महाभारत 2.56 (श्लोक 1) - Project अर्थ (Artha)

महाभारत

←सभा पर्व→

←अध्याय 56→

[mh-2-56] • 11 श्लोकाः

दुर्योधने क्रीडति पाण्डवेन। दृष्ट्वा धनं पापम् अगागतं तत्। आनन्दम् आपश्यसि नैव पातं। महाभयं पुत्रवियोगजं त्वम्। किं चिन्तयसि द्यूते ऽस्मिन् मज्जमानान् न पश्यसि। दुर्योधनापराधेन पुत्रान् अन्यांश् च भूपते।

duryodhane krīḍati pāṇḍavena. dṛṣṭvā dhanaṃ pāpam agāgataṃ tat. ānandam āpaśyasi naiva pātaṃ. mahābhayaṃ putraviyogajaṃ tvam. kiṃ cintayasi dyūte 'smin majjamānān na paśyasi. duryodhanāparādhena putrān anyāṃś ca bhūpate.

विदुर उवाच। द्यूतं मूलं कलहस्यानुपाति; मिथोभेदाय महते वा रणाय। यद् आस्थितो ऽयं धृतराष्ट्रस्य पुत्रो; दुर्योधनः सृजते वैरम् उग्रम्।

vidura uvāca. dyūtaṃ mūlaṃ kalahasyānupāti; mithobhedāya mahate vā raṇāya. yad āsthito 'yaṃ dhṛtarāṣṭrasya putro; duryodhanaḥ sṛjate vairam ugram.

प्रातिपीयाः शांतनवा भैमसेनाः सबाह्लिकाः। दुर्योधनापराधेन कृच्छ्रं प्राप्स्यन्ति सर्वशः।

prātipīyāḥ śāṃtanavā bhaimasenāḥ sabāhlikāḥ. duryodhanāparādhena kṛcchraṃ prāpsyanti sarvaśaḥ.

दुर्योधनो मदेनैव क्षेमं राष्ट्राद् अपोहति। विषाणं गौर् इव मदात् स्वयम् आरुजते बलात्।

duryodhano madenaiva kṣemaṃ rāṣṭrād apohati. viṣāṇaṃ gaur iva madāt svayam ārujate balāt.

यश् चित्तम् अन्वेति परस्य राजन्; वीरः कविः स्वाम् अतिपत्य दृष्टिम्। नावं समुद्र इव बालनेत्राम्; आरुह्य घोरे व्यसने निमज्जेत्।

yaś cittam anveti parasya rājan; vīraḥ kaviḥ svām atipatya dṛṣṭim. nāvaṃ samudra iva bālanetrām; āruhya ghore vyasane nimajjet.

दुर्योधनो ग्लहते पाण्डवेन; प्रियायसे त्वं जयतीति तच् च। अतिनर्माज् जायते संप्रहारो; यतो विनाशः समुपैति पुंसाम्। सर्वाणि मर्माण्य् अभिसंप्रहारो। यतो विनाशः समुपैति पुंसाम्।

duryodhano glahate pāṇḍavena; priyāyase tvaṃ jayatīti tac ca. atinarmāj jāyate saṃprahāro; yato vināśaḥ samupaiti puṃsām. sarvāṇi marmāṇy abhisaṃprahāro. yato vināśaḥ samupaiti puṃsām.

आकर्षस् ते ऽवाक्फलः कुप्रणीतो; हृदि प्रौढो मन्त्रपदः समाधिः। युधिष्ठिरेण सफलः संस्तवो ऽस्तु; साम्नः सुरिक्तो ऽरिमतेः सुधन्वा।

ākarṣas te 'vākphalaḥ kupraṇīto; hṛdi prauḍho mantrapadaḥ samādhiḥ. yudhiṣṭhireṇa saphalaḥ saṃstavo 'stu; sāmnaḥ surikto 'rimateḥ sudhanvā.

प्रातिपीयाः शांतनवाश् च राजन्; काव्यां वाचं शृणुत मात्यगाद् वः। वैश्वानरं प्रज्वलितं सुघोरम्; अयुद्धेन प्रशमयतोत्पतन्तम्।

prātipīyāḥ śāṃtanavāś ca rājan; kāvyāṃ vācaṃ śṛṇuta mātyagād vaḥ. vaiśvānaraṃ prajvalitaṃ sughoram; ayuddhena praśamayatotpatantam.

यदा मन्युं पाण्डवो ऽजातशत्रुर्; न संयच्छेद् अक्षमयाभिभूतः। वृकोदरः सव्यसाची यमौ च; को ऽत्र द्वीपः स्यात् तुमुले वस् तदानीम्।

yadā manyuṃ pāṇḍavo 'jātaśatrur; na saṃyacched akṣamayābhibhūtaḥ. vṛkodaraḥ savyasācī yamau ca; ko 'tra dvīpaḥ syāt tumule vas tadānīm.

महाराज प्रभवस् त्वं धनानां; पुरा द्यूतान् मनसा यावद् इच्छेः। बहु वित्तं पाण्डवांश् चेज् जयेस् त्वं; किं तेन स्याद् वसु विन्देह पार्थान्।

mahārāja prabhavas tvaṃ dhanānāṃ; purā dyūtān manasā yāvad iccheḥ. bahu vittaṃ pāṇḍavāṃś cej jayes tvaṃ; kiṃ tena syād vasu vindeha pārthān.

जानीमहे देवितं सौबलस्य; वेद द्यूते निकृतिं पार्वतीयः। यतः प्राप्तः शकुनिस् तत्र यातु; मायायोधी भारत पार्वतीयः।

jānīmahe devitaṃ saubalasya; veda dyūte nikṛtiṃ pārvatīyaḥ. yataḥ prāptaḥ śakunis tatra yātu; māyāyodhī bhārata pārvatīyaḥ.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...

Project Home / Contents