महाभारत 3.121 (श्लोक 1)

Project Home / Contents

महाभारत

←वन पर्व→

←अध्याय 121→

[mh-3-121] • 23 श्लोकाः

लोमश उवाच। नृगेण यजमानेन सोमेनेह पुरंदरः। तर्पितः श्रूयते राजन् स तृप्तो मदम् अभ्यगात्।

lomaśa uvāca. nṛgeṇa yajamānena someneha puraṃdaraḥ. tarpitaḥ śrūyate rājan sa tṛpto madam abhyagāt.

इह देवैः सहेन्द्रैर् हि प्रजापतिभिर् एव च। इष्टं बहुविधैर् यज्ञैर् महद्भिर् भूरिदक्षिणैः।

iha devaiḥ sahendrair hi prajāpatibhir eva ca. iṣṭaṃ bahuvidhair yajñair mahadbhir bhūridakṣiṇaiḥ.

आमूर्तरयसश् चेह राजा वज्रधरं प्रभुम्। तर्पयाम् आस सोमेन हयमेधेषु सप्तसु।

āmūrtarayasaś ceha rājā vajradharaṃ prabhum. tarpayām āsa somena hayamedheṣu saptasu.

तस्य सप्तसु यज्ञेषु सर्वम् आसीद् धिरण्मयम्। वानस्पत्यं च भौमं च यद् द्रव्यं नियतं मखे। चषालयूपचमसाः स्थाल्यः पात्र्यः स्रुचः स्रुवाः।

tasya saptasu yajñeṣu sarvam āsīd dhiraṇmayam. vānaspatyaṃ ca bhaumaṃ ca yad dravyaṃ niyataṃ makhe. caṣālayūpacamasāḥ sthālyaḥ pātryaḥ srucaḥ sruvāḥ.

तेष्व् एव चास्य यज्ञेषु प्रयोगाः सप्त विश्रुताः। सप्तैकैकस्य यूपस्य चषालाश् चोपरि स्थिताः।

teṣv eva cāsya yajñeṣu prayogāḥ sapta viśrutāḥ. saptaikaikasya yūpasya caṣālāś copari sthitāḥ.

तस्य स्म यूपान् यज्ञेषु भ्राजमानान् हिरण्मयान्। स्वयम् उत्थापयाम् आसुर् देवाः सेन्द्रा युधिष्ठिर।

tasya sma yūpān yajñeṣu bhrājamānān hiraṇmayān. svayam utthāpayām āsur devāḥ sendrā yudhiṣṭhira.

तेषु तस्य मखाग्र्येषु गयस्य पृथिवीपतेः। अमाद्यद् इन्द्रः सोमेन दक्षिणाभिर् द्विजातयः। प्रसंख्यानान् असंख्येयान् प्रत्यगृह्णन् द्विजातयः।

teṣu tasya makhāgryeṣu gayasya pṛthivīpateḥ. amādyad indraḥ somena dakṣiṇābhir dvijātayaḥ. prasaṃkhyānān asaṃkhyeyān pratyagṛhṇan dvijātayaḥ.

सिकता वा यथा लोके यथा वा दिवि तारकाः। यथा वा वर्षतो धारा असंख्येयाश् च केन चित्।

sikatā vā yathā loke yathā vā divi tārakāḥ. yathā vā varṣato dhārā asaṃkhyeyāś ca kena cit.

तथैव तद् असंख्येयं धनं यत् प्रददौ गयः। सदस्येभ्यो महाराज तेषु यज्ञेषु सप्तसु।

tathaiva tad asaṃkhyeyaṃ dhanaṃ yat pradadau gayaḥ. sadasyebhyo mahārāja teṣu yajñeṣu saptasu.

भवेत् संख्येयम् एतद् वै यद् एतत् परिकीर्तितम्। न सा शक्या तु संख्यातुं दक्षिणा दक्षिणावतः।

bhavet saṃkhyeyam etad vai yad etat parikīrtitam. na sā śakyā tu saṃkhyātuṃ dakṣiṇā dakṣiṇāvataḥ.

हिरण्मयीभिर् गोभिश् च कृताभिर् विश्वकर्मणा। ब्राह्मणांस् तर्पयाम् आस नानादिग्भ्यः समागतान्।

hiraṇmayībhir gobhiś ca kṛtābhir viśvakarmaṇā. brāhmaṇāṃs tarpayām āsa nānādigbhyaḥ samāgatān.

अल्पावशेषा पृथिवी चैत्यैर् आसीन् महात्मनः। गयस्य यजमानस्य तत्र तत्र विशां पते।

alpāvaśeṣā pṛthivī caityair āsīn mahātmanaḥ. gayasya yajamānasya tatra tatra viśāṃ pate.

स लोकान् प्राप्तवान् ऐन्द्रान् कर्मणा तेन भारत। सलोकतां तस्य गच्छेत् पयोष्ण्यां य उपस्पृशेत्।

sa lokān prāptavān aindrān karmaṇā tena bhārata. salokatāṃ tasya gacchet payoṣṇyāṃ ya upaspṛśet.

तस्मात् त्वम् अत्र राजेन्द्र भ्रातृभिः सहितो ऽनघ। उपस्पृश्य महीपाल धूतपाप्मा भविष्यसि।

tasmāt tvam atra rājendra bhrātṛbhiḥ sahito 'nagha. upaspṛśya mahīpāla dhūtapāpmā bhaviṣyasi.

वैशंपायन उवाच। स पयोष्ण्यां नरश्रेष्ठः स्नात्वा वै भ्रातृभिः सह। वैडूर्यपर्वतं चैव नर्मदां च महानदीम्। उद्दिश्य पाण्डवश्रेष्ठः स प्रतस्थे महीपतिः। समाजगाम तेजस्वी भ्रातृभिः सहितो ऽनघः।

vaiśaṃpāyana uvāca. sa payoṣṇyāṃ naraśreṣṭhaḥ snātvā vai bhrātṛbhiḥ saha. vaiḍūryaparvataṃ caiva narmadāṃ ca mahānadīm. uddiśya pāṇḍavaśreṣṭhaḥ sa pratasthe mahīpatiḥ. samājagāma tejasvī bhrātṛbhiḥ sahito 'naghaḥ.

ततो ऽस्य सर्वाण्य् आचख्यौ लोमशो भगवान् ऋषिः। तीर्थानि रमणीयानि तत्र तत्र विशां पते।

tato 'sya sarvāṇy ācakhyau lomaśo bhagavān ṛṣiḥ. tīrthāni ramaṇīyāni tatra tatra viśāṃ pate.

यथायोगं यथाप्रीति प्रययौ भ्रातृभिः सह। ददमानो ऽसकृद् वित्तं ब्राह्मणेभ्यः सहस्रशः।

yathāyogaṃ yathāprīti prayayau bhrātṛbhiḥ saha. dadamāno 'sakṛd vittaṃ brāhmaṇebhyaḥ sahasraśaḥ.

लोमश उवाच। देवानाम् एति कौन्तेय तथा राज्ञां सलोकताम्। वैडूर्यपर्वतं दृष्ट्वा नर्मदाम् अवतीर्य च।

lomaśa uvāca. devānām eti kaunteya tathā rājñāṃ salokatām. vaiḍūryaparvataṃ dṛṣṭvā narmadām avatīrya ca.

संधिर् एष नरश्रेष्ठ त्रेताया द्वापरस्य च। एतम् आसाद्य कौन्तेय सर्वपापैः प्रमुच्यते।

saṃdhir eṣa naraśreṣṭha tretāyā dvāparasya ca. etam āsādya kaunteya sarvapāpaiḥ pramucyate.

एष शर्यातियज्ञस्य देशस् तात प्रकाशते। साक्षाद् यत्रापिबत् सोमम् अश्विभ्यां सह कौशिकः।

eṣa śaryātiyajñasya deśas tāta prakāśate. sākṣād yatrāpibat somam aśvibhyāṃ saha kauśikaḥ.

चुकोप भार्गवश् चापि महेन्द्रस्य महातपाः। संस्तम्भयाम् आस च तं वासवं च्यवनः प्रभुः। सुकन्यां चापि भार्यां स राजपुत्रीम् इवाप्तवान्।

cukopa bhārgavaś cāpi mahendrasya mahātapāḥ. saṃstambhayām āsa ca taṃ vāsavaṃ cyavanaḥ prabhuḥ. sukanyāṃ cāpi bhāryāṃ sa rājaputrīm ivāptavān.

युधिष्ठिर उवाच। कथं विष्टम्भितस् तेन भगवान् पाकशासनः। किमर्थं भार्गवश् चापि कोपं चक्रे महातपाः।

yudhiṣṭhira uvāca. kathaṃ viṣṭambhitas tena bhagavān pākaśāsanaḥ. kimarthaṃ bhārgavaś cāpi kopaṃ cakre mahātapāḥ.

नासत्यौ च कथं ब्रह्मन् कृतवान् सोमपीथिनौ। एतत् सर्वं यथावृत्तम् आख्यातु भगवान् मम।

nāsatyau ca kathaṃ brahman kṛtavān somapīthinau. etat sarvaṃ yathāvṛttam ākhyātu bhagavān mama.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...