरान्। सर्वांस् तान् अनुगृह्णीम बद्ध्वा पाशैस् तु वारुणैः।

athainān abhinīyaivaṃ suhṛdo nāma durhṛdaḥ. sabhāsadaś ca tān sarvān bhedayeyaṃ durodarān. sarvāṃs tān anugṛhṇīma baddhvā pāśais tu vāruṇaiḥ.

असांनिध्यं तु कौरव्य ममानर्तेष्व् अभूत् तदा। येनेदं व्यसनं प्राप्ता भवन्तो द्यूतकारितम्।

asāṃnidhyaṃ tu kauravya mamānarteṣv abhūt tadā. yenedaṃ vyasanaṃ prāptā bhavanto dyūtakāritam.

सो ऽहम् एत्य कुरुश्रेष्ठ द्वारकां पाण्डुनन्दन। अश्रौषं त्वां व्यसनिनं युयुधानाद् यथातथम्।

so 'ham etya kuruśreṣṭha dvārakāṃ pāṇḍunandana. aśrauṣaṃ tvāṃ vyasaninaṃ yuyudhānād yathātatham.

श्रुत्वैव चाहं राजेन्द्र परमोद्विग्नमानसः। तूर्णम् अभ्यागतो ऽस्मि त्वां द्रष्टुकामो विशां पते।

śrutvaiva cāhaṃ rājendra paramodvignamānasaḥ. tūrṇam abhyāgato 'smi tvāṃ draṣṭukāmo viśāṃ pate.

अहो कृच्छ्रम् अनुप्राप्ताः सर्वे स्म भरतर्षभ। ये वयं त्वां व्यसनिनं पश्यामः सह सोदरैः।

aho kṛcchram anuprāptāḥ sarve sma bharatarṣabha. ye vayaṃ tvāṃ vyasaninaṃ paśyāmaḥ saha sodaraiḥ.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...