सह ताराङ्गदाभ्यां तु संगम्य हनुमान् कपिः। विचिनोति स्म विन्ध्यस्य गुहाश् च गहनानि च।

सिंहशार्दूलजुष्टाश् च गुहाश् च परितस् तथा। विषमेषु नगेन्द्रस्य महाप्रस्रवणेषु च।

तेषां तत्रैव वसतां स कालो व्यत्यवर्तत।

स हि देशो दुरन्वेषो गुहा गहनवान् महान्। तत्र वायुसुतः सर्वं विचिनोति स्म पर्वतम्।

परस्परेण रहिता अन्योन्यस्याविदूरतः। गजो गवाक्षो गवयः शरभो गन्धमादनः।

मैन्दश् च द्विविदश् चैव हनुमाञ् जाम्बवान् अपि। अङ्गदो युवराजश् च तारश् च वनगोचरः।

गिरिजालावृतान् देशान् मार्गित्वा दक्षिणां दिशम्। क्षुत्पिपासा परीताश् च श्रान्ताश् च सलिलार्थिनः। अवकीर्णं लतावृक्षैर् ददृशुस् ते महाबिलम्।

ततः क्रौञ्चाश् च हंसाश् च सारसाश् चापि निष्क्रमन्। जलार्द्राश् चक्रवाकाश् च रक्ताङ्गाः पद्मरेणुभिः।

ततस् तद् बिलम् आसाद्य सुगन्धि दुरतिक्रमम्। विस्मयव्यग्रमनसो बभूवुर् वानरर्षभाः।

संजातपरिशङ्कास् ते तद् बिलं प्लवगोत्तमाः। अभ्यपद्यन्त संहृष्टास् तेजोवन्तो महाबलाः।

ततः पर्वतकूटाभो हनुमान् मारुतात्मजः। अब्रवीद् वानरान् सर्वान् कान्तार वनकोविदः।

गिरिजालावृतान् देशान् मार्गित्वा दक्षिणां दिशम्। वयं सर्वे परिश्रान्ता न च पश्यामि मैथिलीम्।

अस्माच् चापि बिलाद् धंसाः क्रौञ्चाश् च सह सारसैः। जलार्द्राश् चक्रवाकाश् च निष्पतन्ति स्म सर्वशः।

नूनं सलिलवान् अत्र कूपो वा यदि वा ह्रदः। तथा चेमे बिलद्वारे स्निग्धास् तिष्ठन्ति पादपाः।

इत्य् उक्तास् तद् बिलं सर्वे विविशुस् तिमिरावृतम्। अचन्द्रसूर्यं हरयो ददृशू रोमहर्षणम्।

ततस् तस्मिन् बिले दुर्गे नानापादपसंकुले। अन्योन्यं संपरिष्वज्य जग्मुर् योजनम् अन्तरम्।

ते नष्टसंज्ञास् तृषिताः संभ्रान्ताः सलिलार्थिनः। परिपेतुर् बिले तस्मिन् कं चित् कालम् अतन्द्रिताः।

ते कृशा दीनवदनाः परिश्रान्ताः प्लवंगमाः। आलोकं ददृशुर् वीरा निराशा जीविते तदा।

ततस् तं देशम् आगम्य सौम्यं वितिमिरं वनम्। ददृशुः काञ्चनान् वृक्षान् दीप्तवैश्वानरप्रभान्।

सालांस् तालांश् च पुंनागान् ककुभान् वञ्जुलान् धवान्। चम्पकान् नागवृक्षांश् च कर्णिकारांश् च पुष्पितान्।

तरुणादित्यसंकाशान् वैदूर्यमयवेदिकान्। नीलवैदूर्यवर्णाश् च पद्मिनीः पतगावृताः।

महद्भिः काञ्चनैर् वृक्षैर् वृतं बालार्क संनिभैः। जातरूपमयैर् मत्स्यैर् महद्भिश् च सकच्छपैः।

नलिनीस् तत्र ददृशुः प्रसन्नसलिलायुताः। काञ्चनानि विमानानि राजतानि तथैव च।

तपनीयगवाक्षाणि मुक्ताजालावृतानि च। हैमराजतभौमानि वैदूर्यमणिमन्ति च।

ददृशुस् तत्र हरयो गृहमुख्यानि सर्वशः। पुष्पितान् फलिनो वृक्षान् प्रवालमणिसंनिभान्।

काञ्चनभ्रमरांश् चैव मधूनि च समन्ततः। मणिकाञ्चनचित्राणि शयनान्य् आसनानि च।

महार्हाणि च यानानि ददृशुस् ते समन्ततः। हैमराजतकांस्यानां भाजनानां च संचयान्।

अगरूणां च दिव्यानां चन्दनानां च संचयान्। शुचीन्य् अभ्यवहार्याणि मूलानि च फलानि च।

महार्हाणि च पानानि मधूनि रसवन्ति च। दिव्यानाम् अम्बराणां च महार्हाणां च संचयान्। कम्बलानां च चित्राणाम् अजिनानां च संचयान्।

तत्र तत्र विचिन्वन्तो बिले तत्र महाप्रभाः। ददृशुर् वानराः शूराः स्त्रियं कां चिद् अदूरतः।

तां दृष्ट्वा भृशसंत्रस्ताश् चीरकृष्णाजिनाम्बराम्। तापसीं नियताहारां ज्वलन्तीम् इव तेजसा।

ततो हनूमान् गिरिसंनिकाशः कृताञ्जलिस् ताम् अभिवाद्य वृद्धाम्। पप्रच्छ का त्वं भवनं बिलं च रत्नानि चेमानि वदस्व कस्य।