रामायण 7.71 (श्लोक 1) - Project अर्थ (Artha)

रामायण

←उत्तर काण्ड

←अध्याय 71→

[rm-7-71] • 17 श्लोकाः

एतद् आख्याय रामाय महर्षिः कुम्भसंभवः। अस्याम् एवापरं वाक्यं कथायाम् उपचक्रमे।

etad ākhyāya rāmāya maharṣiḥ kumbhasaṃbhavaḥ. asyām evāparaṃ vākyaṃ kathāyām upacakrame.

ततः स दण्डः काकुत्स्थ बहुवर्षगणायुतम्। अकरोत् तत्र मन्दात्मा राज्यं निहतकण्टकम्।

tataḥ sa daṇḍaḥ kākutstha bahuvarṣagaṇāyutam. akarot tatra mandātmā rājyaṃ nihatakaṇṭakam.

अथ काले तु कस्मिंश् चिद् राजा भार्गवम् आश्रमम्। रमणीयम् उपाक्रामच् चैत्रे मासि मनोरमे।

atha kāle tu kasmiṃś cid rājā bhārgavam āśramam. ramaṇīyam upākrāmac caitre māsi manorame.

तत्र भार्गवकन्यां स रूपेणाप्रतिमां भुवि। विचरन्तीं वनोद्देशे दण्डो ऽपश्यद् अनुत्तमाम्।

tatra bhārgavakanyāṃ sa rūpeṇāpratimāṃ bhuvi. vicarantīṃ vanoddeśe daṇḍo 'paśyad anuttamām.

स दृष्ट्वा तां सुदुर्मेधा अनङ्गशरपीडितः। अभिगम्य सुसंविग्नः कन्यां वचनम् अब्रवीत्।

sa dṛṣṭvā tāṃ sudurmedhā anaṅgaśarapīḍitaḥ. abhigamya susaṃvignaḥ kanyāṃ vacanam abravīt.

कुतस् त्वम् असि सुश्रोणि कस्य वासि सुता शुभे। पीडितो ऽहम् अनङ्गेन पृच्छामि त्वां सुमध्यमे।

kutas tvam asi suśroṇi kasya vāsi sutā śubhe. pīḍito 'ham anaṅgena pṛcchāmi tvāṃ sumadhyame.

तस्य त्व् एवं ब्रुवाणस्य मोहोन्मत्तस्य कामिनः। भार्गवी प्रत्युवाचेदं वचः सानुनयं नृपम्।

tasya tv evaṃ bruvāṇasya mohonmattasya kāminaḥ. bhārgavī pratyuvācedaṃ vacaḥ sānunayaṃ nṛpam.

भार्गवस्य सुतां विद्धि देवस्याक्लिष्टकर्मणः। अरजां नाम राजेन्द्र ज्येष्ठाम् आश्रमवासिनीम्।

bhārgavasya sutāṃ viddhi devasyākliṣṭakarmaṇaḥ. arajāṃ nāma rājendra jyeṣṭhām āśramavāsinīm.

गुरुः पिता मे राजेन्द्र त्वं च शिष्यो महात्मनः। व्यसनं सुमहत् क्रुद्धः स ते दद्यान् महातपाः।

guruḥ pitā me rājendra tvaṃ ca śiṣyo mahātmanaḥ. vyasanaṃ sumahat kruddhaḥ sa te dadyān mahātapāḥ.

यदि वात्र मया कार्यं धर्मदृष्टेन सत्पथा। वरयस्व नृप श्रेष्ठ पितरं मे महाद्युतिम्।

yadi vātra mayā kāryaṃ dharmadṛṣṭena satpathā. varayasva nṛpa śreṣṭha pitaraṃ me mahādyutim.

अन्यथा तु फलं तुभ्यं भवेद् घोराभिसंहितम्। क्रोधेन हि पिता मे ऽसौ त्रैलोक्यम् अपि निर्दहेत्।

anyathā tu phalaṃ tubhyaṃ bhaved ghorābhisaṃhitam. krodhena hi pitā me 'sau trailokyam api nirdahet.

एवं ब्रुवाणाम् अरजां दण्डः कामशरार्दितः। प्रत्युवाच मदोन्मत्तः शिरस्य् आधाय सो ऽञ्जलिम्।

evaṃ bruvāṇām arajāṃ daṇḍaḥ kāmaśarārditaḥ. pratyuvāca madonmattaḥ śirasy ādhāya so 'ñjalim.

प्रसादं कुरु सुश्रोणि न कालं क्षेप्तुम् अर्हसि। त्वत्कृते हि मम प्राणा विदीर्यन्ते शुभानने।

prasādaṃ kuru suśroṇi na kālaṃ kṣeptum arhasi. tvatkṛte hi mama prāṇā vidīryante śubhānane.

त्वां प्राप्य हि वधो वापि पापं वापि सुदारुणम्। भक्तं भजस्व मां भीरु भजमानं सुविह्वलम्।

tvāṃ prāpya hi vadho vāpi pāpaṃ vāpi sudāruṇam. bhaktaṃ bhajasva māṃ bhīru bhajamānaṃ suvihvalam.

एवम् उक्त्वा तु तां कन्यां दोर्भ्यां गृह्य बलाद् बली। विस्फुरन्तीं यथाकामं मैथुनायोपचक्रमे।

evam uktvā tu tāṃ kanyāṃ dorbhyāṃ gṛhya balād balī. visphurantīṃ yathākāmaṃ maithunāyopacakrame.

तम् अनर्थं महाघोरं दण्डः कृत्वा सुदारुणम्। नगरं प्रययौ चाशु मधुमन्तम् अनुत्तमम्।

tam anarthaṃ mahāghoraṃ daṇḍaḥ kṛtvā sudāruṇam. nagaraṃ prayayau cāśu madhumantam anuttamam.

अरजापि रुदन्ती सा आश्रमस्याविदूरतः। प्रतीक्षते सुसंत्रस्ता पितरं देवसंनिभम्।

arajāpi rudantī sā āśramasyāvidūrataḥ. pratīkṣate susaṃtrastā pitaraṃ devasaṃnibham.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...