रामायण 6.2 (श्लोक 1) - Project अर्थ (Artha)

Project Home / Contents

रामायण

←युद्ध काण्ड→

←अध्याय 2→

[rm-6-2] • 21 श्लोकाः

तं तु शोकपरिद्यूनं रामं दशरथात्मजम्। उवाच वचनं श्रीमान् सुग्रीवः शोकनाशनम्।

taṃ tu śokaparidyūnaṃ rāmaṃ daśarathātmajam. uvāca vacanaṃ śrīmān sugrīvaḥ śokanāśanam.

किं त्वं संतप्यसे वीर यथान्यः प्राकृतस् तथा। मैवं भूस् त्यज संतापं कृतघ्न इव सौहृदम्।

kiṃ tvaṃ saṃtapyase vīra yathānyaḥ prākṛtas tathā. maivaṃ bhūs tyaja saṃtāpaṃ kṛtaghna iva sauhṛdam.

संतापस्य च ते स्थानं न हि पश्यामि राघव। प्रवृत्ताव् उपलब्धायां ज्ञाते च निलये रिपोः।

saṃtāpasya ca te sthānaṃ na hi paśyāmi rāghava. pravṛttāv upalabdhāyāṃ jñāte ca nilaye ripoḥ.

धृतिमाञ् शास्त्रवित् प्राज्ञः पण्डितश् चासि राघव। त्यजेमां पापिकां बुद्धिं कृत्वात्मेवार्थदूषणीम्।

dhṛtimāñ śāstravit prājñaḥ paṇḍitaś cāsi rāghava. tyajemāṃ pāpikāṃ buddhiṃ kṛtvātmevārthadūṣaṇīm.

समुद्रं लङ्घयित्वा तु महानक्रसमाकुलम्। लङ्काम् आरोहयिष्यामो हनिष्यामश् च ते रिपुम्।

samudraṃ laṅghayitvā tu mahānakrasamākulam. laṅkām ārohayiṣyāmo haniṣyāmaś ca te ripum.

निरुत्साहस्य दीनस्य शोकपर्याकुलात्मनः। सर्वार्था व्यवसीदन्ति व्यसनं चाधिगच्छति।

nirutsāhasya dīnasya śokaparyākulātmanaḥ. sarvārthā vyavasīdanti vyasanaṃ cādhigacchati.

इमे शूराः समर्थाश् च सर्वे नो हरियूथपाः। त्वत्प्रियार्थं कृतोत्साहाः प्रवेष्टुम् अपि पावकम्।

ime śūrāḥ samarthāś ca sarve no hariyūthapāḥ. tvatpriyārthaṃ kṛtotsāhāḥ praveṣṭum api pāvakam.

एषां हर्षेण जानामि तर्कश् चास्मिन् दृढो मम। विक्रमेण समानेष्ये सीतां हत्वा यथा रिपुम्।

eṣāṃ harṣeṇa jānāmi tarkaś cāsmin dṛḍho mama. vikrameṇa samāneṣye sītāṃ hatvā yathā ripum.

सेतुर् अत्र यथा वध्येद् यथा पश्येम तां पुरीम्। तस्य राक्षसराजस्य तथा त्वं कुरु राघव।

setur atra yathā vadhyed yathā paśyema tāṃ purīm. tasya rākṣasarājasya tathā tvaṃ kuru rāghava.

दृष्ट्वा तां हि पुरीं लङ्कां त्रिकूटशिखरे स्थिताम्। हतं च रावणं युद्धे दर्शनाद् उपधारय।

dṛṣṭvā tāṃ hi purīṃ laṅkāṃ trikūṭaśikhare sthitām. hataṃ ca rāvaṇaṃ yuddhe darśanād upadhāraya.

सेतुबद्धः समुद्रे च यावल् लङ्का समीपतः। सर्वं तीर्णं च वै सैन्यं जितम् इत्य् उपधार्यताम्।

setubaddhaḥ samudre ca yāval laṅkā samīpataḥ. sarvaṃ tīrṇaṃ ca vai sainyaṃ jitam ity upadhāryatām.

इमे हि समरे शूरा हरयः कामरूपिणः। तद् अलं विक्लवा बुद्धी राजन् सर्वार्थनाशनी।

ime hi samare śūrā harayaḥ kāmarūpiṇaḥ. tad alaṃ viklavā buddhī rājan sarvārthanāśanī.

पुरुषस्य हि लोके ऽस्मिञ् शोकः शौर्यापकर्षणः। यत् तु कार्यं मनुष्येण शौण्डीर्यम् अवलम्बता। शूराणां हि मनुष्याणां त्वद्विधानां महात्मनाम्।

puruṣasya hi loke 'smiñ śokaḥ śauryāpakarṣaṇaḥ. yat tu kāryaṃ manuṣyeṇa śauṇḍīryam avalambatā. śūrāṇāṃ hi manuṣyāṇāṃ tvadvidhānāṃ mahātmanām.

विनष्टे वा प्रनष्टे वा शोकः सर्वार्थनाशनः। त्वं तु बुद्धिमतां श्रेष्ठः सर्वशास्त्रार्थकोविदः।

vinaṣṭe vā pranaṣṭe vā śokaḥ sarvārthanāśanaḥ. tvaṃ tu buddhimatāṃ śreṣṭhaḥ sarvaśāstrārthakovidaḥ.

मद्विधैः सचिवैः सार्थम् अरिं जेतुम् इहार्हसि। न हि पश्याम्य् अहं कं चित् त्रिषु लोकेषु राघव।

madvidhaiḥ sacivaiḥ sārtham ariṃ jetum ihārhasi. na hi paśyāmy ahaṃ kaṃ cit triṣu lokeṣu rāghava.

गृहीतधनुषो यस् ते तिष्ठेद् अभिमुखो रणे। वानरेषु समासक्तं न ते कार्यं विपत्स्यते।

gṛhītadhanuṣo yas te tiṣṭhed abhimukho raṇe. vānareṣu samāsaktaṃ na te kāryaṃ vipatsyate.

अचिराद् द्रक्ष्यसे सीतां तीर्त्वा सागरम् अक्षयम्। तद् अलं शोकम् आलम्ब्य क्रोधम् आलम्ब भूपते।

acirād drakṣyase sītāṃ tīrtvā sāgaram akṣayam. tad alaṃ śokam ālambya krodham ālamba bhūpate.

निश्चेष्टाः क्षत्रिया मन्दाः सर्वे चण्डस्य बिभ्यति। लङ्गनार्थं च घोरस्य समुद्रस्य नदीपतेः।

niśceṣṭāḥ kṣatriyā mandāḥ sarve caṇḍasya bibhyati. laṅganārthaṃ ca ghorasya samudrasya nadīpateḥ.

सहास्माभिर् इहोपेतः सूक्ष्मबुद्धिर् विचारय। इमे हि समरे शूरा हरयः कामरूपिणः।

sahāsmābhir ihopetaḥ sūkṣmabuddhir vicāraya. ime hi samare śūrā harayaḥ kāmarūpiṇaḥ.

तान् अरीन् विधमिष्यन्ति शिलापादपवृष्टिभिः। कथं चित् परिपश्यामस् ते वयं वरुणालयम्।

tān arīn vidhamiṣyanti śilāpādapavṛṣṭibhiḥ. kathaṃ cit paripaśyāmas te vayaṃ varuṇālayam.

किम् उक्त्वा बहुधा चापि सर्वथा विजयी भवान्।

kim uktvā bahudhā cāpi sarvathā vijayī bhavān.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...