रामायण 1.10 (श्लोक 1) - Project अर्थ (Artha)

Project Home / Contents

रामायण

बाल काण्ड→

←अध्याय 10→

[rm-1-10] • 29 श्लोकाः

भूय एव च राजेन्द्र शृणु मे वचनं हितम्। यथा स देवप्रवरः कथायाम् एवम् अब्रवीत्।

bhūya eva ca rājendra śṛṇu me vacanaṃ hitam. yathā sa devapravaraḥ kathāyām evam abravīt.

इक्ष्वाकूणां कुले जातो भविष्यति सुधार्मिकः। राजा दशरथो नाम्ना श्रीमान् सत्यप्रतिश्रवः।

ikṣvākūṇāṃ kule jāto bhaviṣyati sudhārmikaḥ. rājā daśaratho nāmnā śrīmān satyapratiśravaḥ.

अङ्गराजेन सख्यं च तस्य राज्ञो भविष्यति। कन्या चास्य महाभागा शान्ता नाम भविष्यति।

aṅgarājena sakhyaṃ ca tasya rājño bhaviṣyati. kanyā cāsya mahābhāgā śāntā nāma bhaviṣyati.

पुत्रस् त्व् अङ्गस्य राज्ञस् तु लोमपाद इति श्रुतः। तं स राजा दशरथो गमिष्यति महायशाः।

putras tv aṅgasya rājñas tu lomapāda iti śrutaḥ. taṃ sa rājā daśaratho gamiṣyati mahāyaśāḥ.

अनपत्यो ऽस्मि धर्मात्मञ् शान्ताभर्ता मम क्रतुम्। आहरेत त्वयाज्ञप्तः संतानार्थं कुलस्य च।

anapatyo 'smi dharmātmañ śāntābhartā mama kratum. āhareta tvayājñaptaḥ saṃtānārthaṃ kulasya ca.

श्रुत्वा राज्ञो ऽथ तद् वाक्यं मनसा स विचिन्त्य च। प्रदास्यते पुत्रवन्तं शान्ता भर्तारम् आत्मवान्।

śrutvā rājño 'tha tad vākyaṃ manasā sa vicintya ca. pradāsyate putravantaṃ śāntā bhartāram ātmavān.

प्रतिगृह्य च तं विप्रं स राजा विगतज्वरः। आहरिष्यति तं यज्ञं प्रहृष्टेनान्तरात्मना।

pratigṛhya ca taṃ vipraṃ sa rājā vigatajvaraḥ. āhariṣyati taṃ yajñaṃ prahṛṣṭenāntarātmanā.

तं च राजा दशरथो यष्टुकामः कृताञ्जलिः। ऋश्यशृङ्गं द्विजश्रेष्ठं वरयिष्यति धर्मवित्।

taṃ ca rājā daśaratho yaṣṭukāmaḥ kṛtāñjaliḥ. ṛśyaśṛṅgaṃ dvijaśreṣṭhaṃ varayiṣyati dharmavit.

यज्ञार्थं प्रसवार्थं च स्वर्गार्थं च नरेश्वरः। लभते च स तं कामं द्विजमुख्याद् विशां पतिः।

yajñārthaṃ prasavārthaṃ ca svargārthaṃ ca nareśvaraḥ. labhate ca sa taṃ kāmaṃ dvijamukhyād viśāṃ patiḥ.

पुत्राश् चास्य भविष्यन्ति चत्वारो ऽमितविक्रमाः। वंशप्रतिष्ठानकराः सर्वलोकेषु विश्रुताः।

putrāś cāsya bhaviṣyanti catvāro 'mitavikramāḥ. vaṃśapratiṣṭhānakarāḥ sarvalokeṣu viśrutāḥ.

एवं स देवप्रवरः पूर्वं कथितवान् कथाम्। सनत्कुमारो भगवान् पुरा देवयुगे प्रभुः।

evaṃ sa devapravaraḥ pūrvaṃ kathitavān kathām. sanatkumāro bhagavān purā devayuge prabhuḥ.

स त्वं पुरुषशार्दूल तम् आनय सुसत्कृतम्। स्वयम् एव महाराज गत्वा सबलवाहनः।

sa tvaṃ puruṣaśārdūla tam ānaya susatkṛtam. svayam eva mahārāja gatvā sabalavāhanaḥ.

अनुमान्य वसिष्ठं च सूतवाक्यं निशम्य च। सान्तःपुरः सहामात्यः प्रययौ यत्र स द्विजः।

anumānya vasiṣṭhaṃ ca sūtavākyaṃ niśamya ca. sāntaḥpuraḥ sahāmātyaḥ prayayau yatra sa dvijaḥ.

वनानि सरितश् चैव व्यतिक्रम्य शनैः शनैः। अभिचक्राम तं देशं यत्र वै मुनिपुंगवः।

vanāni saritaś caiva vyatikramya śanaiḥ śanaiḥ. abhicakrāma taṃ deśaṃ yatra vai munipuṃgavaḥ.

आसाद्य तं द्विजश्रेष्ठं लोमपादसमीपगम्। ऋषिपुत्रं ददर्शादौ दीप्यमानम् इवानलम्।

āsādya taṃ dvijaśreṣṭhaṃ lomapādasamīpagam. ṛṣiputraṃ dadarśādau dīpyamānam ivānalam.

ततो राजा यथान्यायं पूजां चक्रे विशेषतः। सखित्वात् तस्य वै राज्ञः प्रहृष्टेनान्तरात्मना।

tato rājā yathānyāyaṃ pūjāṃ cakre viśeṣataḥ. sakhitvāt tasya vai rājñaḥ prahṛṣṭenāntarātmanā.

लोमपादेन चाख्यातम् ऋषिपुत्राय धीमते। सख्यं संबन्धकं चैव तदा तं प्रत्यपूजयत्।

lomapādena cākhyātam ṛṣiputrāya dhīmate. sakhyaṃ saṃbandhakaṃ caiva tadā taṃ pratyapūjayat.

एवं सुसत्कृतस् तेन सहोषित्वा नरर्षभः। सप्ताष्टदिवसान् राजा राजानम् इदम् अब्रवीत्।

evaṃ susatkṛtas tena sahoṣitvā nararṣabhaḥ. saptāṣṭadivasān rājā rājānam idam abravīt.

शान्ता तव सुता राजन् सह भर्त्रा विशाम्पते। मदीयं नगरं यातु कार्यं हि महद् उद्यतम्।

śāntā tava sutā rājan saha bhartrā viśāmpate. madīyaṃ nagaraṃ yātu kāryaṃ hi mahad udyatam.

तथेति राजा संश्रुत्य गमनं तस्य धीमतः। उवाच वचनं विप्रं गच्छ त्वं सह भार्यया।

tatheti rājā saṃśrutya gamanaṃ tasya dhīmataḥ. uvāca vacanaṃ vipraṃ gaccha tvaṃ saha bhāryayā.

ऋषिपुत्रः प्रतिश्रुत्य तथेत्य् आह नृपं तदा। स नृपेणाभ्यनुज्ञातः प्रययौ सह भार्यया।

ṛṣiputraḥ pratiśrutya tathety āha nṛpaṃ tadā. sa nṛpeṇābhyanujñātaḥ prayayau saha bhāryayā.

ताव् अन्योन्याञ्जलिं कृत्वा स्नेहात् संश्लिष्य चोरसा। ननन्दतुर् दशरथो लोमपादश् च वीर्यवान्।

tāv anyonyāñjaliṃ kṛtvā snehāt saṃśliṣya corasā. nanandatur daśaratho lomapādaś ca vīryavān.

ततः सुहृदम् आपृच्छ्य प्रस्थितो रघुनन्दनः। पौरेभ्यः प्रेषयाम् आस दूतान् वै शीघ्रगामिनः। क्रियतां नगरं सर्वं क्षिप्रम् एव स्वलंकृतम्।

tataḥ suhṛdam āpṛcchya prasthito raghunandanaḥ. paurebhyaḥ preṣayām āsa dūtān vai śīghragāminaḥ. kriyatāṃ nagaraṃ sarvaṃ kṣipram eva svalaṃkṛtam.

ततः प्रहृष्टाः पौरास् ते श्रुत्वा राजानम् आगतम्। तथा प्रचक्रुस् तत् सर्वं राज्ञा यत् प्रेषितं तदा।

tataḥ prahṛṣṭāḥ paurās te śrutvā rājānam āgatam. tathā pracakrus tat sarvaṃ rājñā yat preṣitaṃ tadā.

ततः स्वलंकृतं राजा नगरं प्रविवेश ह। शङ्खदुन्दुभिनिर्घोषैः पुरस्कृत्य द्विजर्षभम्।

tataḥ svalaṃkṛtaṃ rājā nagaraṃ praviveśa ha. śaṅkhadundubhinirghoṣaiḥ puraskṛtya dvijarṣabham.

ततः प्रमुदिताः सर्वे दृष्ट्वा तं नागरा द्विजम्। प्रवेश्यमानं सत्कृत्य नरेन्द्रेणेन्द्रकर्मणा।

tataḥ pramuditāḥ sarve dṛṣṭvā taṃ nāgarā dvijam. praveśyamānaṃ satkṛtya narendreṇendrakarmaṇā.

अन्तःपुरं प्रवेश्यैनं पूजां कृत्वा तु शास्त्रतः। कृतकृत्यं तदात्मानं मेने तस्योपवाहनात्।

antaḥpuraṃ praveśyainaṃ pūjāṃ kṛtvā tu śāstrataḥ. kṛtakṛtyaṃ tadātmānaṃ mene tasyopavāhanāt.

अन्तःपुराणि सर्वाणि शान्तां दृष्ट्वा तथागताम्। सह भर्त्रा विशालाक्षीं प्रीत्यानन्दम् उपागमन्।

antaḥpurāṇi sarvāṇi śāntāṃ dṛṣṭvā tathāgatām. saha bhartrā viśālākṣīṃ prītyānandam upāgaman.

पूज्यमाना च ताभिः सा राज्ञा चैव विशेषतः। उवास तत्र सुखिता कं चित् कालं सह द्विजा।

pūjyamānā ca tābhiḥ sā rājñā caiva viśeṣataḥ. uvāsa tatra sukhitā kaṃ cit kālaṃ saha dvijā.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...