महाभारत 3.123 (श्लोक 1)

Project Home / Contents

महाभारत

←वन पर्व→

←अध्याय 123→

[mh-3-123] • 23 श्लोकाः

लोमश उवाच। कस्य चित् त्व् अथ कालस्य सुराणाम् अश्विनौ नृप। कृताभिषेकां विवृतां सुकन्यां ताम् अपश्यताम्।

lomaśa uvāca. kasya cit tv atha kālasya surāṇām aśvinau nṛpa. kṛtābhiṣekāṃ vivṛtāṃ sukanyāṃ tām apaśyatām.

तां दृष्ट्वा दर्शनीयाङ्गीं देवराजसुताम् इव। ऊचतुः समभिद्रुत्य नासत्याव् अश्विनाव् इदम्।

tāṃ dṛṣṭvā darśanīyāṅgīṃ devarājasutām iva. ūcatuḥ samabhidrutya nāsatyāv aśvināv idam.

कस्य त्वम् असि वामोरु किं वने वै करोषि च। इच्छाव भद्रे ज्ञातुं त्वां तत् त्वम् आख्याहि शोभने।

kasya tvam asi vāmoru kiṃ vane vai karoṣi ca. icchāva bhadre jñātuṃ tvāṃ tat tvam ākhyāhi śobhane.

ततः सुकन्या संवीता ताव् उवाच सुरोत्तमौ। शर्यातितनयां वित्तं भार्यां च च्यवनस्य माम्। नाम्ना चाहं सुकन्येति नृलोके ऽस्मिन् प्रतिष्ठिता। साहं सर्वात्मना नित्यं भर्तारम् अनुवर्तिनी।

tataḥ sukanyā saṃvītā tāv uvāca surottamau. śaryātitanayāṃ vittaṃ bhāryāṃ ca cyavanasya mām. nāmnā cāhaṃ sukanyeti nṛloke 'smin pratiṣṭhitā. sāhaṃ sarvātmanā nityaṃ bhartāram anuvartinī.

अथाश्विनौ प्रहस्यैताम् अब्रूतां पुनर् एव तु। कथं त्वम् असि कल्याणि पित्रा दत्ता गताध्वने।

athāśvinau prahasyaitām abrūtāṃ punar eva tu. kathaṃ tvam asi kalyāṇi pitrā dattā gatādhvane.

भ्राजसे वनमध्ये त्वं विद्युत् सौदामिनी यथा। न देवेष्व् अपि तुल्यां हि त्वया पश्याव भामिनि। अनाभरणसंपन्ना परमाम्बरवर्जिता। शोभयस्य् अधिकं भद्रे वनम् अप्य् अनलंकृता।

bhrājase vanamadhye tvaṃ vidyut saudāminī yathā. na deveṣv api tulyāṃ hi tvayā paśyāva bhāmini. anābharaṇasaṃpannā paramāmbaravarjitā. śobhayasy adhikaṃ bhadre vanam apy analaṃkṛtā.

सर्वाभरणसंपन्ना परमाम्बरधारिणी। शोभेथास् त्व् अनवद्याङ्गि न त्व् एवं मलपङ्किनी।

sarvābharaṇasaṃpannā paramāmbaradhāriṇī. śobhethās tv anavadyāṅgi na tv evaṃ malapaṅkinī.

कस्माद् एवंविधा भूत्वा जराजर्जरितं पतिम्। त्वम् उपास्से ह कल्याणि कामभोगबहिष्कृतम्।

kasmād evaṃvidhā bhūtvā jarājarjaritaṃ patim. tvam upāsse ha kalyāṇi kāmabhogabahiṣkṛtam.

असमर्थं परित्राणे पोषणे च शुचिस्मिते। साधु च्यवनम् उत्सृज्य वरयस्वैकम् आवयोः। पत्यर्थं देवगर्भाभे मा वृथा यौवनं कृथाः।

asamarthaṃ paritrāṇe poṣaṇe ca śucismite. sādhu cyavanam utsṛjya varayasvaikam āvayoḥ. patyarthaṃ devagarbhābhe mā vṛthā yauvanaṃ kṛthāḥ.

एवम् उक्ता सुकन्या तु सुरौ ताव् इदम् अब्रवीत्। रताहं च्यवने पत्यौ मैवं मा पर्यशङ्किथाः।

evam uktā sukanyā tu surau tāv idam abravīt. ratāhaṃ cyavane patyau maivaṃ mā paryaśaṅkithāḥ.

ताव् अब्रूतां पुनस् त्व् एनाम् आवां देवभिषग्वरौ। युवानं रूपसंपन्नं करिष्यावः पतिं तव।

tāv abrūtāṃ punas tv enām āvāṃ devabhiṣagvarau. yuvānaṃ rūpasaṃpannaṃ kariṣyāvaḥ patiṃ tava.

ततस् तस्यावयोश् चैव पतिम् एकतमं वृणु। एतेन समयेनैनम् आमन्त्रय वरानने।

tatas tasyāvayoś caiva patim ekatamaṃ vṛṇu. etena samayenainam āmantraya varānane.

सा तयोर् वचनाद् राजन्न् उपसंगम्य भार्गवम्। उवाच वाक्यं यत् ताभ्याम् उक्तं भृगुसुतं प्रति।

sā tayor vacanād rājann upasaṃgamya bhārgavam. uvāca vākyaṃ yat tābhyām uktaṃ bhṛgusutaṃ prati.

तच् छ्रुत्वा च्यवनो भार्याम् उवाच क्रियताम् इति। भर्त्रा सा समनुज्ञाता क्रियताम् इत्य् अथाब्रवीत्।

tac chrutvā cyavano bhāryām uvāca kriyatām iti. bhartrā sā samanujñātā kriyatām ity athābravīt.

श्रुत्वा तद् अश्विनौ वाक्यं तत् तस्याः क्रियताम् इति। ऊचतू राजपुत्रीं तां पतिस् तव विशत्व् अपः।

śrutvā tad aśvinau vākyaṃ tat tasyāḥ kriyatām iti. ūcatū rājaputrīṃ tāṃ patis tava viśatv apaḥ.

ततो ऽम्भश् च्यवनः शीघ्रं रूपार्थी प्रविवेश ह। अश्विनाव् अपि तद् राजन् सरः प्रविशतां प्रभो।

tato 'mbhaś cyavanaḥ śīghraṃ rūpārthī praviveśa ha. aśvināv api tad rājan saraḥ praviśatāṃ prabho.

ततो मुहूर्ताद् उत्तीर्णाः सर्वे ते सरसस् ततः। दिव्यरूपधराः सर्वे युवानो मृष्टकुण्डलाः। तुल्यरूपधराश् चैव मनसः प्रीतिवर्धनाः।

tato muhūrtād uttīrṇāḥ sarve te sarasas tataḥ. divyarūpadharāḥ sarve yuvāno mṛṣṭakuṇḍalāḥ. tulyarūpadharāś caiva manasaḥ prītivardhanāḥ.

ते ऽब्रुवन् सहिताः सर्वे वृणीष्वान्यतमं शुभे। अस्माकम् ईप्सितं भद्रे पतित्वे वरवर्णिनि। तम् अश्विनोर् अन्यतमं च्यवनं वा मनस्विनि। यत्र वाप्य् अभिकामासि तं वृणीष्व सुशोभने।

te 'bruvan sahitāḥ sarve vṛṇīṣvānyatamaṃ śubhe. asmākam īpsitaṃ bhadre patitve varavarṇini. tam aśvinor anyatamaṃ cyavanaṃ vā manasvini. yatra vāpy abhikāmāsi taṃ vṛṇīṣva suśobhane.

सा समीक्ष्य तु तान् सर्वांस् तुल्यरूपधरान् स्थितान्। निश्चित्य मनसा बुद्ध्या देवी वव्रे स्वकं पतिम्। यद्य् अहं मनसा नान्यं पतिम् इच्छे स्वकं विना। तेन सत्येन मे देवौ प्रयच्छेतां पतिं मम। एवम् उक्तौ तथा साध्व्या नासत्यौ सुरसत्तमौ। दर्शयाम् आसतुस् तस्याः सुकन्याया भृगोः सुतम्। ततो देवाः सुतुष्टाश् च च्यवनं तं पतिं ददुः।

sā samīkṣya tu tān sarvāṃs tulyarūpadharān sthitān. niścitya manasā buddhyā devī vavre svakaṃ patim. yady ahaṃ manasā nānyaṃ patim icche svakaṃ vinā. tena satyena me devau prayacchetāṃ patiṃ mama. evam uktau tathā sādhvyā nāsatyau surasattamau. darśayām āsatus tasyāḥ sukanyāyā bhṛgoḥ sutam. tato devāḥ sutuṣṭāś ca cyavanaṃ taṃ patiṃ daduḥ.

लब्ध्वा तु च्यवनो भार्यां वयोरूपं च वाञ्छितम्। हृष्टो ऽब्रवीन् महातेजास् तौ नासत्याव् इदं वचः।

labdhvā tu cyavano bhāryāṃ vayorūpaṃ ca vāñchitam. hṛṣṭo 'bravīn mahātejās tau nāsatyāv idaṃ vacaḥ.

यथाहं रूपसंपन्नो वयसा च समन्वितः। कृतो भवद्भ्यां वृद्धः सन् भार्यां च प्राप्तवान् इमाम्।

yathāhaṃ rūpasaṃpanno vayasā ca samanvitaḥ. kṛto bhavadbhyāṃ vṛddhaḥ san bhāryāṃ ca prāptavān imām.

तस्माद् युवां करिष्यामि प्रीत्याहं सोमपीथिनौ। मिषतो देवराजस्य सत्यम् एतद् ब्रवीमि वाम्।

tasmād yuvāṃ kariṣyāmi prītyāhaṃ somapīthinau. miṣato devarājasya satyam etad bravīmi vām.

तच् छ्रुत्वा हृष्टमनसौ दिवं तौ प्रतिजग्मतुः। च्यवनो ऽपि सुकन्या च सुराव् इव विजह्रतुः। तस्मिन्न् एव सरस्तीरे बिभ्रतौ रूपम् उत्तमम्।

tac chrutvā hṛṣṭamanasau divaṃ tau pratijagmatuḥ. cyavano 'pi sukanyā ca surāv iva vijahratuḥ. tasminn eva sarastīre bibhratau rūpam uttamam.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...