रामायण 6.10 (श्लोक 1) - Project अर्थ (Artha)

Project Home / Contents

रामायण

←युद्ध काण्ड→

←अध्याय 10→

[rm-6-10] • 21 श्लोकाः

सुनिविष्टं हितं वाक्यम् उक्तवन्तं विभीषणम्। अब्रवीत् परुषं वाक्यं रावणः कालचोदितः।

suniviṣṭaṃ hitaṃ vākyam uktavantaṃ vibhīṣaṇam. abravīt paruṣaṃ vākyaṃ rāvaṇaḥ kālacoditaḥ.

वसेत् सह सपत्नेन क्रुद्धेनाशीविषेण वा। न तु मित्रप्रवादेन संवसेच् छत्रुसेविना।

vaset saha sapatnena kruddhenāśīviṣeṇa vā. na tu mitrapravādena saṃvasec chatrusevinā.

जानामि शीलं ज्ञातीनां सर्वलोकेषु राक्षस। हृष्यन्ति व्यसनेष्व् एते ज्ञातीनां ज्ञातयः सदा।

jānāmi śīlaṃ jñātīnāṃ sarvalokeṣu rākṣasa. hṛṣyanti vyasaneṣv ete jñātīnāṃ jñātayaḥ sadā.

प्रधानं साधकं वैद्यं धर्मशीलं च राक्षस। ज्ञातयो ह्य् अवमन्यन्ते शूरं परिभवन्ति च।

pradhānaṃ sādhakaṃ vaidyaṃ dharmaśīlaṃ ca rākṣasa. jñātayo hy avamanyante śūraṃ paribhavanti ca.

नित्यम् अन्योन्यसंहृष्टा व्यसनेष्व् आततायिनः। प्रच्छन्नहृदया घोरा ज्ञातयस् तु भयावहाः।

nityam anyonyasaṃhṛṣṭā vyasaneṣv ātatāyinaḥ. pracchannahṛdayā ghorā jñātayas tu bhayāvahāḥ.

श्रूयन्ते हस्तिभिर् गीताः श्लोकाः पद्मवने क्व चित्। पाशहस्तान् नरान् दृष्ट्वा शृणु तान् गदतो मम।

śrūyante hastibhir gītāḥ ślokāḥ padmavane kva cit. pāśahastān narān dṛṣṭvā śṛṇu tān gadato mama.

नाग्निर् नान्यानि शस्त्राणि न नः पाशा भयावहाः। घोराः स्वार्थप्रयुक्तास् तु ज्ञातयो नो भयावहाः।

nāgnir nānyāni śastrāṇi na naḥ pāśā bhayāvahāḥ. ghorāḥ svārthaprayuktās tu jñātayo no bhayāvahāḥ.

उपायम् एते वक्ष्यन्ति ग्रहणे नात्र संशयः। कृत्स्नाद् भयाज् ज्ञातिभयं सुकष्टं विदितं च नः।

upāyam ete vakṣyanti grahaṇe nātra saṃśayaḥ. kṛtsnād bhayāj jñātibhayaṃ sukaṣṭaṃ viditaṃ ca naḥ.

विद्यते गोषु संपन्नं विद्यते ब्राह्मणे दमः। विद्यते स्त्रीषु चापल्यं विद्यते ज्ञातितो भयम्।

vidyate goṣu saṃpannaṃ vidyate brāhmaṇe damaḥ. vidyate strīṣu cāpalyaṃ vidyate jñātito bhayam.

ततो नेष्टम् इदं सौम्य यद् अहं लोकसत्कृतः। ऐश्वर्यम् अभिजातश् च रिपूणां मूर्ध्नि च स्थितः।

tato neṣṭam idaṃ saumya yad ahaṃ lokasatkṛtaḥ. aiśvaryam abhijātaś ca ripūṇāṃ mūrdhni ca sthitaḥ.

अन्यस् त्व् एवंविधं ब्रूयाद् वाक्यम् एतन् निशाचर। अस्मिन् मुहूर्ते न भवेत् त्वां तु धिक् कुलपांसनम्।

anyas tv evaṃvidhaṃ brūyād vākyam etan niśācara. asmin muhūrte na bhavet tvāṃ tu dhik kulapāṃsanam.

इत्य् उक्तः परुषं वाक्यं न्यायवादी विभीषणः। उत्पपात गदापाणिश् चतुर्भिः सह राक्षसैः।

ity uktaḥ paruṣaṃ vākyaṃ nyāyavādī vibhīṣaṇaḥ. utpapāta gadāpāṇiś caturbhiḥ saha rākṣasaiḥ.

अब्रवीच् च तदा वाक्यं जातक्रोधो विभीषणः। अन्तरिक्षगतः श्रीमान् भ्रातरं राक्षसाधिपम्।

abravīc ca tadā vākyaṃ jātakrodho vibhīṣaṇaḥ. antarikṣagataḥ śrīmān bhrātaraṃ rākṣasādhipam.

स त्वं भ्रातासि मे राजन् ब्रूहि मां यद् यद् इच्छसि। इदं तु परुषं वाक्यं न क्षमाम्य् अनृतं तव।

sa tvaṃ bhrātāsi me rājan brūhi māṃ yad yad icchasi. idaṃ tu paruṣaṃ vākyaṃ na kṣamāmy anṛtaṃ tava.

सुनीतं हितकामेन वाक्यम् उक्तं दशानन। न गृह्णन्त्य् अकृतात्मानः कालस्य वशम् आगताः।

sunītaṃ hitakāmena vākyam uktaṃ daśānana. na gṛhṇanty akṛtātmānaḥ kālasya vaśam āgatāḥ.

सुलभाः पुरुषा राजन् सततं प्रियवादिनः। अप्रियस्य तु पथ्यस्य वक्ता श्रोता च दुर्लभः।

sulabhāḥ puruṣā rājan satataṃ priyavādinaḥ. apriyasya tu pathyasya vaktā śrotā ca durlabhaḥ.

बद्धं कालस्य पाशेन सर्वभूतापहारिणा। न नश्यन्तम् उपेक्षेयं प्रदीप्तं शरणं यथा।

baddhaṃ kālasya pāśena sarvabhūtāpahāriṇā. na naśyantam upekṣeyaṃ pradīptaṃ śaraṇaṃ yathā.

दीप्तपावकसंकाशैः शितैः काञ्चनभूषणैः। न त्वाम् इच्छाम्य् अहं द्रष्टुं रामेण निहतं शरैः।

dīptapāvakasaṃkāśaiḥ śitaiḥ kāñcanabhūṣaṇaiḥ. na tvām icchāmy ahaṃ draṣṭuṃ rāmeṇa nihataṃ śaraiḥ.

शूराश् च बलवन्तश् च कृतास्त्राश् च रणाजिरे। कालाभिपन्ना सीदन्ति यथा वालुकसेतवः।

śūrāś ca balavantaś ca kṛtāstrāś ca raṇājire. kālābhipannā sīdanti yathā vālukasetavaḥ.

आत्मानं सर्वथा रक्ष पुरीं चेमां सराक्षसाम्। स्वस्ति ते ऽस्तु गमिष्यामि सुखी भव मया विना।

ātmānaṃ sarvathā rakṣa purīṃ cemāṃ sarākṣasām. svasti te 'stu gamiṣyāmi sukhī bhava mayā vinā.

निवार्यमाणस्य मया हितैषिणा न रोचते ते वचनं निशाचर। परीतकाला हि गतायुषो नरा हितं न गृह्णन्ति सुहृद्भिर् ईरितम्।

nivāryamāṇasya mayā hitaiṣiṇā na rocate te vacanaṃ niśācara. parītakālā hi gatāyuṣo narā hitaṃ na gṛhṇanti suhṛdbhir īritam.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...