रामायण 5.48 (श्लोक 1) - Project अर्थ (Artha)

रामायण

←सुन्दर काण्ड→

←अध्याय 48→

[rm-5-48] • 16 श्लोकाः

तम् उद्वीक्ष्य महाबाहुः पिङ्गाक्षं पुरतः स्थितम्। रोषेण महताविष्टो रावणो लोकरावणः।

tam udvīkṣya mahābāhuḥ piṅgākṣaṃ purataḥ sthitam. roṣeṇa mahatāviṣṭo rāvaṇo lokarāvaṇaḥ.

स राजा रोषताम्राक्षः प्रहस्तं मन्त्रिसत्तमम्। कालयुक्तम् उवाचेदं वचो विपुलम् अर्थवत्।

sa rājā roṣatāmrākṣaḥ prahastaṃ mantrisattamam. kālayuktam uvācedaṃ vaco vipulam arthavat.

दुरात्मा पृच्छ्यताम् एष कुतः किं वास्य कारणम्। वनभङ्गे च को ऽस्यार्थो राक्षसीनां च तर्जने।

durātmā pṛcchyatām eṣa kutaḥ kiṃ vāsya kāraṇam. vanabhaṅge ca ko 'syārtho rākṣasīnāṃ ca tarjane.

रावणस्य वचः श्रुत्वा प्रहस्तो वाक्यम् अब्रवीत्। समाश्वसिहि भद्रं ते न भीः कार्या त्वया कपे।

rāvaṇasya vacaḥ śrutvā prahasto vākyam abravīt. samāśvasihi bhadraṃ te na bhīḥ kāryā tvayā kape.

यदि तावत् त्वम् इन्द्रेण प्रेषितो रावणालयम्। तत्त्वम् आख्याहि मा ते भूद् भयं वानर मोक्ष्यसे।

yadi tāvat tvam indreṇa preṣito rāvaṇālayam. tattvam ākhyāhi mā te bhūd bhayaṃ vānara mokṣyase.

यदि वैश्रवणस्य त्वं यमस्य वरुणस्य च। चारुरूपम् इदं कृत्वा यमस्य वरुणस्य च।

yadi vaiśravaṇasya tvaṃ yamasya varuṇasya ca. cārurūpam idaṃ kṛtvā yamasya varuṇasya ca.

विष्णुना प्रेषितो वापि दूतो विजयकाङ्क्षिणा। न हि ते वानरं तेजो रूपमात्रं तु वानरम्।

viṣṇunā preṣito vāpi dūto vijayakāṅkṣiṇā. na hi te vānaraṃ tejo rūpamātraṃ tu vānaram.

तत्त्वतः कथयस्वाद्य ततो वानर मोक्ष्यसे। अनृतं वदतश् चापि दुर्लभं तव जीवितम्।

tattvataḥ kathayasvādya tato vānara mokṣyase. anṛtaṃ vadataś cāpi durlabhaṃ tava jīvitam.

अथ वा यन्निमित्तस् ते प्रवेशो रावणालये।

atha vā yannimittas te praveśo rāvaṇālaye.

एवम् उक्तो हरिवरस् तदा रक्षोगणेश्वरम्। अब्रवीन् नास्मि शक्रस्य यमस्य वरुणस्य वा।

evam ukto harivaras tadā rakṣogaṇeśvaram. abravīn nāsmi śakrasya yamasya varuṇasya vā.

धनदेन न मे सख्यं विष्णुना नास्मि चोदितः। जातिर् एव मम त्व् एषा वानरो ऽहम् इहागतः।

dhanadena na me sakhyaṃ viṣṇunā nāsmi coditaḥ. jātir eva mama tv eṣā vānaro 'ham ihāgataḥ.

दर्शने राक्षसेन्द्रस्य दुर्लभे तद् इदं मया। वनं राक्षसराजस्य दर्शनार्थे विनाशितम्।

darśane rākṣasendrasya durlabhe tad idaṃ mayā. vanaṃ rākṣasarājasya darśanārthe vināśitam.

ततस् ते राक्षसाः प्राप्ता बलिनो युद्धकाङ्क्षिणः। रक्षणार्थं च देहस्य प्रतियुद्धा मया रणे।

tatas te rākṣasāḥ prāptā balino yuddhakāṅkṣiṇaḥ. rakṣaṇārthaṃ ca dehasya pratiyuddhā mayā raṇe.

अस्त्रपाशैर् न शक्यो ऽहं बद्धुं देवासुरैर् अपि। पितामहाद् एव वरो ममाप्य् एषो ऽभ्युपागतः।

astrapāśair na śakyo 'haṃ baddhuṃ devāsurair api. pitāmahād eva varo mamāpy eṣo 'bhyupāgataḥ.

राजानं द्रष्टुकामेन मयास्त्रम् अनुवर्तितम्। विमुक्तो अहम् अस्त्रेण राक्षसैस् त्व् अतिपीडितः।

rājānaṃ draṣṭukāmena mayāstram anuvartitam. vimukto aham astreṇa rākṣasais tv atipīḍitaḥ.

दूतो ऽहम् इति विज्ञेयो राघवस्यामितौजसः। श्रूयतां चापि वचनं मम पथ्यम् इदं प्रभो।

dūto 'ham iti vijñeyo rāghavasyāmitaujasaḥ. śrūyatāṃ cāpi vacanaṃ mama pathyam idaṃ prabho.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...