रामायण 7.64 (श्लोक 1) - Project अर्थ (Artha)

रामायण

←उत्तर काण्ड

←अध्याय 64→

[rm-7-64] • 15 श्लोकाः

प्रस्थाप्य तु स शत्रुघ्नं भ्रातृभ्यां सह राघवः। प्रमुमोद सुखी राज्यं धर्मेण परिपालयन्।

prasthāpya tu sa śatrughnaṃ bhrātṛbhyāṃ saha rāghavaḥ. pramumoda sukhī rājyaṃ dharmeṇa paripālayan.

ततः कतिपयाहःसु वृद्धो जानपदो द्विजः। शवं बालम् उपादाय राजद्वारम् उपागमत्।

tataḥ katipayāhaḥsu vṛddho jānapado dvijaḥ. śavaṃ bālam upādāya rājadvāram upāgamat.

रुदन् बहुविधा वाचः स्नेहाक्षरसमन्विताः। असकृत् पुत्रपुत्रेति वाक्यम् एतद् उवाच ह।

rudan bahuvidhā vācaḥ snehākṣarasamanvitāḥ. asakṛt putraputreti vākyam etad uvāca ha.

किं नु मे दुष्कृतं कर्म पूर्वं देहान्तरे कृतम्। यद् अहं पुत्रम् एकं त्वां पश्यामि निधनं गतम्।

kiṃ nu me duṣkṛtaṃ karma pūrvaṃ dehāntare kṛtam. yad ahaṃ putram ekaṃ tvāṃ paśyāmi nidhanaṃ gatam.

अप्राप्तयौवनं बालं पञ्चवर्षसमन्वितम्। अकाले कालम् आपन्नं दुःखाय मम पुत्रक।

aprāptayauvanaṃ bālaṃ pañcavarṣasamanvitam. akāle kālam āpannaṃ duḥkhāya mama putraka.

अल्पैर् अहोभिर् निधनं गमिष्यामि न संशयः। अहं च जननी चैव तव शोकेन पुत्रक।

alpair ahobhir nidhanaṃ gamiṣyāmi na saṃśayaḥ. ahaṃ ca jananī caiva tava śokena putraka.

न स्मराम्य् अनृतं ह्य् उक्तं न च हिंसां स्मराम्य् अहम्। केन मे दुष्कृतेनाद्य बाल एव ममात्मजः। अकृत्वा पितृकार्याणि नीतो वैवस्वतक्षयम्।

na smarāmy anṛtaṃ hy uktaṃ na ca hiṃsāṃ smarāmy aham. kena me duṣkṛtenādya bāla eva mamātmajaḥ. akṛtvā pitṛkāryāṇi nīto vaivasvatakṣayam.

नेदृशं दृष्टपूर्वं मे श्रुतं वा घोरदर्शनम्। मृत्युर् अप्राप्तकालानां रामस्य विषये यथा।

nedṛśaṃ dṛṣṭapūrvaṃ me śrutaṃ vā ghoradarśanam. mṛtyur aprāptakālānāṃ rāmasya viṣaye yathā.

रामस्य दुष्कृतं किं चिन् महद् अस्ति न संशयः। त्वं राजञ् जीवयस्वैनं बालं मृत्युवशं गतम्।

rāmasya duṣkṛtaṃ kiṃ cin mahad asti na saṃśayaḥ. tvaṃ rājañ jīvayasvainaṃ bālaṃ mṛtyuvaśaṃ gatam.

भ्रातृभिः सहितो राजन् दीर्घम् आयुर् अवाप्नुहि। उषिताः स्म सुखं राज्ये तवास्मिन् सुमहाबल।

bhrātṛbhiḥ sahito rājan dīrgham āyur avāpnuhi. uṣitāḥ sma sukhaṃ rājye tavāsmin sumahābala.

संप्रत्य् अनाथो विषय इक्ष्वाकूणां महात्मनाम्। रामं नाथम् इहासाद्य बालान्तकरणं नृपम्।

saṃpraty anātho viṣaya ikṣvākūṇāṃ mahātmanām. rāmaṃ nātham ihāsādya bālāntakaraṇaṃ nṛpam.

राजदोषैर् विपद्यन्ते प्रजा ह्य् अविधिपालिताः। असद्वृत्ते तु नृपताव् अकाले म्रियते जनः।

rājadoṣair vipadyante prajā hy avidhipālitāḥ. asadvṛtte tu nṛpatāv akāle mriyate janaḥ.

यदा पुरेष्व् अयुक्तानि जना जनपदेशु च। कुर्वते न च रक्षास्ति तदाकालकृतं भयम्।

yadā pureṣv ayuktāni janā janapadeśu ca. kurvate na ca rakṣāsti tadākālakṛtaṃ bhayam.

सव्यक्तं राजदोषो ऽयं भविष्यति न संशयः। पुरे जनपदे वापि तदा बालवधो ह्य् अयम्।

savyaktaṃ rājadoṣo 'yaṃ bhaviṣyati na saṃśayaḥ. pure janapade vāpi tadā bālavadho hy ayam.

एवं बहुविधैर् वाक्यैर् निन्दयानो मुहुर् मुहुः। राजानं दुःखसंतप्तः सुतं तम् उपगूहति।

evaṃ bahuvidhair vākyair nindayāno muhur muhuḥ. rājānaṃ duḥkhasaṃtaptaḥ sutaṃ tam upagūhati.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...