महाभारत 3.12 (श्लोक 1) - Project अर्थ (Artha)

महाभारत

←वन पर्व→

←अध्याय 12→

[mh-3-12] • 75 श्लोकाः

धृतराष्ट्र उवाच। किर्मीरस्य वधं क्षत्तः श्रोतुम् इच्छामि कथ्यताम्। रक्षसा भीमसेनस्य कथम् आसीत् समागमः।

dhṛtarāṣṭra uvāca. kirmīrasya vadhaṃ kṣattaḥ śrotum icchāmi kathyatām. rakṣasā bhīmasenasya katham āsīt samāgamaḥ.

विदुर उवाच। शृणु भीमस्य कर्मेदम् अतिमानुषकर्मणः। श्रुतपूर्वं मया तेषां कथान्तेषु पुनः पुनः। यं जघानैकचक्रायां भीमो भीमपराक्रमः। राक्षसं क्रोधताम्राक्षं दर्पोत्सिक्तं बलाधिकम्। तस्य भ्राता महावीर्यः कनीयान् उरुविक्रमः। भ्रातृनाशसमुत्थेन छन्नो व्यसनभस्मना। भीमसेनान्तरप्रेप्सुश् चचार पृथिवीम् इमाम्। स निर्जितान् उपाश्रौषीत् पाण्डवान् अनुलक्षये।

vidura uvāca. śṛṇu bhīmasya karmedam atimānuṣakarmaṇaḥ. śrutapūrvaṃ mayā teṣāṃ kathānteṣu punaḥ punaḥ. yaṃ jaghānaikacakrāyāṃ bhīmo bhīmaparākramaḥ. rākṣasaṃ krodhatāmrākṣaṃ darpotsiktaṃ balādhikam. tasya bhrātā mahāvīryaḥ kanīyān uruvikramaḥ. bhrātṛnāśasamutthena channo vyasanabhasmanā. bhīmasenāntaraprepsuś cacāra pṛthivīm imām. sa nirjitān upāśrauṣīt pāṇḍavān anulakṣaye.

इतः प्रयाता राजेन्द्र पाण्डवा द्यूतनिर्जिताः। जग्मुस् त्रिभिर् अहोरात्रैः काम्यकं नाम तद् वनम्।

itaḥ prayātā rājendra pāṇḍavā dyūtanirjitāḥ. jagmus tribhir ahorātraiḥ kāmyakaṃ nāma tad vanam.

रात्रौ निशीथे स्वाभीले गते ऽर्धसमये नृप। प्रचारे पुरुषादानां रक्षसां भीमकर्मणाम्।

rātrau niśīthe svābhīle gate 'rdhasamaye nṛpa. pracāre puruṣādānāṃ rakṣasāṃ bhīmakarmaṇām.

तद् वनं तापसा नित्यं शेषाश् च वनचारिणः। दूरात् परिहरन्ति स्म पुरुषादभयात् किल।

tad vanaṃ tāpasā nityaṃ śeṣāś ca vanacāriṇaḥ. dūrāt pariharanti sma puruṣādabhayāt kila.

तेषां प्रविशतां तत्र मार्गम् आवृत्य भारत। दीप्ताक्षं भीषणं रक्षः सोल्मुकं प्रत्यदृश्यत।

teṣāṃ praviśatāṃ tatra mārgam āvṛtya bhārata. dīptākṣaṃ bhīṣaṇaṃ rakṣaḥ solmukaṃ pratyadṛśyata.

बाहू महान्तौ कृत्वा तु तथास्यं च भयानकम्। स्थितम् आवृत्य पन्थानं येन यान्ति कुरूद्वहाः।

bāhū mahāntau kṛtvā tu tathāsyaṃ ca bhayānakam. sthitam āvṛtya panthānaṃ yena yānti kurūdvahāḥ.

दष्टोष्ठदंष्ट्रं ताम्राक्षं प्रदीप्तोर्ध्वशिरोरुहम्। सार्करश्मितडिच्चक्रं सबलाकम् इवाम्बुदम्।

daṣṭoṣṭhadaṃṣṭraṃ tāmrākṣaṃ pradīptordhvaśiroruham. sārkaraśmitaḍiccakraṃ sabalākam ivāmbudam.

सृजन्तं राक्षसीं मायां महारावविराविणम्। मुञ्चन्तं विपुलं नादं सतोयम् इव तोयदम्।

sṛjantaṃ rākṣasīṃ māyāṃ mahārāvavirāviṇam. muñcantaṃ vipulaṃ nādaṃ satoyam iva toyadam.

तस्य नादेन संत्रस्ताः पक्षिणः सर्वतोदिशम्। विमुक्तनादाः संपेतुः स्थलजा जलजैः सह।

tasya nādena saṃtrastāḥ pakṣiṇaḥ sarvatodiśam. vimuktanādāḥ saṃpetuḥ sthalajā jalajaiḥ saha.

संप्रद्रुतमृगद्वीपिमहिषर्क्षसमाकुलम्। तद् वनं तस्य नादेन संप्रस्थितम् इवाभवत्।

saṃpradrutamṛgadvīpimahiṣarkṣasamākulam. tad vanaṃ tasya nādena saṃprasthitam ivābhavat.

तस्योरुवाताभिहता ताम्रपल्लवबाहवः। विदूरजाताश् च लताः समाश्लिष्यन्त पादपान्।

tasyoruvātābhihatā tāmrapallavabāhavaḥ. vidūrajātāś ca latāḥ samāśliṣyanta pādapān.

तस्मिन् क्षणे ऽथ प्रववौ मारुतो भृशदारुणः। रजसा संवृतं तेन नष्टर्ष्कम् अभवन् नभः।

tasmin kṣaṇe 'tha pravavau māruto bhṛśadāruṇaḥ. rajasā saṃvṛtaṃ tena naṣṭarṣkam abhavan nabhaḥ.

पञ्चानां पाण्डुपुत्राणाम् अविज्ञातो महारिपुः। पञ्चानाम् इन्द्रियाणां तु शोकवेग इवातुलः।

pañcānāṃ pāṇḍuputrāṇām avijñāto mahāripuḥ. pañcānām indriyāṇāṃ tu śokavega ivātulaḥ.

स दृष्ट्वा पाण्डवान् दूरात् कृष्णाजिनसमावृतान्। आवृणोत् तद् वनद्वारं मैनाक इव पर्वतः।

sa dṛṣṭvā pāṇḍavān dūrāt kṛṣṇājinasamāvṛtān. āvṛṇot tad vanadvāraṃ maināka iva parvataḥ.

तं समासाद्य वित्रस्ता कृष्णा कमललोचना। अदृष्टपूर्वं संत्रासान् न्यमीलयत लोचने।

taṃ samāsādya vitrastā kṛṣṇā kamalalocanā. adṛṣṭapūrvaṃ saṃtrāsān nyamīlayata locane.

दुःशासनकरोत्सृष्टविप्रकीर्णशिरोरुहा। पञ्चपर्वतमध्यस्था नदीवाकुलतां गता।

duḥśāsanakarotsṛṣṭaviprakīrṇaśiroruhā. pañcaparvatamadhyasthā nadīvākulatāṃ gatā.

मोमुह्यमानां तां तत्र जगृहुः पञ्च पाण्डवाः। इन्द्रियाणि प्रसक्तानि विषयेषु यथा रतिम्।

momuhyamānāṃ tāṃ tatra jagṛhuḥ pañca pāṇḍavāḥ. indriyāṇi prasaktāni viṣayeṣu yathā ratim.

अथ तां राक्षसीं मायाम् उत्थितां घोरदर्शनाम्। रक्षोघ्नैर् विविधैर् मन्त्रैर् धौम्यः सम्यक्प्रयोजितैः। पश्यतां पाण्डुपुत्राणां नाशयाम् आस वीर्यवान्।

atha tāṃ rākṣasīṃ māyām utthitāṃ ghoradarśanām. rakṣoghnair vividhair mantrair dhaumyaḥ samyakprayojitaiḥ. paśyatāṃ pāṇḍuputrāṇāṃ nāśayām āsa vīryavān.

स नष्टमायो ऽतिबलः क्रोधविस्फारितेक्षणः। काममूर्तिधरः क्षुद्रः कालकल्पो व्यदृश्यत।

sa naṣṭamāyo 'tibalaḥ krodhavisphāritekṣaṇaḥ. kāmamūrtidharaḥ kṣudraḥ kālakalpo vyadṛśyata.

तम् उवाच ततो राजा दीर्घप्रज्ञो युधिष्ठिरः। को भवान् कस्य वा किं ते क्रियतां कार्यम् उच्यताम्।

tam uvāca tato rājā dīrghaprajño yudhiṣṭhiraḥ. ko bhavān kasya vā kiṃ te kriyatāṃ kāryam ucyatām.

प्रत्युवाचाथ तद् रक्षो धर्मराजं युधिष्ठिरम्। अहं बकस्य वै भ्राता किर्मीर इति विश्रुतः। पैठीनगोत्रे उत्पन्नो नास्तिको वेदनिन्दकः।

pratyuvācātha tad rakṣo dharmarājaṃ yudhiṣṭhiram. ahaṃ bakasya vai bhrātā kirmīra iti viśrutaḥ. paiṭhīnagotre utpanno nāstiko vedanindakaḥ.

वने ऽस्मिन् काम्यके शून्ये निवसामि गतज्वरः। युधि निर्जित्य पुरुषान् आहारं नित्यम् आचरन्।

vane 'smin kāmyake śūnye nivasāmi gatajvaraḥ. yudhi nirjitya puruṣān āhāraṃ nityam ācaran.

के यूयम् इह संप्राप्ता भक्ष्यभूता ममान्तिकम्। युधि निर्जित्य वः सर्वान् भक्षयिष्ये गतज्वरः।

ke yūyam iha saṃprāptā bhakṣyabhūtā mamāntikam. yudhi nirjitya vaḥ sarvān bhakṣayiṣye gatajvaraḥ.

युधिष्ठिरस् तु तच् छ्रुत्वा वचस् तस्य दुरात्मनः। आचचक्षे ततः सर्वं गोत्रनामादि भारत।

yudhiṣṭhiras tu tac chrutvā vacas tasya durātmanaḥ. ācacakṣe tataḥ sarvaṃ gotranāmādi bhārata.

पाण्डवो धर्मराजो ऽहं यदि ते श्रोत्रम् आगतः। सहितो भ्रातृभिः सर्वैर् भीमसेनार्जुनादिभिः।

pāṇḍavo dharmarājo 'haṃ yadi te śrotram āgataḥ. sahito bhrātṛbhiḥ sarvair bhīmasenārjunādibhiḥ.

हृतराज्यो वने वासं वस्तुं कृतमतिस् ततः। वनम् अभ्यागतो घोरम् इदं तव परिग्रहम्।

hṛtarājyo vane vāsaṃ vastuṃ kṛtamatis tataḥ. vanam abhyāgato ghoram idaṃ tava parigraham.

किर्मीरस् त्व् अब्रवीद् एनं दिष्ट्या देवैर् इदं मम। उपपादितम् अद्येह चिरकालान् मनोगतम्। विस्मयं परमं गत्वा राक्षसो घोरदर्शनः।

kirmīras tv abravīd enaṃ diṣṭyā devair idaṃ mama. upapāditam adyeha cirakālān manogatam. vismayaṃ paramaṃ gatvā rākṣaso ghoradarśanaḥ.

भीमसेनवधार्थं हि नित्यम् अभ्युद्यतायुधः। चरामि पृथिवीं कृत्स्नां नैनम् आसादयाम्य् अहम्।

bhīmasenavadhārthaṃ hi nityam abhyudyatāyudhaḥ. carāmi pṛthivīṃ kṛtsnāṃ nainam āsādayāmy aham.

सो ऽयम् आसादितो दिष्ट्या भ्रातृहा काङ्क्षितश् चिरम्। अनेन हि मम भ्राता बको विनिहतः प्रियः।

so 'yam āsādito diṣṭyā bhrātṛhā kāṅkṣitaś ciram. anena hi mama bhrātā bako vinihataḥ priyaḥ.

वेत्रकीयगृहे राजन् ब्राह्मणच्छद्मरूपिणा। विद्याबलम् उपाश्रित्य न ह्य् अस्त्य् अस्यौरसं बलम्।

vetrakīyagṛhe rājan brāhmaṇacchadmarūpiṇā. vidyābalam upāśritya na hy asty asyaurasaṃ balam.

हिडिम्बश् च सखा मह्यं दयितो वनगोचरः। हतो दुरात्मनानेन स्वसा चास्य हृता पुरा।

hiḍimbaś ca sakhā mahyaṃ dayito vanagocaraḥ. hato durātmanānena svasā cāsya hṛtā purā.

सो ऽयम् अभ्यागतो मूढो ममेदं गहनं वनम्। प्रचारसमये ऽस्माकम् अर्धरात्रे समास्थिते।

so 'yam abhyāgato mūḍho mamedaṃ gahanaṃ vanam. pracārasamaye 'smākam ardharātre samāsthite.

अद्यास्य यातयिष्यामि तद् वैरं चिरसंभृतम्। तर्पयिष्यामि च बकं रुधिरेणास्य भूरिणा।

adyāsya yātayiṣyāmi tad vairaṃ cirasaṃbhṛtam. tarpayiṣyāmi ca bakaṃ rudhireṇāsya bhūriṇā.

अद्याहम् अनृणो भूत्वा भ्रातुः सख्युस् तथैव च। शान्तिं लब्धास्मि परमां हत्व राक्षसकण्टकम्।

adyāham anṛṇo bhūtvā bhrātuḥ sakhyus tathaiva ca. śāntiṃ labdhāsmi paramāṃ hatva rākṣasakaṇṭakam.

यदि तेन पुरा मुक्तो भीमसेनो बकेन वै। अद्यैनं भक्षयिष्यामि पश्यतस् ते युधिष्ठिर।

yadi tena purā mukto bhīmaseno bakena vai. adyainaṃ bhakṣayiṣyāmi paśyatas te yudhiṣṭhira.

एनं हि विपुलप्राणम् अद्य हत्वा वृकोदरम्। संभक्ष्य जरयिष्यामि यथागस्त्यो महासुरम्।

enaṃ hi vipulaprāṇam adya hatvā vṛkodaram. saṃbhakṣya jarayiṣyāmi yathāgastyo mahāsuram.

एवम् उक्तस् तु धर्मात्मा सत्यसंधो युधिष्ठिरः। नैतद् अस्तीति सक्रोधो भर्त्सयाम् आस राक्षसम्।

evam uktas tu dharmātmā satyasaṃdho yudhiṣṭhiraḥ. naitad astīti sakrodho bhartsayām āsa rākṣasam.

ततो भीमो महाबाहुर् आरुज्य तरसा द्रुम। दशव्यामम् इवोद्विद्धं निष्पत्रम् अकरोत् तदा।

tato bhīmo mahābāhur ārujya tarasā druma. daśavyāmam ivodviddhaṃ niṣpatram akarot tadā.

चकार सज्यं गाण्डीवं वज्रनिष्पेषगौरवम्। निमेषान्तरमात्रेण तथैव विजयो ऽर्जुनः।

cakāra sajyaṃ gāṇḍīvaṃ vajraniṣpeṣagauravam. nimeṣāntaramātreṇa tathaiva vijayo 'rjunaḥ.

निवार्य भीमो जिष्णुं तु तद् रक्षो घोरदर्शनम्। अभिद्रुत्याब्रवीद् वाक्यं तिष्ठ तिष्ठेति भारत।

nivārya bhīmo jiṣṇuṃ tu tad rakṣo ghoradarśanam. abhidrutyābravīd vākyaṃ tiṣṭha tiṣṭheti bhārata.

इत्य् उक्त्वैनम् अभिक्रुद्धः कक्ष्याम् उत्पीड्य पाण्डवः। निष्पिष्य पाणिना पाणिं संदष्टोष्ठपुटो बली। तम् अभ्यधावद् वेगेन भीमो वृक्षायुधस् तदा।

ity uktvainam abhikruddhaḥ kakṣyām utpīḍya pāṇḍavaḥ. niṣpiṣya pāṇinā pāṇiṃ saṃdaṣṭoṣṭhapuṭo balī. tam abhyadhāvad vegena bhīmo vṛkṣāyudhas tadā.

यमदण्डप्रतीकाशं ततस् तं तस्य मूर्धनि। पातयाम् आस वेगेन कुलिशं मघवान् इव।

yamadaṇḍapratīkāśaṃ tatas taṃ tasya mūrdhani. pātayām āsa vegena kuliśaṃ maghavān iva.

असंभ्रान्तं तु तद् रक्षः समरे प्रत्यदृश्यत। चिक्षेप चोल्मुकं दीप्तम् अशनिं ज्वलिताम् इव।

asaṃbhrāntaṃ tu tad rakṣaḥ samare pratyadṛśyata. cikṣepa colmukaṃ dīptam aśaniṃ jvalitām iva.

तद् उदस्तम् अलातं तु भीमः प्रहरतां वरः। पदा सव्येन चिक्षेप तद् रक्षः पुनर् आव्रजत्।

tad udastam alātaṃ tu bhīmaḥ praharatāṃ varaḥ. padā savyena cikṣepa tad rakṣaḥ punar āvrajat.

किर्मीरश् चापि सहसा वृक्षम् उत्पाट्य पाण्डवम्। दण्डपाणिर् इव क्रुद्धः समरे प्रत्ययुध्यत।

kirmīraś cāpi sahasā vṛkṣam utpāṭya pāṇḍavam. daṇḍapāṇir iva kruddhaḥ samare pratyayudhyata.

तद् वृक्षयुद्धम् अभवन् महीरुहविनाशनम्। वालिसुग्रीवयोर् भ्रात्रोर् यथा श्रीकाङ्क्षिणोः पुरा।

tad vṛkṣayuddham abhavan mahīruhavināśanam. vālisugrīvayor bhrātror yathā śrīkāṅkṣiṇoḥ purā.

शीर्षयोः पतिता वृक्षा बिभिदुर् नैकधा तयोः। यथैवोत्पलपद्मानि मत्तयोर् द्विपयोस् तथा।

śīrṣayoḥ patitā vṛkṣā bibhidur naikadhā tayoḥ. yathaivotpalapadmāni mattayor dvipayos tathā.

मुञ्जवज् जर्जरीभूता बहवस् तत्र पादपाः। चीराणीव व्युदस्तानि रेजुस् तत्र महावने।

muñjavaj jarjarībhūtā bahavas tatra pādapāḥ. cīrāṇīva vyudastāni rejus tatra mahāvane.

तद् वृक्षयुद्धम् अभवत् सुमुहूर्तं विशां पते। राक्षसानां च मुख्यस्य नराणाम् उत्तमस्य च।

tad vṛkṣayuddham abhavat sumuhūrtaṃ viśāṃ pate. rākṣasānāṃ ca mukhyasya narāṇām uttamasya ca.

ततः शिलां समुत्क्षिप्य भीमस्य युधि तिष्ठतः। प्राहिणोद् राक्षसः क्रुद्धो भीमसेनश् चचाल ह।

tataḥ śilāṃ samutkṣipya bhīmasya yudhi tiṣṭhataḥ. prāhiṇod rākṣasaḥ kruddho bhīmasenaś cacāla ha.

तं शिलाताडनजडं पर्यधावत् स राक्षसः। बाहुविक्षिप्तकिरणः स्वर्भानुर् इव भास्करम्।

taṃ śilātāḍanajaḍaṃ paryadhāvat sa rākṣasaḥ. bāhuvikṣiptakiraṇaḥ svarbhānur iva bhāskaram.

ताव् अन्योन्यं समाश्लिष्य प्रकर्षन्तौ परस्परम्। उभाव् अपि चकाशेते प्रयुद्धौ वृषभाव् इव।

tāv anyonyaṃ samāśliṣya prakarṣantau parasparam. ubhāv api cakāśete prayuddhau vṛṣabhāv iva.

तयोर् आसीत् सुतुमुलः संप्रहारः सुदारुणः। नखदंष्ट्रायुधवतोर् व्याघ्रयोर् इव दृप्तयोः।

tayor āsīt sutumulaḥ saṃprahāraḥ sudāruṇaḥ. nakhadaṃṣṭrāyudhavator vyāghrayor iva dṛptayoḥ.

दुर्योधननिकाराच् च बाहुवीर्याच् च दर्पितः। कृष्णानयनदृष्टश् च व्यवर्धत वृकोदरः।

duryodhananikārāc ca bāhuvīryāc ca darpitaḥ. kṛṣṇānayanadṛṣṭaś ca vyavardhata vṛkodaraḥ.

अभिपत्याथ बाहुभ्यां प्रत्यगृह्णाद् अमर्षितः। मातङ्ग इव मातङ्गं प्रभिन्नकरटामुखः।

abhipatyātha bāhubhyāṃ pratyagṛhṇād amarṣitaḥ. mātaṅga iva mātaṅgaṃ prabhinnakaraṭāmukhaḥ.

तं चाप्य् आथ ततो रक्षः प्रतिजग्राह वीर्यवान्। तम् आक्षिपद् भीमसेनो बलेन बलिनां वरः।

taṃ cāpy ātha tato rakṣaḥ pratijagrāha vīryavān. tam ākṣipad bhīmaseno balena balināṃ varaḥ.

तयोर् भुजविनिष्पेषाद् उभयोर् बलिनोस् तदा। शब्दः समभवद् घोरो वेणुस्फोटसमो युधि।

tayor bhujaviniṣpeṣād ubhayor balinos tadā. śabdaḥ samabhavad ghoro veṇusphoṭasamo yudhi.

अथैनम् आक्षिप्य बलाद् गृह्य मध्ये वृकोदरः। धूनयाम् आस वेगेन वायुश् चण्ड इव द्रुमम्।

athainam ākṣipya balād gṛhya madhye vṛkodaraḥ. dhūnayām āsa vegena vāyuś caṇḍa iva drumam.

स भीमेन परामृष्टो दुर्बलो बलिना रणे। व्यस्पन्दत यथाप्राणं विचकर्ष च पाण्डवम्।

sa bhīmena parāmṛṣṭo durbalo balinā raṇe. vyaspandata yathāprāṇaṃ vicakarṣa ca pāṇḍavam.

तत एनं परिश्रान्तम् उपलभ्य वृकोदरः। योक्त्रयाम् आस बाहुभ्यां पशुं रशनया यथा।

tata enaṃ pariśrāntam upalabhya vṛkodaraḥ. yoktrayām āsa bāhubhyāṃ paśuṃ raśanayā yathā.

विनदन्तं महानादं भिन्नभेरीसमस्वनम्। भ्रामयाम् आस सुचिरं विस्फुरन्तम् अचेतसम्।

vinadantaṃ mahānādaṃ bhinnabherīsamasvanam. bhrāmayām āsa suciraṃ visphurantam acetasam.

तं विषीदन्तम् आज्ञाय राक्षसं पाण्डुनन्दनः। प्रगृह्य तरसा दोर्भ्यां पशुमारम् अमारयत्।

taṃ viṣīdantam ājñāya rākṣasaṃ pāṇḍunandanaḥ. pragṛhya tarasā dorbhyāṃ paśumāram amārayat.

आक्रम्य स कटीदेशे जानुना राक्षसाधमम्। अपीडयत बाहुभ्यां कण्ठं तस्य वृकोदरः।

ākramya sa kaṭīdeśe jānunā rākṣasādhamam. apīḍayata bāhubhyāṃ kaṇṭhaṃ tasya vṛkodaraḥ.

अथ तं जडसर्वाङ्गं व्यावृत्तनयनोल्बणम्। भूतले पातयाम् आस वाक्यं चेदम् उवाच ह।

atha taṃ jaḍasarvāṅgaṃ vyāvṛttanayanolbaṇam. bhūtale pātayām āsa vākyaṃ cedam uvāca ha.

हिडिम्बबकयोः पाप न त्वम् अश्रुप्रमार्जनम्। करिष्यसि गतश् चासि यमस्य सदनं प्रति।

hiḍimbabakayoḥ pāpa na tvam aśrupramārjanam. kariṣyasi gataś cāsi yamasya sadanaṃ prati.

इत्य् एवम् उक्त्वा पुरुषप्रवीरस्; तं राक्षसं क्रोधविवृत्तनेत्रः। प्रस्रस्तवस्त्राभरणं स्फुरन्तम्; उद्भ्रान्तचित्तं व्यसुम् उत्ससर्ज।

ity evam uktvā puruṣapravīras; taṃ rākṣasaṃ krodhavivṛttanetraḥ. prasrastavastrābharaṇaṃ sphurantam; udbhrāntacittaṃ vyasum utsasarja.

तस्मिन् हते तोयदतुल्यरूपे; कृष्णां पुरस्कृत्य नरेन्द्रपुत्राः। भीमं प्रशस्याथ गुणैर् अनेकैर्; हृष्टास् ततो द्वैतवनाय जग्मुः।

tasmin hate toyadatulyarūpe; kṛṣṇāṃ puraskṛtya narendraputrāḥ. bhīmaṃ praśasyātha guṇair anekair; hṛṣṭās tato dvaitavanāya jagmuḥ.

एवं विनिहतः संख्ये किर्मीरो मनुजाधिप। भीमेन वचनात् तस्य धर्मराजस्य कौरव।

evaṃ vinihataḥ saṃkhye kirmīro manujādhipa. bhīmena vacanāt tasya dharmarājasya kaurava.

ततो निष्कण्टकं कृत्वा वनं तद् अपराजितः। द्रौपद्या सह धर्मज्ञो वसतिं ताम् उवास ह।

tato niṣkaṇṭakaṃ kṛtvā vanaṃ tad aparājitaḥ. draupadyā saha dharmajño vasatiṃ tām uvāsa ha.

समाश्वास्य च ते सर्वे द्रौपदीं भरतर्षभाः। प्रहृष्टमनसः प्रीत्या प्रशशंसुर् वृकोदरम्।

samāśvāsya ca te sarve draupadīṃ bharatarṣabhāḥ. prahṛṣṭamanasaḥ prītyā praśaśaṃsur vṛkodaram.

भीमबाहुबलोत्पिष्टे विनष्टे राक्षसे ततः। विविशुस् तद् वनं वीराः क्षेमं निहतकण्टकम्।

bhīmabāhubalotpiṣṭe vinaṣṭe rākṣase tataḥ. viviśus tad vanaṃ vīrāḥ kṣemaṃ nihatakaṇṭakam.

स मया गच्छता मार्गे विनिकीर्णो भयावहः। वने महति दुष्टात्मा दृष्टो भीमबलाद् धतः।

sa mayā gacchatā mārge vinikīrṇo bhayāvahaḥ. vane mahati duṣṭātmā dṛṣṭo bhīmabalād dhataḥ.

तत्राश्रौषम् अहं चैतत् कर्म भीमस्य भारत। ब्राह्मणानां कथयतां ये तत्रासन् समागताः।

tatrāśrauṣam ahaṃ caitat karma bhīmasya bhārata. brāhmaṇānāṃ kathayatāṃ ye tatrāsan samāgatāḥ.

वैशंपायन उवाच। एवं विनिहतं संख्ये किर्मीरं राक्षसोत्तमम्। श्रुत्वा ध्यानपरो राजा निशश्वासार्तवत् तदा।

vaiśaṃpāyana uvāca. evaṃ vinihataṃ saṃkhye kirmīraṃ rākṣasottamam. śrutvā dhyānaparo rājā niśaśvāsārtavat tadā.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...

Project Home / Contents