रामायण 7.98 (श्लोक 1) - Project अर्थ (Artha)

Project Home / Contents

रामायण

←उत्तर काण्ड

←अध्याय 98→

[rm-7-98] • 26 श्लोकाः

ते दूता रामवाक्येन चोदिता लघुविक्रमाः। प्रजग्मुर् मधुरां शीघ्रं चक्रुर् वासं न चाध्वनि।

te dūtā rāmavākyena coditā laghuvikramāḥ. prajagmur madhurāṃ śīghraṃ cakrur vāsaṃ na cādhvani.

ततस् त्रिभिर् अहो रात्रैः संप्राप्य मधुराम् अथ। शत्रुघ्नाय यथावृत्तम् आचख्युः सर्वम् एव तत्।

tatas tribhir aho rātraiḥ saṃprāpya madhurām atha. śatrughnāya yathāvṛttam ācakhyuḥ sarvam eva tat.

लक्ष्मणस्य परित्यागं प्रतिज्ञां राघवस्य च। पुत्रयोर् अभिषेकं च पौरानुगमनं तथा।

lakṣmaṇasya parityāgaṃ pratijñāṃ rāghavasya ca. putrayor abhiṣekaṃ ca paurānugamanaṃ tathā.

कुशस्य नगरी रम्या विन्ध्यपर्वतरोधसि। कुशावतीति नाम्ना सा कृता रामेण धीमता।

kuśasya nagarī ramyā vindhyaparvatarodhasi. kuśāvatīti nāmnā sā kṛtā rāmeṇa dhīmatā.

श्राविता च पुरी रम्या श्रावतीति लवस्य च। अयोध्यां विजनां चैव भरतं राघवानुगम्।

śrāvitā ca purī ramyā śrāvatīti lavasya ca. ayodhyāṃ vijanāṃ caiva bharataṃ rāghavānugam.

एवं सर्वं निवेद्याशु शत्रुघ्नाय महात्मने। विरेमुस् ते ततो दूतास् त्वर राजन्न् इति ब्रुवन्।

evaṃ sarvaṃ nivedyāśu śatrughnāya mahātmane. viremus te tato dūtās tvara rājann iti bruvan.

श्रुत्वा तं घोरसंकाशं कुलक्षयम् उपस्थितम्। प्रकृतीस् तु समानीय काञ्चनं च पुरोहितम्।

śrutvā taṃ ghorasaṃkāśaṃ kulakṣayam upasthitam. prakṛtīs tu samānīya kāñcanaṃ ca purohitam.

तेषां सर्वं यथावृत्तम् आख्याय रघुनन्दनः। आत्मनश् च विपर्यासं भविष्यं भ्रातृभिः सह।

teṣāṃ sarvaṃ yathāvṛttam ākhyāya raghunandanaḥ. ātmanaś ca viparyāsaṃ bhaviṣyaṃ bhrātṛbhiḥ saha.

ततः पुत्रद्वयं वीरः सो ऽभ्यषिञ्चन् नराधिपः। सुबाहुर् मधुरां लेभे शत्रुघाती च वैदिशम्।

tataḥ putradvayaṃ vīraḥ so 'bhyaṣiñcan narādhipaḥ. subāhur madhurāṃ lebhe śatrughātī ca vaidiśam.

द्विधाकृत्वा तु तां सेनां माधुरीं पुत्रयोर् द्वयोः। धनधान्यसमायुक्तौ स्थापयाम् आस पार्थिवौ।

dvidhākṛtvā tu tāṃ senāṃ mādhurīṃ putrayor dvayoḥ. dhanadhānyasamāyuktau sthāpayām āsa pārthivau.

ततो विसृज्य राजानं वैदिशे शत्रुघातिनम्। जगाम त्वरितो ऽयोध्यां रथेनैकेन राघवः।

tato visṛjya rājānaṃ vaidiśe śatrughātinam. jagāma tvarito 'yodhyāṃ rathenaikena rāghavaḥ.

स ददर्श महात्मानं ज्वलन्तम् इव पावकम्। क्षौमसूक्ष्माम्बरधरं मुनिभिः सार्धम् अक्षयैः।

sa dadarśa mahātmānaṃ jvalantam iva pāvakam. kṣaumasūkṣmāmbaradharaṃ munibhiḥ sārdham akṣayaiḥ.

सो ऽभिवाद्य ततो रामं प्राञ्जलिः प्रयतेन्द्रियः। उवाच वाक्यं धर्मज्ञो धर्मम् एवानुचिन्तयन्।

so 'bhivādya tato rāmaṃ prāñjaliḥ prayatendriyaḥ. uvāca vākyaṃ dharmajño dharmam evānucintayan.

कृत्वाभिषेकं सुतयोर् युक्तं राघवयोर् धनैः। तवानुगमने राजन् विद्धि मां कृतनिश्चयम्।

kṛtvābhiṣekaṃ sutayor yuktaṃ rāghavayor dhanaiḥ. tavānugamane rājan viddhi māṃ kṛtaniścayam.

न चान्यद् अत्र वक्तव्यं दुस्तरं तव शासनम्। त्यक्तुं नार्हसि मां वीर भक्तिमन्तं विशेषतः।

na cānyad atra vaktavyaṃ dustaraṃ tava śāsanam. tyaktuṃ nārhasi māṃ vīra bhaktimantaṃ viśeṣataḥ.

तस्य तां बुद्धिम् अक्लीबां विज्ञाय रघुनन्दनः। बाढम् इत्य् एव शत्रुघ्नं रामो वचनम् अब्रवीत्।

tasya tāṃ buddhim aklībāṃ vijñāya raghunandanaḥ. bāḍham ity eva śatrughnaṃ rāmo vacanam abravīt.

तस्य वाक्यस्य वाक्यान्ते वानराः कामरूपिणः। ऋक्षराक्षससंघाश् च समापेतुर् अनेकशः।

tasya vākyasya vākyānte vānarāḥ kāmarūpiṇaḥ. ṛkṣarākṣasasaṃghāś ca samāpetur anekaśaḥ.

देवपुत्रा ऋषिसुता गन्धर्वाणां सुतास् तथा। राम क्षयं विदित्वा ते सर्व एव समागताः।

devaputrā ṛṣisutā gandharvāṇāṃ sutās tathā. rāma kṣayaṃ viditvā te sarva eva samāgatāḥ.

ते रामम् अभिवाद्याहुः सर्व एव समागताः। तवानुगमने राजन् संप्राप्ताः स्म महायशः।

te rāmam abhivādyāhuḥ sarva eva samāgatāḥ. tavānugamane rājan saṃprāptāḥ sma mahāyaśaḥ.

यदि राम विनास्माभिर् गच्छेस् त्वं पुरुषर्षभ। यमदण्डम् इवोद्यम्य त्वया स्म विनिपातिताः।

yadi rāma vināsmābhir gacches tvaṃ puruṣarṣabha. yamadaṇḍam ivodyamya tvayā sma vinipātitāḥ.

एवं तेषां वचः श्रुत्वा ऋष्कवानररक्षसाम्। विभीषणम् अथोवाच मधुरं श्लक्ष्णया गिरा।

evaṃ teṣāṃ vacaḥ śrutvā ṛṣkavānararakṣasām. vibhīṣaṇam athovāca madhuraṃ ślakṣṇayā girā.

यावत् प्रजा धरिष्यन्ति तावत् त्वं वै विभीषण। राक्षसेन्द्र महावीर्य लङ्कास्थः स्वं धरिष्यसि।

yāvat prajā dhariṣyanti tāvat tvaṃ vai vibhīṣaṇa. rākṣasendra mahāvīrya laṅkāsthaḥ svaṃ dhariṣyasi.

प्रजाः संरक्ष धर्मेण नोत्तरं वक्तुम् अर्हसि।

prajāḥ saṃrakṣa dharmeṇa nottaraṃ vaktum arhasi.

तम् एवम् उक्त्वा काकुत्स्थो हनूमन्तम् अथाब्रवीत्। जीविते कृतबुद्धिस् त्वं मा प्रतिज्ञां विलोपय।

tam evam uktvā kākutstho hanūmantam athābravīt. jīvite kṛtabuddhis tvaṃ mā pratijñāṃ vilopaya.

मत्कथाः प्रचरिष्यन्ति यावल् लोके हरीश्वर। तावत् त्वं धारयन् प्राणान् प्रतिज्ञाम् अनुपालय।

matkathāḥ pracariṣyanti yāval loke harīśvara. tāvat tvaṃ dhārayan prāṇān pratijñām anupālaya.

तथैवम् उक्त्वा काकुत्स्थः सर्वांस् तान् ऋक्षवानरान्। मया सार्धं प्रयातेति तदा तान् राघवो ऽब्रवीत्।

tathaivam uktvā kākutsthaḥ sarvāṃs tān ṛkṣavānarān. mayā sārdhaṃ prayāteti tadā tān rāghavo 'bravīt.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...